Dagblaðið Vísir - DV - 15.11.1986, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 15. NÓVEMBER 1986.
T"‘"................ — ........... ...........
Islensk tunga dv
íslensk tunga 80
Hamingja, gler og sjálfsmorð
Það liggur ekki ljóst íyrir í fljótu
bragði hvað þetta þrennt á sameigin-
legt. Og ég hef enga hugmynd um
það. Nema að þetta þrennt er efni
þáttarins í dag. Og fleira sem of langt
mál yrði að telja upp.
En þannig var að Brynjar Víborg
hringdi í mig um daginn og spurði
hvort ég ætti brennivín. Og af því ég
átti ekkert þá kenndi hann mér vísu
í staðinn; annaðhvort mér til huggun-
ar eða heíndar.
Og vísan er svona:
Lukkan er af gleri gjör;
þá ef gengur manni helst í kjör:
og hún skín sem skærast má:
skjótlega brotnar hún oftast þá.
Vísan er í Oddaverjaannáli, og und-
ir annó 815, en hann var gefinn út í
Kaupmannahöfn í safnritinu Is-
landske Annaler indtil 1578 af G.
nokkrum Storm fyrir 102 árum. Anná-
llinn er hins vegar ritaður á 13du öld
þannig að vísan er líklega frá þeim
tíma. Á annálnum fyrir framan vísuna
var líka ægilega sorgleg saga um
Ragnar loðbrók, svo sorgleg að ég er
búinn að gleyma henni.
Vísan er á hinn bóginn bæði falleg
og merkileg eins og allt sem gamalt
er á íslandi. Við veitum þvi til að
mynda strax athygli að lukka manna
til foma hefur verið jafnbrothætt og
nú á dögum. Og einnig þetta - að ég
held - séríslenska fyrirbrigði, að hræð-
ast vellíðan og lukku vegna þess að
þegar hún standi sem hæst sé bratt
fall framundan. Það sé betra að vera
fátækur og óhamingjusamur því þá
hafi maður engu að tapa. Hvað segir
ekki málshátturinn Oft kemur grátur
eftir skellihlátur? Menn mega ekki
einu sinni hlæja of mikið þvi þá fara
þeir að gráta!
Svona geta þjóðir verið undarlegar.
Annars var það orðið gler sem vakti
athygli Biynjars. Hvað gerðu menn
með gler árið 815? En hafa ber í huga
að aldur vísunnar er óviss.
Gler er skylt glas og glæsa (sbr.
íslensk tunga
Eiríkur Brynjólfsson
glæsileiki, glæsilegur). Líklega hefur
gler verið notað í skraut til foma.
Enda kemur orðið gler fyrir á nokkr-
um stöðum i fomum kvæðum og þýðir
þá alltaf glas.
Út af þessu gleri fór ég að velta fyr-
ir mér hvenær fyrst hefði verið haft
gler í glugga. Það mun hafa verið í
Róm á fyrstu keisaraárunum.
En um leið rakst ég á forvitnilegan
hlut. Það er reyndar hættuleg stað-
reynd sem gæti reynst illa í höndum
vissra manna. Það var þannig að Vil-
hjálm þriðja kóng í Englandi vantaði
peninga til að standa straum af kostn-
aði við að setja nýja mynt í umferð í
stað úr sér genginna peninga. í því
skyni lagði hann á svokallaðan
gluggaskatt. Hann skyldu allir greiða
nema þeir sem vom svo fátækir að
þeir greiddu hvorki kirkjugjald né fá-
tækraskatt. Skatturinn var tveir
skildingar á ári og viðbótarskattur fór
eftir gluggafjölda á húsi skattgreiðan-
dans. Væm gluggar 10-19 var lagður
á viðbótarskattur upp á fjóra skild-
inga.
Og svo hef ég litlu við að bæta um
glermál nema þessu: Ef hamingja ykk-
ar er „af gleri gjör“ þá skuluð þið
Urval
> LESEFNI I
i VIÐ ALLRA HÆFI /
Tímarit íyrir
MÓVEIVIBER
; \
.... 29
Sckan.rfj6H.iA* .34
SmlUneykstmeðaldn ^méghe{fengið ... 45
gS^Siro.*—56
A“*ínsk.SSSn6tim."5 .
Alltaf
p_ ■
— ekki bara
ÁRUM SAMAIM
heldur
ÁRATUGUM
SAMAN
Áskriftar-
síminn er
27022
passa að stíga ekki á hana nema á
góðum skóm.
Og svo sjálfsmorð o.fl.
Eg lærði nýtt orð um daginn.
Vissuð þið að til er sjálfsmorðstón-
Iist? Og hvað er það? Jú, það er tónlist,
svo leiðinleg að hlustandinn er að því
kominn að fremja sjálfsmorð.
Og annað nýtt orð lærði ég um dag-
inn. Það er ísrop. Það er þegar maður
er nýbúinn að éta mikinn ís og ropar
og fær ísbragð upp í munninn. Það
heitir ísrop.
Og svo um banka.
Orðið mun skylt bakki og bekkur. Á
ensku er gjaldþrot bankmpt, dregið
af frönsku bancarotta sem á íslensku
gæti verið bankarotta.
Þetta síðasta flaug mér í hug þegar
Hallur Hallsson las í sjónvarpsfréttum
upp úr skýrslu um viðskipti Útvegs-
bankans og Hafskips.
Og undarlegt er líka það tímanna
tákn að þeir sem ráða opinberum sjóð-
um og hafa klúðrað málum umbjóð-
enda sinna skuli við það verða
ómissandi sökum reynslu sinnar.
LADA
NOTAÐIR BÍLAR
Sport '85 ............ 295.000,-
Lux '84 .............. 145.000,-
Canada Lux '85 ....... 185.000,-
Safir '82 ............ 100.000,-
1200 '81 ............. 90.000,-
1500 ST '82 ........ 110.000,-
Sport '84 ............ 240.000,-
1500 ST '84 ........ 160.000,-
Vantar nýlega bíla
á skrá.
• Opið frá 10-17.
ila-&
Vélsleóasalan
BIFREIÐAR & LANDBÚNAÐARVÉLAR
84060 & 38600
ARCTIC CAT
NÝIR SLEÐAR
El Tigre árg. '87,
ca 94 ho. kr 418 500,-
Panthera árg. '87,
ca 72 ho., verö með
rafstarti kr. 362 000
Cougar árg. '87,
ca 56 ho...........kr. 319.000.
Cheetah F/C árg. '87,
ca 56 ho ...........kr 349.000.
Cheetah L/C árg. '87,
ca 94 ho....................kr. 436.000.
Allir ofangreindir sledar eru meó jafnvægis-
stong.
Verö til b.orgunarsveita
Cheetah F/C árg '87,
ca 56 ho.........kr. 184.800,
Cheetah L/C árg. '87,
ca 94 ho„.... kr. 220 600
Fullkomin varahluta-
og viðgerðarþjónusta.
VERIÐ VELKOMIIM
Vélsleöasalan
BIFREIÐAR & LaNDBÚNAÐARVÉLAR
84060 £> 38600