Dagblaðið Vísir - DV - 15.11.1986, Blaðsíða 4

LÁUGARDÁGÚR 15. NÓVEMBÉr' 1966.
Fréttir
Formaður Sjálfstæðisflokksins á flokksráðsfundi:
Þurfum afl til þess að ekki
verði mynduð stjórn án okkar
„Kostimir eru skýrir,“ sagði Þor-
steinn Pálsson flármálaráðherra,
formaður Sjálfetæðisflokksins, í
ræðu við setningu flokksráðsfundar
í gær. „Með nýrri vinstri stjóm
myndu allar dyr opnast íyrir verð-
bólguglundroða ó nýjan leik. Með
öflugri forystu Sjálfstæðísflokksins i
nýrri ríkisstjóm yrði á hinn bóginn
unnt að halda uppbyggingarstarfinu
áfram. Um þetta stendur valið. Ár-
angurinn verður ekki varðveittur
nema Sjálfstæðisflokkurinn komi
með því afli til þings að loknum
kosningum, að ekki verði unnt að
mynda stjóm án hans þátttöku."
Þorsteinn gerði ítarlega grein fyrir
gangi þjóðarbúskaparins undaníarin
misseri. „Þannig bendir allt til þess,
að það muni takast sem við sögðum,
þegar þessar ákvarðanir voru tekn-
ar, að ná jöfnuði á ný í ríkisbúskapn-
um innan þriggja ára. Við höfiim
einnig náð því marki með þeim fjár-
lagatillögum, sem nú liggja fyrir, að
á næsta ári munu opinberir aðilar í
fyrsta skipti í áraraðir grynnka á
erlendum skuldum, greiða niður
meira af erlendum lánum en þeir
taka af nýjum.
Þá gerði formaðurinn skattamál
að umtalsefhi. Þar á meðal greindi
hann frá því að í framhaldi af ffum-
varpi um virðisaukaskatt í stað
söluskatts væri nú til athugunar að
breyta tekjuskattskerfinu og lækkun
skattaálagningar. Vísaði hann til
byltingarkenndra breytinga Banda-
ríkjamanna í skattamálum. Þor-
steinn sagði að á næsta ári yrði
neðra skattþrep vegna tekjuskatts
hækkað í 400 þúsund krónur og það
effa í 800 þúsund krónur. Skatthlut-
föllin yrðu lækkuð og myndi jaðar-
skattur til ríkisins lækka úr 41% í
37%.
„Á tíma núverandi ríkisstjómar
mun skatthlutfall í efeta þrepi þann-
ig lækka úr 50% niður 1 38,5% á
næsta ári. Skattbyrðin í heild er um
það bil fjórðungi minni en hún var
árið 1982. Hjón sem eiga tvö böm
og hafa á þessu ári 70-80 þúsund
krónur í mánaðarlaun munu verða
skattfrjáls á næsta ári þegar þessar
breytingar hafa tekið gildi. Frum-
varp um þetta verður lagt fram á
mánudag," sagði Þorsteinn Pálsson.
Loks vék formaðurinn sérstaklega
að vígstöðu flokksins nú. „Könnun
sem gerð var í þessari viku á fylgi
stjómmálaflokkanna, hlýtur að
valda okkur nokkrum vonbrigðum.
En um leið hlýtur hún að hvetja
okkur til nýrrar sóknar í flokksstarf-
inu. ... Engum vafa er undirorpið
að kosningaúrslit í samræmi við nið-
urstöðu síðustu könnunar myndu
opna dyr fyrir nýja vinstri stjóm.
