Dagblaðið Vísir - DV - 23.12.1999, Blaðsíða 10

10
FIMMTUDAGUR 23. DESEMBER 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og utgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aöstoóarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fýrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Einkavæðing hugans
AUra síðustu ár hefur aukizt þátttaka fólks í margvís-
legum aðferðum við að bæta líkama og sál. Fólk stundar
námskeið og líkamsrækt af miklum krafti og innbyrðir
fæðubótarefni. Auglýsingar og kynningar á þessum svið-
um eru góður mælikvarði á umsvif markaðarins.
í Háskóla íslands og hjá einkaskólum er mikið fram-
boð af námskeiðum. Líkamsræktarstöðvar eru í annarri
hverri götu. Undralyf og fæðubótarefni fylla hillur sumra
verzlana. Alls staðar er nóg af fólki, sem hefur áhuga á
þjónustu og vamingi af tagi sjálfshjálpar.
Þörfin fyrir að bæta sig og þörfm fyrir að láta gott af
sér leiða hafa löngum farið saman og togazt á í senn. Trú-
arbrögð, þekkingarieit, enaurhæfing og síjórnmál
markast af þessu tvennu. Stundum er þetta í jafnvægi og
stundum er önnur þörfin yfirgnæfandi.
Áhrifamiklar meðferðarstofnanir segja fóiki að sýna
æðruleysi gagnvart umhverfinu og beita sér að því að
lækna sjálft sig. Um leið hvetja þær fólk til að hjálpa öðr-
um, sem hafa við sams konar vanda að stríða. Þannig fer
innhverfa og úthverfa saman í ótryggu jafnvægi.
Allt gengur þetta í sveiflum eftir kynslóðum. Áhugi á
að bæta heiminn hefur stundum verið meiri en hann er
núna, ekki sízt hjá yngstu kynslóðum fullorðinna, en
sjaldan hefur fólk, einkum yngstu kynslóðir fullorðinna,
lagt eins mikla áherzlu á eigin sjálfsrækt.
Stjórnmálaflokkar endurspegla sveifluna. Áhugi hefur
minnkað á hugmyndafræði þeirra og möguleikum til að
bæta umheiminn. Fólk gengur ekki mikið í stjórnmála-
flokka um þessar mundir, nema þá af persónulegum hag-
kvæmnisástæðum og þá í fremur smáum stíl.
Sveiflan veldur því, að tiltölulega lítið framboð er af
fólki til áhugastarfa í þágu annarra um leið og mikil
sókn er í aðferðir við að bæta eigin sál og líkama. Hug-
arfar fólks er að einkavæðast um þessar mundir alveg
eins og umheimur þess er að einkavæðast.
í jólasöfnunum til þeirra, sem miður mega sín, ber
heldur minna á framlögum einstaklinga og meira á fram-
lögum fyrirtækja, sem eru að bæta ímynd sína. í undir-
skriftasöfnunum vilja margir skrifa undir, en tiltölulega
fáir gefa sér tíma til að safna undirskriftum sjálfir.
Einkavæðing hugans er skiljanleg. Hugsjónir fyrri
áratuga hafa flestar orðið siðferðilega gjaldþrota. Heim-
urinn er ekki á því að láta bjarga sér og allra sízt er ís-
land sem þjóðfélag opið fyrir rökum um, að hitt og þetta
megi betur fara. Fólk efast bara og ypptir öxlum.
Það stuðlar að einkavæðingu hugans, að hvarvetna
ríkir sérfræði. Þjóðfélagið rekur stofnanir, sem sinna
þeim, er miður mega sín. Ráðuneytum er meira eða
minna stjórnað af fólki, sem hefur aflað sér sérfræðilegr-
ar menntunar á ýmsum þjóðfélagssviðum.
Ekki er hins vegar gott til lengdar, að allir séu önnum
kafnir við að bjarga sjálfum sér, tjárhagslega, félagslega,
þekkingarlega, siðferðilega eða andlega, en hafi lítinn
tíma til að hjálpa náunganum, fjárhagslega, félagslega,
þekkingarlega, siðferðilega eða andlega.
