Dagblaðið Vísir - DV - 24.02.1996, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT114,105 RVIK, Sl'MI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: httpV/www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, íax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaösins (stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Kerfisdurgar
Komið hefur í ljós, að gjaldheimtustjórinn í Reykjavík
og lögmaður gjaldheimtunnar kunna lítið fyrir sér í al-
mennum mannasiðum og eru ekki nógu greindir til að
leyna því á almannafæri. Ummæli þeirra hér í blaðinu
benda til, að ekki sé allt með felldu í stofnuninni.
„Við höfum þetta í okkar hendi og þurfum ekkert að
skýra það frekar, hvorki fyrir honum né öðrum, hvern-
ig við stöndum að innheimtu opinberra gjalda.“ Þannig
svaraði lögmaðurinn mótbátum manns, sem hafði þolað
fjárnám vegna peninga, sem hann hafði þegar greitt.
Yfirmaður stofnunarinnar kaus að draga ekki í land
daginn eftir, þegar hann sagði: „Heyrðu, ef þú skilur
þetta ekki, þá vil ég ekki útskýra þetta fyrir þér.“ Hann
telur sig greinilega óhultan í einu helzta virki skrifræð-
isins í landinu og ekki þurfa að skýra vinnubrögð þess.
Tilefni málsins var, að erfingjar dánarbús áttuðu sig
ekki á, að dánarbúið breyttist í sameignarfyrirtæki með
sérstökum eignarskatti, sem einstakir eignaraðilar voru
ekki rukkaðir um, heldur dánarbúið sjálft. Eigendur átt-
uðu sig ekki á þessu fyrr en löngu eftir gjalddaga.
Þrír af átta erfmgjum greiddu sinn hlut í þessum
skatti. Boðaði Gjaldheimtan þá fjárnám í eignum eins
hinna þriggja, sem greitt höfðu, af því að hún taldi hann
betri borgunarmann fyrir skuldum hinna fimm, sem
ekki höfðu greitt, heldur en þeir voru sjálfir.
Gjaldheimtustjóri og lögmaður gjaldheimtunnar segja
þetta vera lögum samkvæmt. Hitt er ljóst, að vinnu-
brögðin stinga í stúf við almenna réttlætistilfinningu og
kalla á, að stofnunin fari mildum höndum um málið. En
hrokafullum embættismönnum er ekkert slíkt í huga.
Kerfisdurgaviðbrögð af þessu tagi hafa magnazt í tíð
núverandi fiármálaráðherra, sem hefur misst af öllu
sambandi við almenning í landinu og er orðinn að mesta
kerfiskarli islenzkra stjórnmála. Svo virðist, sem sumir
embættismenn rækti hroka sinn í skjóli ráðherrans.
Illræmt var, þegar fiármálaráðherra heimtaði, að toll-
stjórinn í Reykjavík kallaði yfirmenn í tollgæzlunni á
sinn fund og ávítaði þá fyrir að segja fiölmiðlum frá
hörmulegum afleiðingum þeirrar ákvörðunar ráðherra
og forstjóra að draga úr fikniefnaleit í tollpósti.
Tollverðimir voru þó ekki að gera annað en að gæta
almannahagsmuna, sem eru æðri hagsmunum tollstjór-
ans og fiármálaráðherrans, er urðu berir að vanrækslu í
starfi. Tollverðirnir höfðu gegnt skyldu sinni gagnvart
þjóðfélaginu, en tollstjóri og ráðherra alls ekki.
Hrokafull kerfiskarlaviðbrögð fiármálaráðherra og
tollstjóra fengu sanngjarna útreið í umræðum á Alþingi.
Þar kom greinilega fram, að ráðherranum var fyrirmun-
að að skilja, að hann lék þar hlutverk þess, sem heldur
verndarhendi yfir ólöglögum fikniefnainnflutningi.
Eftir stendur, að fiármálaráðherra hefur gert mis-
heppnaða tilraun til að kæfa eðlilega umræðu um niður-
skurð á fiárframlögum til fíkniefnaleitar í tollgæzlu og
hefur ekki innsæi til að skynja, hvar hjarta kjósenda
slær í einu allra erfiðasta vandamáli þjóðarinnar.