Ef Sjálfetæðisflokkurinn tapar at-
kvæðum yfir miðjuna til vinstri,
verður ekki séð hvemig vinstri
flokkamir eiga að komast hjá því,
að mynda nýja stjóm, jafhvel þótt
þeir sjálfir hiæðist ekkert meir...“
-HERB
Graskögglaverksmiðjan sem engin þörf var fýrir:
Glóruleysi lauk með gjaldþroti
Graskögglaverksmiðjan Vallhólmur hf. í Skagafirði. -KMU
Grfuriegur verðmunur á gosinu:
Kókið 14 kr. í Reykjavík
en 24 kr. á Raufarhöfn
Gjaldþrot graskögglaverksmiðj-
unnar Vallhólms hf. í Skagafirði
kom ekki á óvart. Stutt saga fyrir-
tækisins hefur verið samfelld
raunasaga.
Þessi nýjasta graskögglaverk-
smiðja landsins hóf rekstur árið
1983. Aðeins ári síðar, 1984, var Al-
þingi búið að afgreiða fyrstu ósk um
fjárhagsaðstoð með því að sam-
þykkja 12 milljóna króna lán úr
Ríkisábyrgðasjóði til að breyta van-
skilum Vallhólms hf. í föst lán.
Fréttaljós
Kristján Már
Unnarsson
Árið eftir, 1985, leitaði stjóm verk-
smiðjunnar enn á náðir stjómvalda
um aðstoð. Beiðni um 23 milljóna
króna lán fyrir gjaldföllnum skuld-
um var lögð fyrir Alþingi.
Þessari beiðni var hafnað „þar sem
ljóst er að fjárhagsstaða fyrirtækis-
ins í heild verður að fá ítarlegri
umfjöllun", eins og sagði í áliti fjár-
hags- og viðskiptanefhdar efri deild-
ar Alþingis.
Skuldar 80 milljónir króna
Niðurstaðan liggur nú fyrir. Fjár-
málaráðherra hefur ekki áhuga á að
láta ríkissjóð hlaupa undir bagga.
Heimamenn, sem eiga fjórðung í fyr-
irtækinu, treystu sér heldur ekki til
að endurreisa það. Stjóm fyrirtækis-
ins hafði því ekki annað ráð en að
óska eftir gjaldþrotaskiptum.
Gjaldþrot þetta er að því leyti sér-
kennilegt að um er að ræða fyrirtæki
sem að þrem fjórðu er eign ríkis-
sjóðs. Stofnanir ríkisins em einnig
langstærstu kröfuhafar.
Talið er að gjaldþrotið verði upp
á meira en 60 milljónir króna. Sam-
kvæmt upplýsingum, sem DV fékk
úr fjármálaráðuneytinu í haust, er
Vallhólmur hf. talinn skulda 80
milljónir króna. Verðmæti eigna fyr-
irtækisins er talið innan við 20
milljónir króna.
Ekki var þörf
fyrir verksmiðjuna
Meginskýringin á þessu afhroði er
sú að ekki var þörf fyrir framleiðslu
verksmiðjunnar. Fyrirtækinu tókst
ekki að selja afuiðir sínar í því
magni né á því verði sem þurfti til
að standa undir kostnaði.
Stjómendur fyrirtækisins hafa
sagt að tíu milljóna króna hlutafé í
upphafi hafi verið of lítið og fyrir-
tækið þurft á móti að taka hærri lán.
Áður en Vallhólmur kom til átti
ríkið fjórar graskögglaverksmiðjur,
í Saurbæ í Dölum, í Mýrahreppi við
Homafjörð og tvær í Rangárvalla-
sýslu, að Gunnarsholti og Stórólfe-
völlum.
Hinar ríkisverksmiðjurnar
töpuðu 38 milljónum í fyrra
Tap af rekstri þessara fjögurra
verksmiðja á árinu 1985 nam sam-
tals 38 milljónum króna. Vegna taps
þeirra á árinu 1984 sótti yfirstjóm
þeirra um 30 milljóna króna aðstoð
en fékk 12 milljóna króna lán úr
Ríkisábyrgðasjóði.
Graskögglaverksmiðjur em aðeins
reknar á sumrin. f sumar vom ríkis-
verksmiðjumar ekki nýttar nema að
þriðjungi tif að bæta ekki of miklu
á birgðir fyrri ára.
