Dagblaðið Vísir - DV - 23.12.1999, Blaðsíða 26

26
FIMMTUDAGUR 23. DESEMBER 1999
Skil á jólagjöfum geta skapað vandamál:
Ekki skilaréttur
samkvæmt lögum
- mikilvægt að halda kassakvittunum til haga
Nú er ekki langt að bíða þar til
landsmenn fagna fæðingu frelsar-
ans og því ófáir pakkamir sem
verða opnaðir af því tilefni. En
þrátt fyrir að það sé alltaf gaman að
gefa og þiggja gjafir brennur því
miöur við að þiggjendur vilja eða
þurfa einhverra hluta vegna að
skila einhveijum af gjöfunum. En
þá getur málið vandast. Þegar um
gjafir er að ræða hefur viðkomandi
ekki keypt vöruna sjálfur. Því er
varla hægt að ætlast til að kassa-
kvittun fylgi hverri gjöf sem er skil-
yrði margra verslana fyrir skilum á
vörum. Hvemig er þá tekið á slík-
um málum?
Stórt vandamál
„Þetta er eitt stærsta vandamálið
hjá okkur eftir jólin. Meginmálið er
að samkvæmt lögum er enginn
skilaréttur á ógölluðum vörum. Það
er einvörðungu skilaréttur í svo-
kallaðri fjarsölu og á það t.d. við
þegar keyptar em vömr á Netinu
og sjónvarpsmarkaði. í Svíþjóð
þekkist það að almennt er vikufrest-
ur á að skila vörum," segir Jóhann-
es Gunnarsson, formaður Neytenda-
samtakanna.
„Ef fólk er í vafa hvort viðkom-
andi þurfi að skila gjöf þá mælum
við eindregið með að fólk semji um
það fyrirfram þegar kaup em gerð
og að það komi fram á nótu. Því er
um að gera að halda kassakvittun-
um til haga. Verslunin setur regl-
umar og ef hún synjar þeim sem
biðja um skilarétt þá bendum við
kaupendum á að beina viðskiptum
sínum annað. Því er um aö gera að
tryggja sig því eins og tryggingafé-
lögin segja: Þú tryggir ekki eftir á,“
segir Jóhannes.
Skiptið um
rafhlöðu
Skynsamlegt er að nota jólin
sem tilefni til að skipta um raf-
hlöður i reykskynjurum heimilis-
ins. Dæmin sanna að reyk-
skynjarar geta bjargað lífi fjöl-
skyldna ef eldur kemur upp, eru
ódýrasta líftrygging sem völ er á.
Sú trygging verður hins vegar lít-
ils virði ef reykskynjarinn virkar
ekki vegna þess að rafhlaðan er
úr sér gengin.
Ekki í kverkina
Reykskynari á ekki að vera al-
veg í kverkinni mUli lofts og
veggjar en þar vill oft myndast
loftrúm sem heldur reyk frá.
Jóhannes Gunnarsson, formaður Neytendasamtakanna, hvetur fólk til að hafa vaðiö fyrir neðan sig
við kaup á jólagjöfum og athuga skilarétt. DV-mynd E.ÓI.
Netið öruggt
„Við ábyrgjumst allt sem við selj-
um. Ef þú lendir i því að kaupa
vöru sem uppfyllir ekki þína kröfu
máttu skila henni,“ segir Þór Curt-
is hjá netversluninni Hag-
kaup@vísir.is. Þór segir öruggara
að kaupa inn á Netinu en að fara út
í búð. Verslunaraðilinn hafi allar
upplýsingar um kaupandann og því
sé afar auðvelt að finna allar
upplýsingar um viðskiptin. Ekki
þurfi að hafa áhyggur af týndum
kvittunum og slíku.
Öllum bókum skipt
Engar breytingar verða á reglum
verslana um skil á bókum. Sam-
kvæmt upplýsingum frá bóksölum
er meginreglan sú að skipta má öll-
um bókum séu þær í plastinu. Auk
þess að skipta hjá söluaðilum má
einnig heimsækja útgefandann.
Mikið afsláttarstríð hefur staðið í
bóksölunni. Því spyrja margir sig
hvort þeir græði peninga komi þeir
með bók sem keypt var á sérstöku
tilboðsverði, t.d. 2200 krónur, og fái
andvirði bókarinnar á viðmiðunar-
verði til baka. Því
er til að svara að
engin leið er að sjá
á hvaða verði bæk-
urnar voru keyptar
nema þær séu merkt-
ar sérstaklega með lím-
miðum eða slíku og þeim
verði ekki náð af nema rífa
plastiö.
