Dagblaðið Vísir - DV - 17.04.1993, Blaðsíða 12

12
LAUGARDAGUR17. APRÍL1993
Erfitt líf
Peer Hultberg: Lífiö er einfaldlega erfitt.
Erlendbóksjá
Metsölukiljur
Bretland
Skáldsögur:
1. Catherine Cookson:
The House of Women.
2. Clive Cussler:
Sahara.
3. Mary Wesley:
A Dubious Legacy.
4. Timothy 2ahn:
Star Wars 2: Dark
Force Rísing.
5. Joanna Trollope:
The Rector's Wife.
6. Joanna Trollope.
The Choir.
7. Terry Brooks:
Elf Queen of Shannara.
8. Olivia Goldsmith:
The First Wives' Club.
9. „Virginia Andrews":
Dawn.
10. Michóle Roberts:
Daughters of
the House.
Rit almenns eðlis:
1. Andrew Morton:
Diana; Her True Story.
2. Malcolm X & Aiex Haley:
The Autobiography
of Malcolm X.
3. Peter Mayle:
A Year ín Provence.
4. Bíll Bryson:
The Lost Continent.
5. Peter Mayle:
Toujours Provence.
6. Peter Mayle:
A Year in Provence.
7. Cleese & Skynner:
Families & how to Survive
Them.
8. Bill Bryson:
Neither here nor there.
9. C. Howarth 8i S. Lyons:
Red Dwarf
Programme Guide.
10. Rory MacLean:
Stalin's Nose.
(Byggt á The Snnday Times)
Danmörk
Skáldsögur:
1. Leif Davidsen:
Den sidste spíon.
2. Maria Helleberg:
Mathilde - magt og maske.
3. Hans SCherfig:
Det forsomte forár.
4. Leíf Davidsen:
Den russiske sangerinde.
B. Marianne Fredriksson:
Evas Bog.
6. Betty Mahmoody:
For mit barns skyld.
(Byggt á Politiken Sendag)
„Það felst í mannseðlinu að vera
ævinlega ófullnægður, kannski-
vegna þess að maðurinn vill alltaf
ná lengra en hann getur. Allt sem
heitir níð og öfund, mannleg árásar-
girni. Engum hefur í sjálfu sér tekist
að gera manneskjuna betri, ekki
heldur velferðárríkinu. Það er hið
sorglega."
Þetta segir danski rithöfundurinn
Peer Hultberg, sem hiaut bók-
menntaverðlaun Norðurlandaráðs á
þessu ári, í nýlegu blaðaviðtali. Hann
á að haki langan feril sem rithöfund-
ur, en oft hafa hðið mörg ár á milii
bóka. Ýmis rit hans, svo sem skáld-
sagan Requiem, Præludier, sem fjall-
Umsjón
Elías Snæland Jónsson
ar um Chopin, og svo verðlaunasag-
an Byen og Verden, hafa hlotið al-
mennar vinsældir danskra lesenda.
Evrópumaður
Þótt Hultberg sé danskur hefur
hann undanfarna áratugi búið í öðr-
um löndum. „Ég hef í raun og veru
ekki búið í Danmörku síðan 1958-
1959, nema í fjögur ár undir lok sjö-
unda áratugarins og í byrjun þess
áttunda," segir Hultberg sem hefur
átt heima í Hamborg síðustu tíu árin,
en áður hér og þar í Evrópu bæði við
nám og störf.
Vegna langvarandi fjarveru frá
Danmörku eru tengsl hans við ætt-
jörðina fyrst og fremst bundin við
reynslu fyrstu áratuga ævinnar:
„Það binda mig bönd við danska
menningu - þótt það land sem ég
tengist þannig sé ekki lengur til. Því
mega menn ekki gleyma. Það er land
sem hvað mig varðar hætti að vera
til í kringum 1958. En það er bundið
tungumálinu sem er verkfæri mitt.