Embætti gjaldheimtustjóra og tollstjóra í Reykjavík
eru grófustu dæmin um úrelta blöndu af hroka og getu-
leysi, sem stingur í stúf við nútíma viðhorf gagnvart
innihaldi opinberrar þjónustu, er í vaxandi mæli sætir
óhagstæðum samanburði við viðskiptavænan einka-
rekstur.
Bezta leiðin til úrbóta er að segja fremsta kerfiskarli
fiármála ríkisins upp störfum og fá nýjan fiármálaráð-
herra, sem tekur litlu kerfisdurgana á teppið.
Jónas Kristjánsson
Repúblikanar eru
klofnir niður í rót
Þrumuræða Patricks Buchan-
ans á forsetavalsþingi
Repúblikanaflokksins 1992 „var
betri á þýska frummálinu" að
dómi frjálslynda dálkahöfundar-
ins Molly Ivins. í þeirri tölu blés
Buchanan til menningarstríðs
undir merkjum bandarískrar
þjóðemisstefnu og kristilegs
íhalas. Var sá tónn á besta sjón-
varpstíma að margra dómi drjúg-
ur þáttur í ófórum George Bush
fyrir Bill Clinton í forsetakosning-
unum.
Enn er Pat Buchanan kominn á
stúfana og tókst að merja fram úr
Bob Dole öldungadeildarleiðtoga
svo einum hundraðshluta nemur í
prófkjöri í New Hampshire á
þriðjudaginn. Mælskan er sú
sama og áður en stefnumiðin öllu
hnitmiðaðri.
Nú boðar Buchanan háa vernd-
artolla á allan innflutning frá
Kína, Japan og láglaunalöndum
heims öllum með tölu. Úrsögn
Bandaríkjanna úr fríverslunar-
samningum við Kanada og
Mexíkó og Alþjóða viðskiptastofn-
uninni, vegna fríverslunarskuld-
bindinga sem þangað fylgdu frá
GATT. Brottrekstur Sameinuðu
þjóðanna af bandarískri grund.
Fimm ára bann við aðflutningi út-
lendinga til Bandaríkjanna.
„America First“ (Bandaríkin
gangi fyrir) er kjörorð Buchanans
og manna hans og sótt til einangr-
unarsinna á fjórða tug aldarinnar.
Þá herjaði heimskreppan, nú hef-
ur tæknibyltingin orðið til þess að
störfum í hefðbundnum atvinnu-
greinum hefur fækkað og meðal-
kjör launafólks staðið í stað eða
þeim hrakað svo áratugum skipt-
ir. Lýðskrumið á sem fyrr greiða
leið að eyrum fólks sem óttast um
sinn hag.
Buchanan kemur fram sem
málsvari litla mannsins gagnvart
stórjöxlunum í Wall Street og sér
í lagi vikapiltum þeirra, valdhöf-
unum í Washington, þar sem Dole
hefur verið meðal áhrifamestu
manna svo áratugum skiptir. En
sjálfur er Buchanan fæddur í Was-
hington og hefur gert út þaðan
alla tíð, var einn af ræðuriturum
Nixons á forsetaferli hans og áður
og síðar áberandi fjölmiðlamaður.
„Nú hefst baráttan um hjarta og
sál Repúblikanaflokksins," sagði
Dole eftir úrslit prófkjörsins í
New Hampshire, en þeir Buchan-
an eru ekki einir um hituna. Eftir
niðurstöður sem fyrir liggja hlýt-
ur Lamar Alexander, fyrrum fylk-
isstjóri í Tennessee, einnig að
koma við sögu. í stefnumálum er
hann maður hefðbundins megin-
straums repúblikana eins og Dole
en telur sér til framdráttar að
hann er mun yngri en öldunga-
deildarforinginn, sem orðinn er 72
Erlend tíðindi
Magnús Torfi Ólafsson
ára, og þeim mun sigurstranglegri
til framboðs gegn Bill Clinton.
Forsetinn og demókratar upp til
hópa kunna sér ekki læti yfir því
sem hent hefur repúblikana fyrir
tilverknað Buchanans. Við blasir
að sá flokkur er klofinn niður í
rót. Þar með er lýðum orðið ljóst
hvað því veldur hversu lítið
repúblikönum hefur orðið - í laga-
setningu - úr sigri sínum í þing-
kosningum fyir tveim árum þegar
þeir hrepptu meirihluta í báðum
þingdeildum í fyrsta skipti í fjóra
áratugi.
