Dagblaðið Vísir - DV - 23.12.1999, Blaðsíða 6

Fráttir

Sögulegur þáttur Þorsteins Sæmundssonar í Morgunblaöinu og ævisaga Steingríms:
Grænar baunir urðu
kostnaður við Chevrolet
„í byrjun marzmánaöar 1970 bárust mér ábendingar um þaö úr fleiri en einni átt aö eitthvaö kynni aö vera athuga-
vert viö fjárreiöur rannsóknarráðs," sagði í grein Þorsteins. Á sínum tíma voru daglegar framkvæmdir rannsóknar-
ráös, fjárreiöur og reikningsskil í höndum Steingríms Hermannssonar sem skipaöur var af menntamálaráöherra.
Steingrímur kveöst hafa viljaö sem minnst hafa saman aö sæida viö Þorstein í gegnum tíöina.
„Grænubaunamálið" hefur skotið
upp kollinum öðru hverju allan
minn feril og oftast hafa þeir sem
um hafa rætt ekki þekkt nokkurn
skapaðan hlut til málavaxta."
Svona segir Steingrímur Her-
mannsson frá í ævisögu sinni, öðru
bindi, þar sem hann vitnar til ferils
síns og umtals um hann sem fram-
kvæmdastjóri rannsóknarráðs í lok
sjöunda áratugarins og i upphaíi
þess áttunda - ráð þetta starfaði
samkvæmt lögum um rannsóknir í
þágu atvinnuveganna.
Málið var mjög til umræðu, sér-
staklega árið 1971 eftir að einn full-
trúi í ráðinu, Þorsteinn Sæmunds-
son stjömufræðingur, ritaði greinar
í Morgunblaðið og úr urðu margs
konar blaðaskrif. Steingrímur var
reyndar í kjallaragrein Hauks Þórs
Haukssonar viðskiptafræðings í DV
í vikunni gagnrýndur fyrir að hafa
í ævisögu sinni vegið að æru látins
manns í þessu sambandi - bókara
sem starfaði fyrir rannsóknarráð á
þeim tíma sem Þorsteinn dró fram í
dagsljósið óreiðu i bókhaldi ráðsins
sem mjög sneri að Steingrími.
Fyrst tók Steingrímur erind-
inu „hið bezta“
í greinum Þorsteins kom m.a. fram
áriö 1971:
Á sínum tíma vom daglegar fram-
kvæmdir rannsóknarráðs, fjárreiður
og reikningsskil í höndum Stein-
gríms sem skipaður var af mennta-
málaráðherra að fengnum tiilögum
ráðsins. Formaður ráðsins var Gylfí
Þ. Gíslason menntamálaráðherra.
„I byijun marzmánaðar 1970 bár-
ust mér ábendingar um það úr fleiri
en einni átt að eitthvað kynni að vera
athugavert við fjárreiður rann-
sóknarráðs. Var þar sérstaklega talað
um ferðakostnað og risnu,“ sagði í
grein Þorsteins sem kvaðst sem með-
limur ráðsins telja að sér bæri skylda
til að kanna hvort nokkuð væri hæft
í þessum orðrómi.
Þorsteinn kom að máli við Stein-
grím og óskaði eftir upplýsingar um
gjöld ársins 1969. Steingrímur tók
honum „hið bezta“ en veitti að sögn
Þorsteins þær furðulegu upplýsingar
að reikningar ráðsins hefðu aldrei
verið lagðir fyrir ráðið sjálft.
Af gefnu tilefni... ekki á
glámbekk
21. apríl sama ár fékk Þorsteinn
bréf frá Steingrími og ljósrit af
greiðsluyfirliti rannsóknarráðs fyrir
árið 1969, upplýsingar um 12 utan-
ferðir en ekkert var tekið fram um
kostnað. Steingrímur tók fram að að
gefnu tilefni sýndist sér ástæða til að
leggja áherslu á að reikningar ráðsins
lægju ekki á glámbekk.
