Dagblaðið Vísir - DV - 17.04.1993, Blaðsíða 8

8
LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1993
Hagnýt lögfræði
„Réttaráhrif lögskilnaðar eru þau helst að öðru hjóna gæti verið gert
aö greiða framfærslueyri með hinu.“
Réttaráhrif
skilnaðar
Tíöni skilnaða á íslandi hefur
aukist jafnt og þétt á síöustu árum.
í Ijósi þessarar þróunar vakna oft
spurningar um rétt aðila viö skiln-
að. í íslenskri löggjöf eru margvís-
leg lagaákvæði er fjalla um réttindi
og skyldur hjóna. Þar ber hæst lög
um réttindi og skyldor hjóna nr.
20/1923 (hjrl.) og lög um stofnun og
sht hjúskapar nr. 60/1972 (hjl.).
Hjón njóta margvíslegra réttinda í
hjúskap sem við skilnað falla nið-
ur. í 3. kafla hjrl. eru margvisleg
ákvæði um fjármál hjóna, þ.e. t.d.
reglur um hjúskapareignir og sér-
eignir, reglur um samþykki beggja
hjóna við meiriháttar Qárfestingar,
s.s. veðsetningu fasteignar. Fram-
færsluskylda hvílir á aðilum i hjú-
skap. Samvistaskylda er á aðilum
í hjúskap, trúnaðarskylda ríkir,
þ.e. bann við hjúskaparbrotum, lö-
Umsjón
ORATOR
félag laganema
gerfðatengsl stofnast við hjúskap,
ríkisborgararéttur, þ.e. öðlun ísl.
ríkisfangs, getur stofnast við hjú-
skap, faðemisregla gildir í hjúskap,
þ.e. aö eiginmaður er áUtinn vera
faðir barna sem kona hans fæðir í
hjónabandinu. Einnig getur stofn-
ast hlutdeUd maka í lífeyrisréttind-
um meðan á hjónabandi stendur.
AðUar í hjónabandi verða sekir um
tvíkvæni ef þeir gifta sig á ný með-
an hjónabandið varir.
Þrenns konar
sjónarmið
SkUnaður er reistur á þrenns
konar sjónarmiöum; samkomulagi
aöUa, sakarsjónarmiöi, t.d. van-
rækslu á framfærsluskyldu og
sundurlyndi hióna, en með því er
átt við að grundvöUur hjúskapar
sé hruninn.
íslensk löggjöf gerir greinarmun
á tvenns konar skUnaöarformum.
í fyrsta lagi er það sem kallað er
skUnaður að boröi og sæng. Þetta
er fyrsta skreflð tU að fá endanleg-
an skilnaö sem kallast lögskilnað-
ur. Samkomulag hjóna getur að-
eins orðið grundvöÚur að skilnaði
aö borði og sæng, ekki er hægt að
krefjast einhliöa skilnaðar aö borði
og sæng og tilgreina þarf ástæður
fyrir beiöninni. Ef annað þjóna
vanrækir stórlega framfærslu-
skyldu sína eða ósamlyndi þjóna
er slíkt að þau geta ekki veriö sam-
vistum er einnig hægt að fá leyfi
til skilnaðar að borði og sæng. Síð-
an þarf eitt ár að líöa frá veitingu
leyfis tU skilnaðar aö boröi og sæng
til að hægt sé aö fá lögskilnað. I
undantekningartUvikum er hægt
að fá leyfi tU lögskUnaðar án und-
angengins skilnaðar að borði og
sæng, t.d. ef annað hjóna játar á sig
hjúskaparbrot.
Helstu réttaráhrif skilnaðar að
borði og sæng eru þau að gagn-
kvæmur erfðaréttur feUur niður
mUU hjóna en sérsjónarmið gUda
um erfðaskrár. Samvistaskyldan
milli hjóna feUur niður og fjárfélagi
þeirra er sUtið. Réttindi, er haldast
milU aðUa við skilnað að borði og
sæng, eru að aðilar mega ekki
ganga í hjónaband að nýju, þaö
væri tvíkvænisbrot er varðaði við
hegningarlög, trúnaðarskyldan
helst milU hjóna en með henni er
átt við að ekki má fremja hjúskap-
arbrot, þ.e. samræði aðUa í hjúskap
við annan en maka sinn. Fram-
færsluskylda rniUi aðUa helst, aðUd
að lífeyrisréttindum maka helst,
réttur til bóta fyrir missi fyrir-
vinnu helst, þ.e. ef maki deyr með-
an á skilnaöi aö borði og sæng
stendur á eftirUfandi maki rétt á
bótum. Veigamestu réttaráhrif
skilnaðar að borði og sæng eru þó
þau að ef aðUar hefja aftur sambúð
þá gUda á ný öU réttaráhrif hjú-
skapar án þess að hið opinbera
komi þar nálægt.
