Dagblaðið Vísir - DV - 23.12.1999, Blaðsíða 25

33^ FIMMTUDAGUR 23. DESEMBER 1999
enn arsms
25
slíks starfs er að þriðjungur tekna
félagsins á síðasta ári var tilkom-
inn frá vörum sem verið höföu á
markaði skemur en tvö ár. I ljósi
þess að allir samkeppnisaðilar búa
við sama aðgang að hráefni byggist
árangur fyrst og fremst á þekkingu
og hæfi starfsmanna til að fram-
leiða samkeppnishæfar afurðir.
I dag er mikið talað um samruna
í þessari grein en Jón Sigurðsson,
forstjóri ÖssurEir, hefur sagt að
ætlun þeirra sé að Össur haldi því
forustuhlutverki sem fyrirtækið
hefur haft í þessum iðnaði. Reikn-
að er með að markaðurinn fyrir
stoðtæki stækki um 6-8% árlega á
næstu árum og er margt sem hefur
áhrif á því sviði. Heildarmarkaður-
inn fyrir stoðtæki i heiminum velt-
ir um 100 milljörðum króna árlega
svo Össur hf. hefur um 1% mark-
aðshlutdeild í dag og ættu sóknar-
færin þvi að vera næg. En frum-
kvöðullinn er ekki lengur í for-
stjórastólnum heldur lítur á það
sem sitt hlutverk að styðja við bak-
ið á því sem hann átti svo ríkan
þátt í að skapa.
Frjótt og lifandi fólk
„Mitt hlutverk í dag er tvíþætt.
Ég sit í stjóm almenningshlutafé-
lagsins Össurar hf. og er ráðgjafi
við þróunardeild sama fyrirtækis,
sagði Össur Kristinssson í samtali
við DV þegar hann var spurður um
breytta starfstilhögun en Össur lét
reyndar af daglegri stjóm fyrir-
tækisins 1989.
„I þróunardeOd starfar mjög
margt afar frjótt og lifandi fólk,
mér liggur við að segja galdra-
menn. Þau kalla stundum í mig ef
þau vilja ræða einhvað sérstaklega
eða fá álit mitt á því sem þau eru
að fást við. Það er mikilvægt að
kasta hugmyndum milli manna og
ótrúlega skemmtilegt að sjá hvern-
ig þær þróast og lifna við. Slík
„brainstorm“-vinna er skemmtileg
og nauðsynleg."
í útboðslýsingu er minnst á
hugsanlega samvinnu eða samein-
ingu sem geti verið rökrétt skref í
náinni framtíð fyrirtækisins. Eru
slíkar viðræður í gangi?
„Það get ég ekkert sagt um. Þaö
eru stjómendur Össurar sem stýra
því. Við erum í mjög góðri aöstöðu
hér á íslandi sem eina framleiðslu-
fyrirtækið i þessari grein sem er á
markaði. Við erum einnig rétt
staðsett í heiminum að mínu mati
því við erum vel tengd bæði Amer-
íku og Evrópu en stórir keppinaut-
ar okkar á hvorum stað eiga erfitt
með að ná fótfestu á báðum mörk-
uðum. Þess vegna erum við vel í
sveit sett.“
Lárétt stjórnskipulag
mikilvægt
Fyrirtækið hefur notið mikillar
velgengni þó róðurinn hafi ef til
vUl veriö erfiður í fyrstu. Hverju
þakkar Össur þessa velgengni?
„Það er þrotlaus vinna, þolin-
mæði og þrjóska sem knýr mann
til að endurtaka hlutina aftur og
aftur. Maður fær einhveija hug-
mynd sem maður hefur trú á að
geti gengið en síðan tekur hún ótal
breytingum og þróast inn á ný
notkunarsvið.
Við höfum náð að laða til okkar
vel menntað fólk sem er frjótt og
óhrætt við að koma fram með hug-
myndir sínar og við treystum því.