Þorsteinn gekk síðan mjög eftir því
að fá sundurliðaða skýrslu um ferða-
kostnað rannsóknarráðs. Kvartaði
hann yfir þessu við ráðherra. Eftir
mikið þóf fékk Þorsteinn að skoða
gögn um kostnaðinn hjá ríkisendur-
skoðun eftir að Steingrímur tilkynnti
að því miður væru þau komin þang-
að. En Þorsteinn var ekki af baki
dottinn og fékk leyfí til að skoða
gögnin hjá ríkisendurskoðun - meira
að segja með aðstoðarkonu með sér.
Þá Steingrím og Þorstein greinir
síðan ekki á um að sá fyrmefndi hafi
brugðist reiður við þeim tíðindum að
sá síðamefndi hafi komist í skjölin án
vitneskju Steingríms.
Skartripir í bílakostnaö
Fjórum dögum fyrir alþingiskosn-
ingar í júní 1971, þegar Steingrímur
var í framboði á Vestfjörðum, birti
Morgunblaðið aðra grein eftir Þor-
stein um sama mál - var þá nákvæm-
Fréttaljós
Úttar Sveinsson
ar farið í saumana á kostnaðarliðum
rannsóknarráðs sem reyndar tengdist
greinilega einkaneyslu Steingrims og
Surtseyjarfélagsins þar sem hann var
formaður.
Kom þá m.a. eftirfarandi
fram:
Reikningur frá skartgripaverslun
fyrir hnappa - „Jólagjöf til Jankovic"
- var færður til gjalda á viðhald bif-
reiðar - Chevrolet Chevy - sem Þor-
steinn kvað teljast í flokki forstjóra-
bifreiða - bíl sem Steingrimur hafði
fengið heimild til að nota í eigin þágu
endurgjaldslaust.
I málinu kom síðan fram að reikn-
ingar Surtseyjarfélagsins og rann-
sóknarráðs „blönduðust í ailrikum
mæli“ þrátt fyrir að framkvæmda-
nefnd hefði áminnt Steingrím um þau
mál. I þessu sambandi kom m.a. fram
að reikningur Steingríms til Surtseyj-
arfélagsins fyrir grænar baunir og
kjötbollur hefði verið greiddur af
rannsóknarráði og upphæðin færð til
gjalda á Chevroletbíl rannsóknarráðs.
Eftir þetta var máliö kallað „Grænu-
baunamálið".
Bíllinn á verkstæöi í klukku-
tíma á dag, allt áriö
En þar með var saga Chevroletbif-
reiðarinnar ekki öll sögð þvi Þor-
steinn dró fram ýmsa „kynlega reikn-
inga“ um bílinn:
„Séu lagðar saman vinnustundir á
verkstæðisreikningum koma út 342
stundir, þ.e. nálægt einni stund á dag
árið um kring að meðaltali," sagði í
grein Þorsteins og hann hélt áfram:
„Sú spuming hlýtur að vakna hvort
þama hafl ekki slæðst með reikning-
ar fyrir viðhald annarra bifreiða en
bifreiðar rannsóknarráðs, R-10816.“
Og Porsteinn var ekki hættur:
Hann taldi fram þrjá varahluta-
reikninga frá SÍS sem samkvæmt
númerum tilheyrðu bifreið af gerð-
inni Scout - einkabíl Steingríms á
þeim tíma. Síöan taldi hann upp
nokkra reikninga þar sem strikaö
hafði verið yfir númerið G-1149
(einkabíl Steingríms) og því breytt i
R-10816 (bíl rannsóknarráðs).
„Varla ætlar Steingrímur að halda
því fram að bókari ráðsins hafi tekið
upp á því?!“ sagði Haukur Þór Hauks-
son í sinni grein í DV í vikunni um
sama atriði.
Þorsteinn sýndi síðan fram á á sín-
um tíma að bensín hefði verið keypt
á Chevrolet-bíl rannsóknarráðs
þannig sem svaraði til þess að eyðsla
hans var að meðaltali 16 lítrar á sól-
arhring, alla daga ársins.