Ég lít á mig sem Evrópumann,"
segir hann ennfremur. „Eg fæddist
árið 1935 sem þýðir að ég skynjaði
veruleika stríðsáranna. Þegar við
sáum að styrjöldinni lokinni myndir
af Evrópu í rústum fengum við
sterka tilfinningu fyrir því að þaö
yrði að sameina Evrópu, að það væri
alveg fáránlegt ef þessi litlu ríki gætu
ekki á einn eða annan hátt samein-
ast.“
Svartsýnismaður
Hultberg er mjög svartsýnn á
mannlífið í Evrópu um þessar mund-
ir. „Ég hef lifað nógu lengi til þess
að vera laus við mestu tálsýnirnar,"
segir hann. „Þegar við sjáum hvað
gerist í Júgóslavíu.. .svo við nefnum
nú ekki allt annað sem við höfum
mátt þola á tuttugustu öldinni; fyrri
heimsstyrjöldina, Þýskaland á fjórða
áratugnum, síðari heimsstyrjöldina,
hegðun Japana í austri.. .skulum við
ekki gera okkur falskar vonir um að
við getum sloppið frá innsta eðli
manneskjunnar; frá því sem við er-
um. Að þessu leyti er ég svartsýnis-
maður.“
Og álit hans á lífsbaráttunni:
„Lífið er einfaldlega erfitt. Við
verðum að horfa raunsæjum augum
á lífið. Og það er erfitt. Þeir sem full-
yrða að lífið sé ekki erfitt eru að ljúga
að sjálfum sér, að loka augunum fyr-
ir staðreyndum, og það gerir reyndar
flest fólk gjaman. En ég vil ekki nota
orðið harmleikur, nema menn skil-
greini hlutverk mannsins yfirhöfuð
sem harmleik. Ég vil heldur ekki segja
aö lífið sé ömurlegt eða sorglegt, en það
er ekki auðvelt - og það endar með því
að við hljótum öll að deyja.“
DV
Metsölukiljur
Bandaríkin
Skáldsögur:
1. John Grisham:
The Pelican Brief.
2. John Grisham:
The Firm.
3. John Grísham:
A Time to Kill.
4. Michael Crichton:
Jurassic Park.
5. Jayne Ann Krent2:
Wildest Hearts.
6. Eric Segal:
Acts of Faith.
7. Maya Angetou:
On the Pulse of
Morning.
8. Michaet Crichton:
Rising Sun.
9. Belva Plain:
Treasures.
10. Dick Francis:
Comeback.
11. Kathryn Harvey:
Stars.
12. Mary Higgins Clark:
All around the Town.
13. Robert B. Parker:
Double Deuce.
14. Olivia Goldsmith:
The First Wives Club.
15. Jane Smiley:
A Thousand Acres.
Rit almenns eðlis:
1. R. Marcinko 8i J. Weisman:
Rogue Warrior.
2. M. Scott Peck:
The Road Less
Travelled.
3. Peter Mayle:
A Year in
Provence.
4. Maya Angelou:
I Knowwhythe Caged Bird
Sings.
5. Deborah Tannen:
You just Don't
Understand.
6. Gloria Steinem:
Revolution from
within.
7. Sam Giancana 8i Chuck
Giancana:
Double Cross.
8. Al Gore;
Earth in the Balance.
9. Piers Paul Raad:
Alive.
10. Bryan Burrough 8«
John Helyar:
Barbarians at
the Gate.
(Byggt á New York Times Book Review)
Vísindi
Olfar hafa á ný tekið sér bólfestu
í vesturhluta Þýskalands.
Úlfar fagna
hruni
Berlínar-
múrsins
Vísindamenn segja að úlfar séu
eina dýrategundin sem beinlínis
geti fagnað hruni Berlínarmúrsins.
Fyrstu úlfamir hafa nú tekið sér
bólfestu í vesturhluta Þýskalands
og aUt stefnir í að þeim fiölgi.
Þjóðverjar vestan múrs sáu ekki
úifa árum saman. Nú hafa hópar
þeirra tekið sig upp frá heimkynn-
um sínum í Póllandi og flutt vest-
ur. Þar eru menn þó ekki vissir um
hvort fagna beri þessu framtaki.
Rugludallur
slóöllumvið
Stórfyrirtæki leituðu þessa efnis;
efnafræðingum hjá ölium helstu
herjum heims var skipað að finna
það upp en ekkert gekk. Óbrennan-
legt plast virtist vera hluti af
draumsýn vísindaskáldsagna þar
til hárgreiðslumeistari frá Jórvik-
urskíri á Englandi sótti um einka-
leyfi á plasti sem þolir allt.
Efnið prófuðu vísindamennimir
glottandi en viti menn; það má
varpa kjamasprengju á plastið og
það brennurekki.