Erfiðleikar eldri verksmiðjanna
em beinlínis raktir til Vallhólms.
Allt að 71% verðmunur reyndist á
hæsta og lægsta verði af 19 cl Coca
Cola, 67-69% munur var á 25 cl flösku
af appelsíni, allt að 61% verðmunur
var á gosdrykkjum í 1,51 plastflöskum
í verðkönnun sem verðlagsstjóri lét
gera á tuttugu og einum stað víðs
vegar um landið. Minnstu munaði á
verði á maltöli og pifener eða frá
31-38%.
Nýlega gerði Verðlagsstofiiun um-
fangsmikla verðkönnun á nauðsynja-
vörum og reyndist vömverð hæst á
Vestfjörðum. Var þessi gosdrykkja-
verðskönnun gerð í framhaldi af því.
Gosdrykkjaverð reyndist hæst á
Vestfjörðum en einnig mátti finna
hæsta verð á norðausturhomi lands-
ins. Miðað var við það sem kallað er
leiðbeinandi smásöluverð í Reykjavík.
f fréttatilkynningu frá Verðlags-
stofiiun segir að flutningskostnaður
sem leggst ofan á verðið úti á landi
skýri ekki nema hluta af verðmunin-
um. Kostnaður vegna milliliða og
mishá smásöluálagning veldur hluta
af verðmuninum.
Og hvað kostar svo blessað gosið?
Tapreksturinn er aðallega talinn
stafa af miklum birgðakostnaði. Til-
koma Vallhólms leiddi til þess að
miklar umframbirgðir grasköggla
mynduðust í landinu.
Ofíramleiðsla í landbúnaði olli þvf
einnig á sama tíma að minni þörf
varð fyrir grasköggla.
Þingmenn voru varaðir við
„Þetta var vitað áður en farið var
út í að byggja Vallhólmsverksmiðj-
una,“ sagði Páll Ólafeson, bóndi að
Brautarholti á Kjalamesi, í samtali
við DV fyrir nokkrum vikum. Hann
rekur einu graskögglaverksmiðjuna
hérlendis sem er í einkaeign.
„Þá vom meira að segja áform um
að byggja tvær nýjar verksmiðjur
að svipaðri stærð, í Þingeyjarsýslu
og í Borgarfirði. Það var búið að
stofna hlutafélag um báðar verk-
smiðjumar.
Þeir börðust um það þingmennim-
ir á þessum stöðum hvaða verk-
smiðju ætti að byggja fyrst, Vallhólm
eða hinar verksmiðjumar. Þetta var
glóruleysi," sagði Páll.
Sagði hann að þingmenn hefðu
verið varaðir við því á sínum tíma
að markaðurinn tæki ekki við þessu
framleiðslumagni.
Vallhólmsverksmiðjan var í sumar
rekin af Kaupfélagi Skagfirðinga
samkvæmt leigusamningi. Verk-
smiðjan, hús og vélar, hefur raunar
verið seld Kaupfélaginu fyrir 12,5
milljónir króna en með þeim fyrir-
vara að kröfuhafar samþykki.
-KMU
Minnsta gerðin af kóki kostar ódýr-
ust 14 kr. og dýrust 24 kr., 30 cl kók
kostar minnst 19 kr. og mest 29 kr„
1,51 kók kosta minnst 79 kr. og mest
112 kr„ 25 cl Egils appelsín kostar
minnst 15 kr. og mest 25 kr.,sykur-
laust kostar það minnst 16 kr. og mest
27 kr„ Egils pilsner og maltöl kosta
minnst 29 kr. og mest 38 kr. Pilsner
ög malt frá Sanitas kostar minnst 29
kr. og mest 40 kr„ appelsínið 15 kr.
minnst og 25 kr. mest og diet pepsi,
1,5 1, kostar minnst 79 kr. og mest 127
kr. -A.BJ.