Nauðsynlegt er fyrir límið í þjóðfélaginu, að fólk lokist
ekki of mikið inni í sínum heimi og sinna nánustu, gefi
sér tíma til að taka þátt í umheiminum, en láti ekki
atvinnumönnum hann eftir. Skaðlegt er, ef sveiflan í átt
til einkavæðingar hugans gengur of langt.
Enginn er heill, þótt hann bjargi sjálfum sér. Úthverfa
þarf að fylgja innhverfunni. Fólk er aðili að umheimi
sínum, hvort sem því líkar betur eða verr.
Jónas Kristjánsson
„Pess vegna skulum viö fyrst og fremst leita þessa Jesú á jóiunum og heiöra hann, í kirkjunni, húsi hans í heim-
inum okkar.“
Jól:
Hatið endur-
lausnar
- en frá hverju og til hvers?
að gista 1 gripahúsi úti i
hafa. Þar fæddist barn-
ið. En einmitt þessi
barnsfæðing var upphaf
gleði sem engan enda
tekur og það er hið dá-
samlega við jólin og það
sem hrífur mann mest.
Mennirnir höfðu fyrir
löngu fengið fyrirheit
um þetta bam, því það
átti að verða hinn lang-
þráði friðarhöfðingi,
Endurlausnari allra
manna, sem átti að
safna öllum saman til
einingar hvers við ann-
an og... við Guð, Skap-
ara og Drottin alls, því
að þetta barn var Sonur
„Hér er um að ræða endurlausn
til nýrrar tilveru mannsins, lífs í
bandalagi við Guð og meðsystk-
inin, í einingu, friði og fögnuði.
Tilfínningar okkar beinast því í
rétta átt þegar við reynum að
skapa þannig andrúmsloft á jói-
unum
Kjallarinn
Jóhannes Gijsen
Reykjavíkurbiskup
Við erum víst öll
sammála um að jól-
in séu ein fegursta
og ef til vill lang-
fegursta hátíð árs-
ins. Allir reyna að
halda þau hátíðleg.
Og hverjum, sem
ekki hefur tæki-
færi til þess, finnst
hann vera einmana
og yfirgefinn. Við
höldum jólin að
mestu hátíðleg inn-
an fíölskyldunnar.
Við fáum gott að
borða. Við reynum
að skapa í hópnum
andrúmsloft ein-
ingar, friðar og
innri gleði, því við
teljum að það eigi
við á jólunum. En
flest okkar vita þó,
að það er ekki eina
og ekki heldur
djúptækasta inntak
jólaatburðarins.
Upphaf gleði
sem engan
enda tekur
Það sem þá gerð-
ist var í fyrstunni
raunalegt. Karlmaður var á ferð
með konu sína sem komin var að
barnsburði. Yfirvöld landsins
heimtuðu að þau færu þessa för.
Þau fundu engan viðunanlegan
gististað og urðu, á miðjum vetri,
Guðs. Og nafn hans var Jesús, en
það merkir: Guð frelsar.
Jólin snúast því um Jesúm og
endurlausnina, frá sundurlyndi, frá
stríði og eymd, frá hryggð og þján-
ingum. Og frá djúptækustu ástæð-
unni til alls þessa: frá syndinni.
Hér er um að ræða endurlausn til
nýrrar tilveru mannsins, lífs í
bandalagi við Guð og meðsystkinin,
í einingu, friði og fógnuði. Tilfmn-
ingar okkar beinast því í rétta átt
þegar við reynum að skapa þannig
andrúmsloft á jólunum.
En það andrúmsloft verður því
aðeins varanlegt að það byggist á
Jesú, baminu í Betlehem, og að
það barn leggi blessun sína yfir
það. Þess vegna skulum við fyrst
og fremst leita þessa Jesú á jólun-
um og heiðra hann, í kirkjunni,
húsi hans í heiminum okkar.
