Dagblaðið Vísir - DV - 04.12.1999, Qupperneq 31

X>V LAUGARDAGUR 4. DESEMBER 1999
bókarkafli
þú velur
þér ókeypis
netfang!
Mörkinni 6,
sími 588-S518
ALLIR SIIZUKI BlLAR ERU MEÐ:
• vökvastýri • 2 loftpúða •
• aflmiklar vélar • samlæsingar •
• rafmagn í rúðum og spegli
• styrktarbita í hurðum 1
Sjálfskipting kostar 150.000 KR.
$ SUZUKI

SUZUKI BILAR HF
Skeifunni 17. Sími 568 51 00.
www.suzukibilar.is
var Sigurjón fenginn til að sitja í op-
inberri nefnd sem einn af fulltrúum
danskra myndhöggvara, en þar sem
hann var ekki danskur ríkisborgari
gat hann ekki tekið þátt í ýmsum
sýningum sem þessi sama nefnd
hafði afskipti af. Við þessu misrétti
var auðvitað til eitt óbrigðult ráð,
nefnilega að gerast danskur ríkis-
borgari. Þann valkost vildi Sigurjón
ekki einu sinni hugleiða.
Samastaður við sjó
Sigurjón kom heim með fyrsta
skipi frá Danmörku um haustið
1945 og þótti gömlum vinum hann
hafa elst mikið frá 1938, þegar hann
kom síðast heim. Þau Tove höfðu
orðið ásátt um að hann færi á und-
an til að búa í haginn fyrir þau öll.
Auk þess var Tove þátttakandi í
sýningu félagsskaparins Kammerat-
erne þá um haustið og treysti sér
ekki til að koma til landsins fyrr en
að henni lokinni.
í viðtölum kemur fram að þau
hjónin hafi ekki ætlað að vera á ís-
landi nema í eitt ár og sjá til hvern-
ig þeim gengi að lifa af list sinni.
Með því hefur Sigurjón sennilega
viljað koma til móts við Tove sem
var alls ekki tilbúin að snúa baki
við heimalandi sínu, fjölskyldu og
listrænum frama í Danmörku, enda
höfðu þau hjónin fyrir sið að fara til
Danmerkur annað hvert ár og
dvelja þar sumarlangt.
En þótt ævinlega sé miðað við
árið 1945 þegar talað er um heim-
komu Sigurjóns, er hann í rauninni
varla orðinn endanlega heimilisfast-
ur á íslandi fyrr en árið 1956, þegar
hann og seinni kona hans, Birgitta
Spur, koma til landsins.
Árum saman hafði verið hús-
næðisekla í Reykjavík og því var
enginn hægðarleikur fyrir aðkomu-
mann að fá inni fyrir fjölskyldu
sína og skúlptúra. Sigurjón var
staðráðinn í að setjast að við sjávar-
síðuna, þar sem hann gæti haft bát
sinn, og þræddi því ýmsar bygging-
ar með útsýni yfir Reykjavíkurhöfn
og hafið. Honum bauðst aðstaða á
annarri hæð Hafnarhússins, en
taldi umhendis að rogast með gifs
og grjót þangað upp.
Loks vaknaði áhugi Sigurjóns fyr-
ir einhverjum þeirra mörgu bragga
sem bandaríski herinn hafði skilið
eftir sig um alla borgina. Hann
skoðaði marga þeirra, bæði ömurleg
hreysi og bragga þar sem búið hafði
verið talsvert ríkmannlega. Um
suma þeirra höfðu Islendingar geng-
ið ruplandi um leið og herinn var á
brott og hirt allt sem hönd á festi.
Þetta voru fyrstu kynni Sigurjóns af
íslandi eftirstriðsáranna, sem hann
kallaði síðar „þjóðfélag Gullrass-
anna“.
Hann þekkti Laugarnesið frá því
að hann vann sem ungur málara-
sveinn við að mála Laugamesspítal-
Gríma, 1947, gabbró.
kr. - JLX Π5cL
Rétta verðið fyrir rétta veðrið!
Suzuki Vitara - raunhæft ráð gegn íslenskum vetri
Traustur, upphækkanlegur, alvöru 4x4 jeppi á ÓTRÚLEGU verði • Hátt og lágt drif
Byggður á grind • Kraftmikil og hljóðlát vél • Einstaklega góður í endursölu
-, - Aúkahfutur á mynd: stærri dekk
Sigurjón og Tove við heimili sitt og vinnustofu í Laugarnesi 1948. Myndirnar eru úr bókinni.
ann, og þar á sjávar-
kambi kom hann auga
á bragga með viðbygg-
ingu sem honum leist
vel á. Bandaríski her-
inn hafði notað bragg-
ann sem lyfjabúð, en
viðbygginguna sem
lyfjageymslu.
Hvorttveggja var með
rafmagni og vatns-
inntaki. Hins vegar
var hvorki skolplögn
né vatnssalerni fyrir
hendi. Síma gat hús-
ráðandi fengið með
því skilyrði að allir
aðrir íbúar bragga-
hverfisins fengju að-
gang að honum.
Listamenn höfðu
komið við sögu ness-
ins áður en Sigurjón
fluttist þangað. Gest-
ur Þorgrímsson ólst
upp i Laugamesbæn-
um og á fjórða ára-
tugnum bjuggu Ás-
mimdur Sveinsson og
Jón Þorleifsson í sjómaöur, 1947, grásteinn.
gamla Laugamesspit-
alanum. í kjölfar Sig-
urjóns settust aðrir listamenn þar
að í bröggum tímabundið, til dæm-
is Einar Baldvinsson, Veturliði
Gunnarsson og Jóhannes Geir.
Sigurjón var fljótur að festa sér
húsnæðið, þvi í nóvember 1945, þeg-
ar þeir Valtýr Stefánsson ræða
saman, er hann þegar búinn að
flytja verkfæri sín inn í braggann
og farinn að klappa í stóra steina.
Valtýr nefnir sérstaklega „bjarg úr
gabbró", líklega hráefnið i högg-
myndina Snót, sem varð til á fyrstu
mánuðum Sigurjóns á íslandi.
Margt í íslensku þjóðfélagi kom
Sigurjóni einkennilega fyrir sjónir
fyrst í stað. Fyrir slysni hafði mikið
magn af leir sem hann hafði haft með

