Dagblaðið Vísir - DV - 24.02.1996, Blaðsíða 29

X> ,/ LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 1996
Kristbjörg Kjeld, menningarverðlaunahafi DV í leiklist:
r
menning 37
„Ég er ánægð með að hafa fengið
þessi verðlaun. Þau eru að sjálf-
sögðu ákveðin viðurkenning fyrir
mig sem leikkonu. Ég var tilnefnd
til þessara sömu verðlauna í fyrra
og hittifyrra þannig að ég var hálf-
partinn búin að taka út þá ánægju
sem fylgir því að fá viðurkenn-
ingu,“ segir Kristbjörg Kjeld sem
hlaut menningarverðlaun DV í leik-
list að þessu sinni.
Kristbjörg hlaut verðlaunin fyrir
fráhæra túlkun sína á hlutverki
Möllu, móðurinnar í leikriti Jims
Cartwright, Taktu lagið Lóa. Krist-
björg hefur starfað sem leikkona
síðan 1958 og hefúr sýnt það og
sannað að hún er óhrædd við að
takast á við ögrandi verkefni sem
gera miklar kröfur til listamanns-
ins.
í niðurstöðu dómnefndarinnar,
sem í áttu sæti Auður Eydal, leik-
listargagnrýnandi DV, Sigurður A.
Magnússon rithöfundur og Jórunn
Th. Sigurðardóttir, leikkona og dag-
skrárgerðarmaður, segir að með því
að ganga sjálf heil og óskipt inn í
heim Möllu hafi Kristbjörgu tekist
að leiða áhorfandann með sér inn
að innstu kviku persónunnar og
láta hann skynja sársaukann sem
allan tímann gekk hönd i hönd við
gamansemina i verkinu.
Leikhúsið er mitt líf
„Ég hef alltaf reynt að gefa mig
alla í þau hlutverk sem ég hef tekið
að mér, vond eða góð. Skapandi og
gott andrúmsloft verður að vera til
sem eg
staðar til að ná því besta út úr leik-
urum sem vinna að ákveðnu
verki, það verða allir að vera
sammála um að hverju sé
stefnt í því sambandi.
Þannig verða allir leikarar
að vinna og ég er þar eng-
in undantekning. Ég hef
nú starfað í leikhúsi í
tæp 40 ár og vissulega
hafa sum hlutverk staðið
nær hjartanu en önnur.
Leikhúsið er lífið mitt,
þetta er það sem ég kann og
ég verð í þessu eins lengi og
ég hef krafta til.“
Kristbjörg segir heil-
mikla þróun hafa átt
sér stað frá því
hún tók fyrst þátt í íslenskri leik-
list. Hún segir Leiklistarskóla ís-
lands hafa sinnt mikilvægu hlut-
verki og hafa skilað mörgum góð-
um, ungum leikurum sem lands-
menn geti verið stoltir af.
Leikhúsið er menningar-
tæki samfálagsins
„Það er mikill metnaður hjá leik-
arastéttinni að gera hlutina vel og
við höfum alla burði til að standa
undir því. En við íslendingar verð-
um að passa okkur á því að leiklist-
in verði ekki einhvers konar
skemmtihransi, eins og veitinga-
staðirnir eru. Leikhúsið er menn-
ingartæki sem við getum notað til
að átta okkur á ýmsu í samfélag-
inu. Það á að vera þroskandi og
gefandi fyrir fólk að fara í leik-
hús.
„Svo lengi
sem ég hef
gaman af
leiklistinni og
metnað til að
gera hlutina
vel þá veit ég
að ég er á
réttri hillu.“
Kristbjörg segir aö lítill tími gef-
ist fyrir annað en leikhúsið þar sem
áhugamál tengist öll leiklistinni á
einn eða annan hátt. Hún reki þó
einnig heimili sem sé mikil vinna.
Og hún segir að framundan séu næg
verkefni, hæði á fjölunum og annars
staðar.
Meira en nóg að gera
„Ég hef verið svo upptekin und-
anfarin ár að ég hef aðeins reynt að
draga úr verkefnum í bili. í raun
hefur samt verið meira en nóg að
gera hjá mér, ég hef verið að vinna
talsvert uppi í Útvarpi að undan-
förnu og svo hefjast æfingar í Þjóð-
leikhúsinu fljótlega á nýju spenn-
andi islensku verki. Svo ég kvarta
ekki vegna verkefnaskorts. Mér
þykir afskaplega gaman að fá að
taka þátt í öllum þeim verkefnum
sem mér bjóðast, hvort sem þau eru
í útvarpi, á sviði eða í kvikmynd.
Þetta er á mismunandi sviðum þar
sem hvert gefur öðru og er fjöl-
breytt. Leiklistarflóran er afar fjöl-
breytt hér á landi og það er hugur í
fólki. Svo lengi sem ég hef gaman af
starfinu mínu og metnað til að gera
hlutina vel þá veit ég að ég er á
réttri hillu. Allir leikarar verða að
hafa metnað fyrir hönd leiklistar-
innar til að hún geti þroskast og
dafnað."