Við bætist að Buchanan yrði
óskaandstæðingur fyrir Clinton í
forsetakosningunum í nóvember
og líklegur til að verða þess vald-
andi í leiðinni að demókratar end-
urheimti þingmeirihlutann. Mátt-
arvöldin í Repúblikanaflokknum
hljóta því að einbeita sér að því á
næstunni að stöðva manninn áður
en honum tekst að valda meiri
skaða.
Næstu viðureignir verða í
Dakóta- fylkjunum báðum,
Arizona, Oregon og Suður-Kar-
ólínu. Þar og í fjölmennari fylkj-
um, sem á eftir fara, á Dole víðast
vísan stuðning fylkisstjóra úr
flokki repúblikana. Að auki ræður
hann yfir gildum kosningasjóði og
hefur þaulskipulagt kosninga-
starfið fyrir fram..
En á móti kemur að enn hefur
sýnt sig að hann á erfitt með að
vekja hrifningu og hefur aldurinn
á móti sér. Þar að auki eru þeir
fleiri en Buchanan sem núa hon-
um um nasir nánum tengslum við
eigendur stórfyrirtækja og beina
hagsmunagæslu fyrir suma þeirra
að minnsta kosti, til að mynda við
mótun skattalöggjafar um langa
hríð.
Alexander vonast að sjálfsögðu
til að þetta verði honum til fram-
dráttar eftir því sem á framboðs-
baráttuna líður. En ekki er óhugs-
andi að flokksleiðtogar í ljölmenn-
um fylkjum reyni að koma því svo
fyrir að óbundnir fulltrúar verði
sem flestir við forsetaval svo unnt
vérði að seilast út fyrir raðir
þeirra sem koma pólitískt lerkað- |
ir úr baráttunni í prófkjörunum.
Patrick Buchanan ávarpar fund Kristiiegu samsteypunnar í New Hamps-
hire.en meginstyrkur hans kemur frá slíkum samtökum.
Símamynd Reuter
skoðanir annarra
Kúgun verði hætt
„Fyrir fjórum og hálfu ári ákváðu íbúar Kosova í
{þjóðaratkvæði að lýsa yfir sjálfstæði sínu. Svar
Serba var að halda íbúunum í járngreipum kúgun-
ar með hjálp serbneskrar lögreglu og hers. Afleið-
1 ingamar eru félagslegar og efnahagslegar rústir.
Mikilvægt er að umheimurinn geri háværa kröfu
til Milosevics, forseta Serbíu, um að kúguninni
I verði létt af Kosova og íbúarnir njóti sjálfstæðis.“
Úr forystugrein Politiken 19. febrúar
Þáttaskil á Spáni
„Þáttaskil verða í spænskri lýðræðisþróun þegar
j Spánverjar ganga til þingkosninga í næsta mánuði.
I Felipe Gonzales forsætisráðherra, sem löngum hef-
I ur þótt persónugervingur andstöðu við einræðis-
| stjóm Francos, þarf nú að bera æ þyngri byrðar
: sem embættið leggur honum á herðar. Spillingar-
I mál hafa komið Gonzales í vanda og ihaldsmenn
hafa forskot í skoðanakönnunum. Þrátt fyrir ýmis
afrek á 13 ára valdaferli em kjósendur uppteknari
af stöðu mála í dag. Spænskt lýðræði hefur staðist
prófið með því að bjóða Spánverjum trúverðugan
valkost.“Úr forystugrein Washington Post 21. febrúar
Deilt um trúverðugleika
„Jyllands Posten hefur birt fréttir um ósanngirni
Den Danske Bank sem felst í að stjóm bankans
virðir ekki almennar reglur um hæfi stjómar-
manna til fundarsetu þegar teknar em ákvarðanir
um einstök mál. Blaðið byggir á upplýsingum sem
falla undir lög um bankaleynd. Bankinn efast um
trúverðugleika blaðsins og blaðið um trúverðug-
leika bankans í svömm hans við gagnrýninni.
Fram fer opin umræða sem aðilarnir geta haft gagn
af og skapar vonandi fordæmi í umfjöllun um
danskt viðskiptalíf.“
Úr forystugrein Politiken 20. febrúar