í okkar fyrirtæki er mjög lárétt
stjómskipulag. Allir tala við alla
og bera virðingu fyrir samstarfs-
mönnum sínum. Þetta er mjög
mikilvægt og hefur alltaf verið for-
gangsatriði hjá okkur.“
Hvaða gildi hefur viðurkenning
af þessu tagi fyrir Össur hf.?
„Okkur þykir óskaplega vænt
um þessa viðurkenningu. Þó ég
veiti henni viðtöku þá geri ég það
auðvitað fyrir hönd alls fyrirtækis-
ins og þess starfsfólks sem þar
vinnur.
Ég vO sérstaklega þakka Björgu
Rafnar, eiginkonu minni, sem hef-
ur stutt mig dyggilega gegnum öll
árin. Ég vil einnig þakka Jóni Sig-
urðssyni, forstjóra Össurar, og
Pétri Guðmundarsyni. Þeir hafa
stýrt fyrirtækinu gegnum upp-
byggingu af festu og öryggi."
-PÁÁ

Gunnar Örn Kristjánsson, forstjóri SÍF, fékk Viðskiptaverölaunin 1999.
Helsti rökstuðningur nefndarinnar
fyrir því að veita Gunnari Emi Krist-
jánssyni, forstjóra SÍF, Viðskiptaverð-
launin 1999, var á þann veg að árið
1999 hefði verið stórmerkt í sögu SÍF
vegna þess að þá var ákveðið að sam-
eina SÍF og íslenskar sjávarafurðir í
eitt fyrirtæki. Sameining þessara
tveggja risa em stærstu tíðindi í ís-
lensku viðskiptalifi seinni ár og er
táknræn fyrir þær miklu breytingar
sem íslenskt atvinnulíf er að ganga í
gegnum þessi misseri.
Eftir sameininguna sem gengur
reyndar ekki formlega í gildi fyrr en
29. desember, verður SÍF stærsta fyr-
irtæki á Islandi með áætlaða 53 millj-
arða ársveltu. Starfsstöðvar hins sam-
einaða fyrirtækis verða í 15 löndum
og starfsmenn alls um 1700 en þar af
1570 erlendis.
Sumir halda því reyndar fram að
þama hafi orðið til stærsta fyrirtæki
íslandssögunnar en margar aðferðir
em til að reikna slíkt út og ekki allir
sammála.
„Lífið hefur verið saltfiskur hjá
SÍF,“ sagöi Gunnar þegar hann veitti
verðlaununum viðtöku. „Svo verður
áfram en eitthvað fryst og ferskt verð-
ur hluti af lífinu líka.“
Erum stærstir í heiminum á
okkarsviði
En er SÍF stærsta fyrirtæki í heimi
á sínu sviði?
„Það er allur samanburður afstæð-
ur. Ef við berum okkur saman við
önnur fyrirtæki sem við keppum við
í sölu á sjávarafurðum þá veit ég ekki
um neitt sem er stærra en sameinað
fyrirtæki okkar. Ef við hins vegar
berum okkur saman við suma af
þeim sem við erum að semja við, t.d.
stórmarkaðakeðjur, þá erum við ekki
mjög stórir.“
Á undanfórnum árum hafa verið
gerðar miklar breytingar á starfsemi
og uppbyggingu SÍF. Það hefur eink-
um birst í mikilli uppbyggingu fyrir-
tækisins erlendis. EVrirtækið hefur
markvisst fjáifest í starfseminni er-
lendis bæði með uppbyggingu sölu-
skrifstofa og dótturfyrirtækja en
einnig með kaupum á erlendum fyrir-
tækjum. Er nú svo komið að SÍF telst
meðal leiðandi fyrirtækja á sviði salt-
fiskssölu í heiminum en SÍF rekur
dótturfyrirtæki og söluskrifstofur í
átta löndum. Þegar það er haft í huga
að fyrirtækið var stofnað 1932 sem
sölusamlag sem lengst af hafði einka-
leyfi á útflutningi á saltfiski frá Is-
landi er þetta undraverð breyting.