sér frá Danmörku verið flutt á sorp-
haugana, og þegar Sigurjón fór þang-
að að grennslast fyrir um afdrif leirs-
ins blasti við honum meira rikidæmi
en hann hafði áður séð í sorpi. Á
stríðsárunum þurftu jafnvel sóma-
kærir Kaupmannahafnarbúar að láta
sig hafa það að gramsa á sorphaug-
um borgarinnar eftir gömlum koks-
eða kolaleifum, svo mikill var skort-
urinn á eldiviði þar í landi. „Það er
auðsjeð að þið hjer í Reykjavík hafið
ekki þurft á undanförnum árum að
spara eins og Hafnarbúar," segir Sig-
urjón við Valtý Stefánsson.
í desember 1945 komu Tove og
Gunna til landsins með „Drottning-
unni“ og fluttu þegar í stað út á Laug-
ames, þar sem Sigurjón var búinn að
innrétta vistarverur fyrir þau og
mála veggi sterkum litum. Frá Kaup-
mannahöfn hafði hann haft með sér
gifsafsteypur af frægum höggmynd-
um grískra og egypskra listamanna
og Valþjófsstaðahurðinni til viðbót-
ar. Þessi verk hengdi Sigurjón upp á
veggi, en í öndvegi hékk stór eftir-
prentun af Guernicu eftir Picasso,
sem var mikið uppáhaldsverk Sigur-
jóns fyrir formræna dirfsku þess og
pólitiskt inntak.
Kaflinn er styttur og bœtt við
millifyrirsögnum.
sunnaévisir.is
osfrvQvislr.ls
Gefum
okkur Öllum betri framtíð
w
Ert þú aflögufær?