Hugvitsmaðurinn heitir Maurice
Ward og er af öllum kunnugum
lýst sem sérvitringi hinum mesta
og sannkölluöum rugludalli. Hann
er lærður í hárgreiðslu en hefur
uppfinningar að áhugamáli.
Enginn nema Ward veit enn hvað
er í nýja palstinu og hann segist
ekki vitameð vissu af hverjuþað
brennur ekki. Það eina sem vitað
er með vissu er að Ward verður
moldríkur af uppfinningu sinni.
Maurice Ward hefur búið til
óbrennanlegt plast.
Hestarmeð
flugnafælu
Af hverju em sebrahestar rönd-
óttir? Dýrafræðingar hafa lengi
velt þessari spumingu fyrir sér og
nú loks komist að niðurstöðu. Flug-
ur, sem bera með sér svefnsýki,
þola ekki rendur. Þær virðast
missa jafnvægið við að sjá röndótt-
an flöt og því láta þær sebrahesta
í friði. Rendur sebrahesta eru því
eins konar flugnafælur.
Misskiln-
ingur um
örvhenta
Breski læknirinn Marian Annett
segir að misskilningur og rangtúlk-
un á tölulegum upplýsingum valdi
því aö örvhent fólk er talið skamm-
lífaraenrétthent.
Þegar fyrst var farið að rannsaka
muninn á rétthentum og örvhentum
kom í Ijós að fátt gamalt fólk var
örvhent. Að jafnaði nota um 11 %
manna vinstri höndina meira en þá
hægri. Hjá fólki yfir áttrætt í Bret-
landi er þetta hlutfall aðeins um 4%.
Af þessu ályktuðu menn að örv-
hentir lifðu skemur en hinir. Nú
hefur Annett sýnt fram á að mun-
urinn stafar eingöngu af því að fólk
sem nú er komið á gamals aldur
var neytt til að nota hægri höndina
meira en þá vinstri.
Örtölva í auga
Bandarískir vísindamenn hafa
fundið upp ljósnæman tölvukubb
sem hægt er að nota til að lækna
blindu.
Kubbnum er komið fyrir í auga
fólks sem misst hefur sjónina
vegna skaða á nethimnunni. Þar
hann tengdur við taugakerfið eins
og örtölva og sendir áfram boð um
það sem augað nemur til heilans.
Uppfinning þessi er enn á til-
raunastigi. í tövukubbnum eru
1024 ljósnemar og á það að duga til
að fólk geti t.d. lesið þótt það fái
ekki fulla sjón.
Hámarksald-
ur120 ár
Læknar segja að útilokað sé að
maður geti orðið eldri en 120 ára.
Allar sögur um eldra fólk eru
óstaðfestar og í meira lagi ótrúleg-
ar. Ekki er vitað til að nokkur
maður hafi orðið eldri en 120 ára.
Því er talið að þetta sé hámarksald-
urmanna.
Fyrir átján þúsund árum syntu
mörgæsir í Miðjarðarhafinu.
Mörgæsir í
Frakklandi
Mörgæsir eru nú aðeins til við
Suðurskautslandið en margt bend-
irt til að þær hafi áður einnig
svamlað í norðurhöfum. Hellamál-
verk í Frakklandi sýna að fólk sem
bjó þar fyrir um 18 þúsund árum
hafi þekkt fugla sem mjög likjast
mörgæsum.
Veðurfar á þeim slóðum var þá
líkt því sem nú er á heimskauta-
svæðunum. Fornleifafræðingar
vilja túlka málverkin þannig að
mörgæsir eða nánir ættingjar
þeirra hafi einu sinni verið jafna-
lgengir fuglar noröan miðbaugs og
sunnan hans.
Skórnir eru ætlaðir sporlötum.
Skórfyrir
sporlata
Rússinn Gregoríj Lekhtman hef-
ur fundið upp skó fyrir þá sem vilja
hlaupa mikið en hafa hvorki tíma
né mennu til að fara langt.
Spöngum úr plasti er komið fyrir
undir venjulegum hlaupaskóm og
sér fiöðrunin í plastinu um að
halda hlaupurunum á hreyfingu
án mikillar fyrirhafnar að því er
virðist.
Skór þessir eru þó ekki sá léttir
fyrir sporlata sem ætla mætti. Hlaup
á fiaðraskónum eru mjög erfið og því
kjörin til að bæta úthald og auka fóta-
styrk á skömmum tíma.
Umsjón:
Gísli Kristjánsson