Gunnar Öm Kristjánsson hefur
verið forstjóri SÍF frá þvi í ársbyrjun
1994 og hefur stýrt þvi af festu og ör-
yggi gegnum breytingatíma en um
líkt leyti og hann settist við stjómvöl-
inn, í árslok 1993, var einokun SÍF
aflétt og það var því neytt til þess að
fóta sig í samkeppni við aðra sem
vildu gjaman spreyta sig á útflutn-
ingi á saltfiski. Fyrsta stórverkefni
Gunnars sem forstjóra SÍF var því að
sfjóma breytingum á því úr sölusam-
lagi í hlutafélag.
Fyrirtækið hefur alltaf skilað hagn-
aði undir hans stjóm og síðastliðið ár
varð afkoman betri en nokkm sinni
fyrr en þá varð 500 milljóna hagnaður
af rekstrinum.
Endurskoðandinn sem varð
forstjóri
Gunnar Öm kom nokkur sérstæða
leið í forstjórastólinn hjá SÍF því
hann haslaði sér völl á vinnumarkaði
sem endurskoðandi. Fyrst starfaði
Gunnar á Endurskoðunarskrifstofu
Þorgeirs Sigurðssonar en strax þegar
hann fékk löggildingu sem endur-
skoðandi, árið 1984, hóf hann sjálf-
stæðan atvinnurekstur og stofnaði
endurskoðunarskrifstofuna Hagskil
sem hann rak allt til þess að hann tók
við sem forstjóri SÍF1994. Gunnar átti
einnig þátt í því að stofna tölvufyrir-
tækið TOK sem hannaði bókhalds-
búnað fyrir smærri og stærri fyrir-
tæki. TOK varð harla lífseigt því þeg-
ar það var sameinað Tæknivali árið
1998 var það elsta starfandi tölvufyrir-
tæki landsins.
Það var Ragnar Gíslason sem var
samstarfsmaður og meðeigandi
Gunnars i Hagskilum en Ragnar er
rekstrarþróunarstjóri SÍF í dag.
Það má segja að leiðir Gunnars
hafi legið inn í SÍF þegar hann varð
endurskoðandi fyrirtækisins og tók
mikinn þátt i undirbúningi að því að
breyta því í hlutafélag. Um líkt leyti
var Magnús Gunnarsson, þáverandi
forstjóri, að hætta og stjómarmenn í
SÍF, einkum Sighvatur Bjamason í
Eyjum og Karl Njálsson í Garðinum,
lögðu hart að Gunnari að taka við,
sem hann og gerði.
Afskipstjóraættum
Gunnar er af þekktum skipstjóra-
ættum sem er vel við hæfi hjá manni
sem stýrir stóm saltfisksfyrirtæki.
Afi hans í fóðurætt var Páll Franz
Þorláksson, skipstjóri í Reykjavík,
ættaður að vestan en móðurafi hans
var Guðlaugur Júlíus Þorsteinsson
sem einnig stýrði skipum nær alla
starfsævi sína.
Gunnar var á sínum yngri árum
þekktur fótboltakappi sem lék með
Víkingi allan ferilinn enda alinn upp
í Víkingshverfinu. Hann lék með
meistaraflokki Víkings til 1981 og var
einnig í svokölluðu Faxaflóaúrvali
sem var nokkurs konar undirbún-
ingsdeild fyrir unglingalandsliðið.
Gunnar lék með unglingalandsliðinu
í nokkur ár og var fyrirliði þess.
Mikill ávinningur
Þetta er þvi augljóslega merkisár í
sögu þessa aldna félags en hverjir em
helstu kostir sameiningar fyrirtækj-
anna?
„Það em mikil samlegðaráhrif sem
birtast með ýmsum hætti. Nýtt sam-
einað fyrirtæki mun eiga miklar eign-
ir sem nýtast betur en áður. Það verð-
ur ákveðinn spamaður í skrifstofu-
haldi, upplýsingamálum og ýmsum
öðrum þáttum sem em fyrirtækjun-
um sameiginleg. Sameinað fyrirtæki
á að geta sparað í flutningum, um-
búðakaupum, hráefhiskaupum, trygg-
ingum og fjármögnun einfaldlega með
betri nýtingu.