Loks má taka fram að víðast má
skila bókum hvenær sem er, skila-
tíminn miðast ekki eingöngu við dag-
ana mili jóla og nýjárs. -hól/hlh
Fyrstu viðbrögð
Góð regla er að ræða eldvarnir
á heimilinu og hvemig
skuli bregðast við,
t.d. vera sam-
mála um út-
gönguleiðir,
staðsetningu
slökkvi-
tækja og að
mikilvægt
sé að að
skríða en
ekki ganga
ef hiti og
reykur er mik-
ill. Fyrstu við-
brögð við eldsvoða
eru einfóld og í þessari
röð: Bjargaðu sjálfum þér og öör-
um. Hringdu í slökkvilið. Reyndu
að slökkva ef hægt er.
Lifandi Ijós - lifandi hætta
Fátt er notalegra en logandi
kertaljós til að lífga upp á umhverf-
ið. Margir skreyta híbýli sín með
alls kyns kertum og kertaskreyting-
um um jólin. Að mörgu er hins veg-
ar að hyggja þegar skreytt er með
kertum því mörg óhöpp að þeirra
völdum verða hérlendis ár hvert.
Áætlað er að árlega nemi bruna-
tjón af völdum kertaljóss hérlendis
um 20-40 milljónum króna. Oftar en
ekki eiga slík slys sér stað í jóla-
mánuðinum þegar vinir og vanda-
menn hittast til að eiga ánægjulega
stund saman.
Við athugun markaðsdeOdar Lög-
gildingarstof-
um landið
kom í
kerta-
stjaka er
gífurlegt.
Því mið-
ur er það
svo að gæðin eru afar mismunandi
og í sumum tilfellum er beinlínis
um hættulega vöru að ræða. Þetta á
einkum við um kerti og kertastjaka
þar sem undirflöturinn getur hitn-
að óeðlilega mikið. Enn fremur er
mikið um kerti sem eru þannig að
lögun að ómögulegt er að þau passi
í kertastjaka. Þar með er hættunni
í mörgum tilfellum boðið heim.
Teljós
Teljós sem einnig eru kölluð
sprittkerti eða vermikerti eru um
margt frábrugðin venjulegum
kertum og þurfa sérstakrar að-
gæslu við. Vaxið í þeim verður
fljótandi stuttu eftir að kveikt er
á þeim. Því er ekki ráðlegt að
færa kertið úr stað meðan kveikt
er á því. Látið teljósin
alltaf brenna út af
sjálfu sér eða
slökkvið á
þeim með
kerta-
slökkvara.
Notið
aldrei vatn.
Gætið þess að hafa
teljósið í kerta-
stjaka sem
þolir háan
hita. Sumir
stjakar eru
með þunnan
botn og getur undirlag þeirra þvl sv-
iðnað þegar vax teljóssins hitnar.
Setjið teljósið aldrei beint á dúk eða
borð.
Kertaskreytingar
Kertaskreytingar eru afar vinsæl-
ar á þessum árstíma.,
Hafið kertaskreyt-
ingar ætíð á óeld-
fimu undirlagi,
t.d. gleri eða
málmi. Gætið
þess að kertalog-
inn nái ekki til
skreytingar-
innar. Hafið í
huga að kerti
brenna mis-
hratt en oft-
ast eru
upplýsing-
ar um
brennslu-
tima á
umbúð-
um
kert-
anna
sem

er
gagnlegt
að lesa.
Þar sem festingar fyrir kerti
eru misjafnlega öruggar er gott ráð
að nota sjáifslökkvandi kerti því
þau slökkva á sér sjálf þegar u.þ.b. 5
sm eru eftir af kertinu.
Einnig er hægt aö fá svokölluð
eldtefjandi efni til að úða yfir
skreytingar þannig að minni hætta
er á eldsvoða ef kertalogi berst í
skreytinguna.
Útikerti
Útikerti loga flest ein-
göngu á
kveiknum
n þó eru
til kerti
þar sem
allt yfir-
boð vaxins
logar. Þá
getur loginn
íáð allt að 50
hæð og
slegist til í all-
ar áttir. Varist
snerta form
útikerta með
berum höndum.
Eldur getur bloss-
að upp ef vatn eða
snjór slettist á vax
kertisins.
Æskilegt er að koma
kertunum þannig fyr-
ir að þau sjáist vel og
að ekki sé hætta á að
börn og fullorðnir reki
sig í þau. Þeir sem klæð-
ast víðum fatnaði þurfa
að gæta sérstakrar varúð-
ar í nánd við slík kerti.
Þó að fátt sé notalegra en
logandi kertaljós í skammdeginu er
því vert að hvetja almenning til sér-
stakrar aðgátar og varúðar við með-
höndlun á kertiun og kertaskreyt-
ingúm.