Réttaráhrif
lögskilnaðar
Réttaráhrif lögskilnaðar eru þau
helst að öðru hjóna gæti verið gert
að greiða framfærslueyri með
hinu. Maki getur átt áfram hlut-
deUd í lífeyrisréttindum og faðem-
isreglan gUdir ef bam fæðist
skömmu eftir skUnað. LögskUnað-
ur er sUt hjúskapar sem felur í sér
að öU réttaráhrif hjúskapar falla
niður.
Áður en mál er höfðað tU skilnað-
ar er skylt að leita sátta með hjón-
um og er það oftast hlutskipti
presta að sinna því hlutverki. TU
aö leyfi fáist tíl skilnaðar er nauð-
synlegt að leggja fram vottorð um
að leitað hafi verið sátta. Við skUn-
aö, hvort heldur skilnað að borði
og sæng eða lögskilnaö, þarf að
ákveða forræði yfir bömum og
umgengnisrétt, framfærslueyri
með bömum og milU hjóna inn-
byröis og að samkomulag sé um
skiptingu eigna eða aö skiptaráð-
andi sjái um skiptingu þeirra. Þeir
skilnaðarskilmálar, sem hjón hafa
komið sér saman um við skilnað
aö borði og sæng, skulu gUda eftir
lögskilnaö nema aö annaö sé tekið
fram.
Algengustu lögskilnaðarástæð-
umar era tvær. Sú algengasta er
lögskilnaður einu ári eftir skilnaö
aö borði og sæng en sú næstalgeng-
asta er að annar aöilinn játar á sig
hjúskaparbrot.
Matgæðingur vikuimar
Sursætt
svínakjöt
„Þetta er mikUl eftirlætisréttnr á
mínu heimiU og aUtaf jafn vinsæU.
Þessi uppskrift er fremur UtU,
þannig að ég tvöfalda hana aUtaf,“
segir Elsa Sigtryggsdóttir sem er
matgæðingur DV að þessu sinni.
Hún gefur uppskrift að súrsætu
svínakjöti sem hefur þá sérstöðu
að þaö er djúpsteikt. í réttinum er
eftirfarandi:
400 g af svínakjöti (helst lundir eða
annað mjúkt stykki)
Lögur til að leggja kjötið í
1 msk. hrísgrjónavín eða sérrí
3 tsk. ljós sojasósa
Örlítið salt
ÖrUtUl hvítur pipar
1 sentímetri fersk engiferrót, söxuð
OUa til steikingar
Deig til djúpsteikingar
2 eggjahvítin-
45 g hveiti
30 g kartöflumjöl
/i tsk. salt
1 tsk. lyfdduft
Sósa með kjötinu
60 g púðursykur
2 tsk. dökk sojasósa
% bolU ljóst vínedik
2 msk. tómatpurée
3 tsk. kartöflumjöl
Va bolU ljóst kjúklingasoð eða vatn
2 UtUr laukar
1 sentímetri fersk engiferrót, söxuð
Elsa Sigtryggsdóttir.
1 gulrót
1 rauð paprika
1 græn paprika
2 sneiðar ananas
Aðferð
Kjötið skorið í teninga. Blandið
saman sérríi, sojasósunni, salti,
hvitum pipar og engiferi og helUð
yfir kjötið. Látið standa í a.m.k. tíu
mínútur.
Eggjahvítur era þeyttar með
hveitinu, kartöílunyöU, salti og
lyftidufti blandað saman við, svo
og örUtlu vatni ef nauðsynlegt þyk-
ir til að deigið verði mátulega
þykkt. Setjiö kjötbitana út í deigið
og djúpsteikið síðan.
Sósan er löguð þannig að púður-
sykur, sojasósa, edik, tómatpurée,
kartöflumjöl og kjúklingasoð er
sett í pott. Lauk og engifer bætt úr
í. Látið suðuna koma upp. Gulrótin
skorin í sneiðar, paprika skorin í
grófa bita, ananasinn skorinn í bita
og öUu bætt í sósuna. Suðan er lát-
in koma upp og sósan látin malla
við lágan hita í fimm mínútur.
