Dagblaðið Vísir - DV - 03.02.2001, Blaðsíða 4

4
LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 2001
DV
Fréttir
íslensk fyrirtæki nefnd erlendum nöfnum:
Tuggið upp á amerísku
- segir Kristján Árnason, formaður íslenskrar málnefndar
Erlend nöfn íslenskra fyrirtækja
Mikill fjöldi íslenskra fyrírtækja ber erlend nöfn, jafnvel þótt eigendur þeirra
hafi ekki í huga aö færa sig út fyrir landsteinana. Formaöur íslenskrar mál-
nefndar telur aö um landlægan skort á sjálfstrausti sé aö ræöa, aö fólk hafi
ekki mikla trú á því aö þaö sem íslenskt er sé mikils viröi.
íslensk málnefnd mun hittast
um miðjan mánuðinn og fjalla um
erlend nöfn íslenskra fyrirtækja.
íslendingar hafa löngum talið sig
standa framarlega i málrækt og
málvemd og stært sig af orðum
eins og netfang, simi og tölva, í
stað e-mail, telephone og comput-
er sem mörg önnur tungumál
heimsins hafa
tekið upp úr
enskunni. Það
skýtur þess
vegna skökku
við hversu mörg
íslensk fyrir-
tæki bera erlend
nöfn. Algengt er
til dæmis að
fataverslanir,
veitingastaðir
og líkamsrækt-
arstöðvar séu
nefnd erlendum
nöfnum, jafnvel þótt þessi fyrir-
tæki séu alíslensk og að eigendur
þeirra hafi ekki hugsað sér að
færa sig út fyrir landsteinana.
Kristján Árnason, prófessor við
Háskóla íslands og jafnframt for-
maður íslenskrar málnefndar,
ræddi við DV um þetta mál.
„Mörgum finnst þetta bara hjá-
kátlegt og aulalegt að geta ekki
nefnt íslenska hluti islenskum
nöfnum. Af hverju velja þeir ekki
svahilísku, til dæmis? Ég veit ekki
hvort við getum kallað þetta und-
irlægjuhátt en þetta er einhver
skortur á sjálfsöryggi; ekki mikil
trú á að íslenskt sé talið einhvers
virði,“ sagði Kristján. „Þetta er
landlægt. Hér áður fyrr þurfti allt
að vera upp á dönsku, menn
tuggðu meira að segja upp á
dönsku. Nú þurfa menn að tyggja
upp á amerísku."
Lögunum breytt
Að sögn Hólmfríðar Gísladótt-
ur, deildarstjóra í fyrirtækjaskrá
Hagstofunnar, eru ákveðin lög
sem fyrirtæki verða að fylgja en
Hagstofan hefur á síðustu árum
rýmkað reglur sínar i samræmi
við þróunina í landinu. „Tímarnir
breytast og allt breytist með. Þetta
er hlutur sem hefur þróast og
verður að vera svona,“ sagði
Hólmfríður.
I 8. grein íslensku firmalaganna
segir: „... enda beri fyrirtækið og
atvinnustarfsemi þess nöfn sem
samrýmast íslensku málkerfi að
dómi skrásetjara." Auk þess segir
í samkeppnislögum frá 1993 að
auglýsingar sem höfða eigi til ís-
lendinga skuli vera á íslensku en
deila má um hvort nöfn fyrirtækja
fallist undir auglýsingar. Sam-
kvæmt upplýsingum frá Sam-
keppnisstofnun hefur aldrei verið
gerð athugasemd um nöfn fyrir-
tækja á þessum grundvelli.
Fyrirtæki hafa þurft að skrá sig
hjá Hagstofunni með íslenskum
nöfnum en hafa haft rétt á því að
skrá eitt erlent hjáheiti, eða er-
lenda útgáfu á íslenska nafninu,
eins og Flugleiðir og Icelandair.
Seinustu árin hefur Hagstofan
rýmkað reglurnar þar sem al-
þjóðaviðskipti aukast dag frá degi
og mega fyrirtæki nú skrá sig
undir erlendu nafni svo lengi sem
þau setja „á íslandi" á eftir er-
lenda heitinu, óháð því hvort fyr-
irtækin hyggja á erlendan markað
eða ekki.
Fyrirtækin sem standa að baki
verslana sem bera erlend nöfn
heita oftast íslenskum nöfnum.
Fyrirtækin eru þá skráð undir ís-
lensku heiti hjá Hagstofunni en
verslanimar sjálfar eru svo kall-
aðar eitthvað annað.