Síðast en ekki síst styrkir þetta
markaðsstöðu fyrirtækisins gríðar-
lega. Sölunet okkar nýtist mun betur
Svona leit Gunnar út áriö 1973 þeg-
ar hann var sem ákafastur i fótbolt-
anum.
og við getum boðið við-
skiptavinum okkar mun
betri þjónustu og fjöl-
breyttara úrval en áður.
Svo dæmi sé tekið
styrkir þetta mjög stöðu
okkar í samningum við
stórar verslunarkeöjur
sem gjaman vilja skipta
við fyrirtæki sem bjóða
upp á breitt vömúrval."
Nýir vendir sópa
betur
Samranaferlið var
flókin vinna sem tók
nokkra mánuði en nú er
lokið kostgæfnisathugun
(due diligence) og leiðir
hún í ljós að hluthafar
SÍF munu eignast 71% í
hinu nýja félagi en hlut-
hafar ÍS 29%. Málinu
verður formlega lokið 29.
desember þegar hluthafa-
fundir beggja félaga
greiða atkvæði um hana.
ÍS hafði ári fyrr staðið í
áþekkum viðræðum við
SH sem ekki fékkst nið-
urstaða í. Skipti það máli
að síðan hafa orðið breyt-
ingar á yfirstjóm ÍS?
„Það skipti auðvitað
máli. ÍS hafði gengið í
gegnum miklar breyting-
ar og náð að straumlínu-
laga reksturinn mikið.
Það er ekkert launungar-
mál að viðhorf höfðu
breyst mikið. Það er eftir
að fera í gegnum og end-
m-skoða reksturinn hjá
nýju fyrirtæki og þeirri
vinnu á að vera lokið
seinni hluta næsta árs.
Þá eiga öll markmið sam-
einingarinnar að hafa náðst.“
Blokkamyndun á undanhaldi
Markar þessi sameining þáttaskil í
þeirri blokkamyndun sem oft hefur
verið talin einkenna íslenskt atvinnu-
líf?
„Ég held reyndar að þessi blokka-
myndun sé meira áberandi í fjölmiðl-
um en í raunveruleikanum. Þau sjón-
armið ryðja sér mjög til rúms að
leggja mat á hluti eftir viðskiptaleg-
um forsendum og það réði ferðinni í
þessu máli. Við gerum það sem við
teljum vænlegt frá viðskiptalegu
sjónarmiði og kemur hluthöfunum
vel. Pólitík eða blokkamyndun kem-
ur því ekkert við.“
SÍF hefur þanið talsvert út væng-
ina síðustu ár og keypt fyrirtæki hér
og þar um heiminn. Verður framhald
á því með nýju ári?
„Við skoðum hvert tækifæri þegar
það býðst og getum lítið sagt um
hvenær það verður. Það er mikil geij-
un á þessu sviði. Um aflan heim em
fyrirtæki að sameinast eða verið er
að selja þau. Við hljótum að fara eft-
ir því sem er hagstæðast hverju
sinni. Ég spái því að á fyrstu árum
nýrrar aldar eigum við eftir að sjá
mikla uppstokkun í þessum viðskipt-
um.“
Er þá sameining við SH ekki líka
möguleiki?
„Alveg eins og hver annar. Það fyr-
irtæki hefur kosið að fara nokkuð
aðrar leiðir í sínum markaðsmálum
en við og tíminn mun leiða í ljós hvor
leiðin er betri."
Hvaða þýðingu hefur viðurkenn-
ing af þessu tagi fyrir þig og fyrirtæk-
ið?
„Þetta er í mínum augum viður-
kenning á því að við höfum verið að
gera rétt. Það skiptast á skin og skúr-
ir i þessari atvinnugrein. Við erum
með gott starfsfólk sem hefur staðið
sig vel og þessi verðlaun staðfesta
það.“ -PÁÁ