Fagnaöarár endurlausnar
Það skulum við gera á komandi
ári með sérstöku þakklæti, því við
höldum nú upp á 2000, fæðingar-
dag Jesú. Og það getum við haldið
áfram að gera allt næsta ár, því þá
höldum við hátíðlegt hið mikla
fagnaðarár endurlausnar okkar.
Það er einkum í landinu okkar
sem það getur leitt til nýs og dýpri
skilnings á jólaatburðinum, því
við minnumst þess samtímis að
forfeður okkar játuðust fyrir 1000
árum undir trúna á þennan
Jesúm sem Endurlausnara. Megi
það leiða okkur til innilegri ein-
ingar við Guð, Föður Jesú, við
Jesúm sjáifan, við ijölskyldu hans,
kirkjuna og með þeim hætti hvers
við annnað. Þá veitist okkur frið-
ur hans og fógnuður og þá verða
alltaf „gleðileg jól“.
Jóhannes Gijsen
Skoðanir annarra
Sjónvarpið læsi dagskránni
„I raun skiptir engu máli hvort þeir þættir sem rík-
issjónvarpið býr til eru skemmtilegir eða hvort fólki
líka þeir yfirleitt. Þeir sem borga afnotagjöldin geta
ekki sýnt óánægju sína í verki og hætt að borga af-
notagjaldið. Þannig að gagnrýnin á keppinautinn
vegna hækkana á áskriftargjaldi þeirra er tómt píp að
mínu mati. Ef áskrifendum Stöðvar 2 og Sýnar líkar
ekki verðið á þjónustunni eða ef dagskráin stenst
ekki kröfur þeirra þá einfaldlega hætta viðkomandi
að greiða fyrir hana. Einfaldast væri fyrir RÚV að
læsa dagskrá sinni og þá kæmi best í ljós hverjir
vildu horfa á RÚV og hverjir ekki.... Einnig má minna
á að hér á landi er rekin sjónvarpsrás sem kostar ekk-
ert að horfa á.“
Steinþór Jónsson i pistli sínum í Mbl. 22. des.
Ónákvæmar hrossasöluskýrslur
„Það er ekkert hægt að segja til um það, í hve mikl-
um mæli menn hafa sammælst um þetta. Enda bein-
ist rannsóknin ekki sérstaklega að þeim þætti. Það
má segja að það hafi verið ákveðinn lenska í sam-
bandi við hrossamálin hér á landi, að menn hafa ekki
verið mjög nákvæmir í skýrslugerð. En ég held að
menn geri sér alltaf betur og betur grein fyrir því,
menn sem eru í atvinnurekstri af þessu tagi, að hann
verður að vera allur uppi á borðinu. Samband milli
ríkja er orðið svo náið, ekki síst í Evrópu, þannig að
annað gengur ekki upp.“
Skúli Eggert Þórðarson skattrannsóknarstj. í viðtali
við Dag 22. des.
Kjarasamningar eða efnahagsslys?
„Hörð átök á vinnumarkaði eru vafalítið eitthvert
versta slys sem íslenskt efnahagslíf gæti lent í um
þessar mundir. Möguleikar atvinnulífsins til þess að
koma til móts við kröfur verkalýðsforystunnar eru þó
afar takmarkaðir, laun hafa hækkað mjög mikið síð-
ustu ár og kostnaður fyrirtækjanna hefur hækkað að
sama skapi.... Launþegar mega heldur ekki við hörð-
um átökum þrátt fyrir að fulltrúar þeirra tali digur-
barkalega. Heimilin hafa aukið skuldir sínar síðustu
ár og mega afar illa við því að tekjur skerðist vegna
átaka á vinnumarkaði, auk þess sem aukin verðbólga
kemur allt eins illa við heimilin eins og fyrirtækin....
Því miður er kröfugerð verkalýðsforystunnar ekki til
þess fallin að bjóða upp á átakalausa samninga.“
Úr forystugreinum Viðskiptablaðsins 22. des.