-brh
Pátur Gunnarsson, menningarverðlaunahafi DV í bókmenntum:
„Það var oft erfítt að þýða þessa
bók. Það lá nú kannski ekki beint i
orðunum sjálfum en það er ekki
hægt að segja að þetta sé mjög að-
laðandi verk við fyrstu sýn og mér
þótti á stundum erfitt að ganga inn
í þennan heim. Svona svipuð til-
finning og að ganga inn í frystiklefa,
maður setur sig í ákveðnar stelling-
ar,“ segir Pétur Gunnarsson rithöf-
undur, sem hlaut menningarverð-
laun DV í bókmenntum fyrir þýð-
ingu sína á Frú Bovary eftir Gusta-
ve Flaubert.
Sagan mn frú Bovary var áður til
í íslenskri þýðingu. Sú þýðing kom
út fyrir um hálfri öld. Það var stytt
útgáfa og sennilega ekki þýdd beint
úr frönsku.
„Þetta er nú svolítið óvenjulegt á
Islandi, þó að það tíðkist víða ann-
ars staðar, að bækur komi út í
mörgum þýðingum. En það er auð-
vitað eins með mál|ð og annað að
það breytist og „eldist" svo að það
er alveg ástæða til að dusta rykið af
því eins og hlutunum."
Skyldulesning
rithöfunda
Pétur var langt í frá ókunnur frú
Bovary og hennar málum þegar
hann byrjaði að þýða söguna.
„Þegar maður var að setja sig í
rithöfundarstellingarnar og var að
hlusta eftir því hvað hafði haft áhrif
á aðra höfunda þá var þetta senni-
legast sú bók sem einna oftast var
nefhd og þessi höfundur, Flaubert.
Þannig að ég hafði lesið Bovary
bæði í enskri þýðingu og svo í þess-
ari íslensku þýðingu ög svo seinna
alltaf vera áþreifanlegur árangur
eftir hvern dag. Þá er mjög fullnægj-
andi til dæmis að þýða eina blað-
síðu í einhverju verki, þessi tilfinn-
ing að það liggi eitthvað eftir.
Þannig að ég hef haft það sem með-
al með skriftunum, svona
hjartastyrkjandi."
- Hvað ertu svo að gera þessa dag-
ana?
„Núna er ég að vinna mína dag-
legu vinnu, bara svona að hræra í
pottunum. Maður er alltaf að kokka
marga rétti í einu en það er ekkert
sem er komið á smökkunarstig enn
þá.
-ból
„Það var oft erfitt
að þýða þessa
bók - svona svip-
uð tilfinning og
að ganga inn í
frystiklefa," segir
Pétur Gunnars-
son rithöfundur,
menningarverð-
launahafi DV í
bókmenntum.
DV-mynd Brynjar
Gauti
eftir að ég var kominn út til Frakk-
lands þá las ég hana á frummálinu.
Flaubert vandaði feikilega vel til
verka. Hann er alveg einstakur í
sögu bókmenntanna hvað snertir
metnað sem hann leggur í sitt verk
og það er á vissan hátt unun að sjá
hvernig hann skrúfar saman setn-
ingarnar og dást að tilþrifum hans í
stU. Svo er þessi hók algjört fyrir-
bæri. Hún hefur öðlast sérstakan
sess i bókmenntasögunni. Hún er
svo undarlega lifandi. Manni finnst
eins og þessar persónur séu af holdi
og blóði, raunverulegt fólk sem
maður er að fást við,“ segir Pétur.
Engin samúð
með persónunum
Sagan um frú Bovary þótti mjög
nýstárleg á sínum tíma sökum þess
að lesandinn gat ekki samsamað sig
eða haft samúð með neinni persónu
í bókinni. Pétur segir að sérstaða
Flauberts felist í þeirri ijarlægð sem
hann skapaði á milli sín og söguper-
sóna sinna. Hann nálgaðist persón-
ur sínar að nokkru leyti eins og Guð
almáttugur og horfði á þær utan frá.
Þýðingin á Frú Bovary var á
skrifborði Péturs í úm eitt og hálft
ár áður en bókin var gefin út.
„Það skiptir ákaflega miklu máli í
sambandi við öll ritstörf, alveg
sama hvort það er frumsamning eða
þýðing, að hafa nógu góðan tíma og
hafa hlutina lengi hjá sér, geta unn-
ið við þá, lagt þá svo til hliðar og
hvílt og komið að þeim aftur. Það
er viss hversdagsleiki að þýða
svona bók og ég var orðinn ægi-
lega spenntur þegar fór að draga
að þvi í sögunni að aðalpersónan
tæki inn eitrið og langaði stundum
til að hraða því ferli.“
Fullnægjandi að þýða
Pétur segir að það sé á vissan
hátt fullnægjandi að þýða.
„Það að skrifa er á
löngum köflum eins
og að slá vind
högg. Maður er
kannski heil-
an dag að
bjástra og
manni
finnst
ekki