Ónákvæmni bókarans, segir Stein-
grímrn-
Um framangreind atriði segir
Steingrímur Hermannsson m.a. í ævi-
sögunni:
„Þó aö ónákvæmni bókarans hjá
Rannsóknarráði hafi því miður orðið
til þess að „grænar baunir“ hafi fylgt
mér á ferlinum hefur mér aldrei dott-
ið í hug að áfeilast hann, enda má
segja að ég hefði getað komið í veg
fyrir villur með strangara eftirliti.
Þorsteinn Sæmundsson er hins vegar
einn þeirra fáu manna sem ég hef
kosið að hafa sem minnst saman við
að sælda".
í ævisögunni segir Steingrímur
jafnframt að bókarann hafi verið mis-
tækur.
Steingrímur segir enn fremur:
„Ég gat fúslega viðurkennt að
ákveðnir þættir í fjármálum Rann-
sóknarráðs voru ekki eins og best
varð á kosið. Mér var til að mynda
ætluð-bifreið til afnota samkvæmt
ráðningarsamningi. Árið 1968 var
bíllinn kominn nokkuð til ára sirrna
og ég gerði tillögu um að nýr yrði
keyptur vegna yfirvofandi viðhalds-
kostnaðar. Því var hafnað af mennta-
máiaráðuneytinu. Viðhaldið lét hins
vegar ekki á sér standa. Meðan við-
gerðir stóðu yfir varð að samkomu-
lagi milli mín og Pálma gjaldkera að
best væri að ég lánaði minn bíl með-
an verkstæðisvinna stæði yfir og
tæki annað hvort kflómetragjald eða
keypti á hann bensín og minni háttar
viðhald fyrir fé frá ráðinu. Þorsteinn
gerði ekki veður út af því að ekki
hefði verið fjárfest í nýjum bíl heldur
gerði hann tortryggilegt að tekið
hefði verið bensín á minn eigin bíl á
kostnað ráðsins...“
Atvinnumálanefnd Akureyrar:
Sveinn hlaut
hvatningarverðlaun
DV, Akureyri:
„Ég er afar þakklátur fyrir þenn-
an styrk og vonandi koma sem flest-
ir að þessu máli sem og frekari upp-
byggingu ferðaþjónustunnar hér á
svæðinu í framtíðinni," sagði
Sveinn Jónsson i Kálfsskinni á Ár-
skógsströnd er hann veitti í gær við-
töku hvatningarverðlaunum at-
vinnumálanefndar Akureyrarbæj-
ar, en verðlaunin eru að upphæð
fimm hundruð þúsund krónur.
Valur Knútsson, formaður at-
vinnumálanefndarinnar, sagði er
hann afhenti Sveini verðlaunin að
þau væru veitt fyrir ómetanlegt
starf að atvinnumálum, sérstaklega
þátt hans í uppbyggingu ferðaþjón-
ustu á svæðinu. „Gamall draumur,
sem Sveinn hefur lengi borið í
brjósti, er um það bil að rætast en
það er bygging kláfTerju upp á Hlíð-
arfjall. Hann hefur unnið að því
verki um árabil og hvorki sparaö
tíma né peninga til þess að sjá þenn-
an draum sinn verða að veruleika.
Vonir standa til að stofnun félags
um uppsetningu og rekstur kláf-
ferju í Hlíðarfjalli veröi í byrjun
ársins 2000 og stefnir hann að því að
flytja fyrstu farþegana upp á topp
fflíðarfjalls í maí árið 2001,“ sagði
Valur Knútsson.
Sveinn sagði við þetta tækifæri
að verulegur skriður væri kominn á
kláfferjumáliö. Eftir almennan fund
sem haldinn var um málið á Akur-
eyri á dögunum hefðu fjölmargir
komið að máli við sig og lýst sig til-
búna aö taka þátt í verkefninu.
-gk