SkelUð kjötinu augnabUk ofan í
heita feitina og látið þaö í skál og
helUð sósúnni yfir.
Hægt er að búa réttinn til kvöld-
inu áður, hita sósuna og skeUa kjöt-
inu út í hana áður en rétturinn er
borinn fram. Með honum er gott
að hafa hrísgijón, brauð og salat
ef vUl.
í eftirrétt gefur Elsa afar einfalda
uppskrift að gómsætri marengs-
tertu með ferskum ávöxtum.
í botninn þarf
4 eggjahvítur
175 g sykur
Vi tsk. lyftiduft
Botninn er bakaður við 150 gráður
í 2 klukkustundir. Síðan er slökkt
á ofninum og botninn látinn þoma
í honum. Ofan á botninn er hrúgað
ferskum jarðarberjum, kiwi og
ferskum ananas. Með þessu er bor-
inn fram þeyttur rjómi.
Elsa skorar á Guðlaugu HöUu
Birgisdóttur sjúkrahða, sem hún
segir elda sérstakan og frábæran
mat, svo sem sjávarfugla og fleira
sem ekki sést á borðum fólks á
hverjum degi.
Hinhliöin
Stefni að því að
fara 1 hnattferð
- segir Anna Sigurðardóttir, sparisjóðsstjóri á Höfn
Júlia Imsland, DV, Höfn, Homafirði:
„í framtíðinni stefni ég að því að
fara í hnattferð og hitta gamla
skólafélaga í leiðinni,“ segir Anna
Sigurðardóttir, sparisjóðsstjóri
Sparisjóðs Homafjarðar og ná-
grennis. Hún sýnir á sér hina hlið-
ina í helgarblaði DV.
Fullt nafn: Anna Sigurðardóttir.
Fæðingardagur og ár: 30. ágúst
1961.
Maki: Enginn.
Böm Engin.
Bifreið: Toyota Corolla, árgerð
1992.
Starf: Sparisjóðsstjóri Sparisjóðs
Homafjarðar og nágrennis.
Laun: Ég lifi ágætlega af þeim.
Áhugamál: Ferðalög og útivera
ýmiss konar.
Hvað hefúr þú fengiö margar réttar
tölur í lottóinu? Eg man það ekki,
þaö er svo langt síöan ég spilaöi.
Hvað finnst þér skemmtilegast að
gera? Halda Kínakvöld með viniun
og vandamönnum.
Hvaö finnst þér leiðinlegast að
gera? Vaska upp.
Uppáhaldsmatur: Hægsteikt
lambalæri með villisveppasósu að
hætti mömmu.
Uppáhaldsdrykkur: íslenskt vatn.
Anna Sigurðardóttir sparisjóös-
stjóri. DV-mynd Júlfa Imsland
Hvaða íþróttamaður finnst þér
standa fremstur í dag? Sigrún Huld
Hrafnsdóttir.
Uppóhaldstímarit: Eystrahom.
Hver er faUegasti karlmaður sem
þú hefur séð? Hef ekki séð hann
ennþá.
Ertu hlynnt eða andvíg ríkisstjórn-
inni? Andvíg.
Hvaða persónu langar þig mest til
að hitta? Mokhtar BenHenda.
Uppáhaldsleikari: Guðmundur
Gunnarsson.
Uppáhaldsleikkona: Guðrún Gísla-
dóttir.
Uppáhaldssöngvari: K.K.
Uppáhaldsstjómmálamaður: Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir.
Uppáhaldsteiknimyndapersóna:
Linan.
Uppáhaldssjónvarpsefni: Fréttir.
Ertu hlynnt eða andvíg vem vam-
arUðsins hér á landi? Andvíg.
Hver útvarpsrásanna finnst þér
best? Rás 2.
Uppáhaldsútvarpsmaður: Haukur
Hauksson ekkifréttamaður.
Hvort horfir þú meira á Sjónvarpið
eða Stöð 2? Sjónvarpiö.
Uppáhaldssjónvarpsmaður: Sigrún
Stefánsdóttir.
Uppáhaldsskemmtistaður: Þar sem
ég er í góðra vina hópi.
Uppáhaldsfélag í íþróttum: Hef
ekki nægan áhuga á íþróttum til
þess aö dæma um ágæti félaga.
Stefhir þú að einhveiju sérstöku i
framtíðinni? Fara í hnattferð og
hitta gamla skólafélaga í leiöinni.
Hvað ætlar þú að gera i sumarfri-
inu? Feröast um ísland og slappa af.