„Ég tel að lagabókstafurinn sé
skýr en það vill verða misbrestur
á því hvernig honum er framfylgt.
Það er spurning ef þessu er ekki
framfylgt hvort löggjafinn sjái
ástæðu til þess að breyta lögunum
sem ekki er farið eftir. Það er nátt-
úrlega ákveðinn tvískinnungs-
háttur að setja eitthvað i lög og
láta svo allt aðrar venjur viðgang-
ast,“ sagði Kristján. „Það sem
ræður mestu um þetta eru ein-
hver óskráð lög eöa almannaskoð-
un og -gildismat."
Að sögn Hólmfríðar er verið að
undirbúa að breyta lögunum um
nöfn íslenskra fyrirtækja.
Aulatíska eöa breyttir
tímar?
„Ég veit ekki hvort fyrirtækin
selja meira út á það að heita ein-
hverju skrýtnu útlensku nafni,“
sagði Kristján og bætti því við að
líklega veldu flestir neytendur
vörur eftir gæðum þeirra og hag-
stæðu verði, óháð nafni verslunar-
innar.
„Oft eru þetta jú útlensk fyrir-
tæki en mér finnst engin ástæða
til annars en að fyrirtækin velji
sér íslenskt auglýsingaheiti,“
sagði Kristján. „Ég held að þetta
sé nú bara einhver aulatíska, ég
held við getum kallað þetta það.“
-SMK
Patreksfjörður:
Óánægðir með
bensínsölu
- bara selt úr sjálfsala
íbúar á Patreksfirði eru óánægðir
með að frá og með síðustu áramótum
hefúr eingöngu verið hægt að kaupa
bensín í gegnum sjálfsala á staðnum.
Að sögn Jón B.G. Jónssonar, bæjarfúU-
trúa á Patreksfírði, eru menn einnig
óánægðir með að fá ekki afslátt fyrir
að afgreiða sig sjálfir eins og gert er
annars staðar. Hann segir að margt
eldra fólk eigi erfitt með að nota þjón-
ustuna, til að mynda vegna þess að ein-
göngu er hægt að borga með kortum.
„Hér búa um 800 manns og fólki
finnst þetta því mjög slöpp þjónusta,"
segir Jón. Sjálfsalinn er í eigu Olíufé-
lagsins hf. sem áður var með bensínaf-
greiðslu í bænum og átti bæjarstjómin
fund með forráðamönnum fyrirtæks-
ins vegna málsins fyrr í vetur þar sem
hún lýsti yfir óánægju sinni. Þrátt fyr-
ir það hefur frá áramótum eingöngu
verið hægt að kaupa bensín í gegnum
sjálfsala. Heimir Sigurðsson hjá Esso
segir að þetta mál sé til skoðunar hjá
fyrirtækinu og með þessu sé verið að
auka þjónustustigið en ekki draga úr
því. Hann segir að ekki sé veittur af-
sláttur fyrir sjálfsafgreiðslu þar eins og
höfuðborgarsvæðinu því ekki sé sam-
bærilegt áð selja vöruna þar og í
Reykjavík og nágrenni. -MA
Noröurland:
Mjög almenn
bílbeltanotkun
DV. AKUREYRI:
Almenn notkun bilbelta reyndist
vera í umferðarkönnun lögregluemb-
ættanna á Norðurlandi sem fram-
kvæmd var sl. þriðjudag. Að könnun-
inni komu 7 lögregluembætti á Norð-
urlandi, frá Húsavík í austri til Hólma-
víkur, og var yfirskrift könnunarinn-
ar: „ökuréttindi og bílbelti".
Alls var stöðvuð 771 bifreið. í 31 til-
felli reyndust ökumenn ekki vera með
bílbelti spennt og farþegar ekki í 10 til-
fellum. í tuttugu tilfellum voru gefnar
út kærur vegna þessa en í hinum til-
fellunum var gefin áminning. Vegna
annarra brota voru lagðar fram 9 kær-
ur og 93 áminningar. Það vekur at-
hygli að af þeim 31 ökumanni sem
voru kærðir fýrir að nota ekki bílbelti
voru 9 kærðir af lögreglunni á Húsa-
vík.
„Við erum mjög ánægðir með niður-
stöður þessarar könnunar hjá okkur
hvað varðar notkun bílbelta en hún
hefúr ekki mælst svona góð áður,“ seg-
ir Ólafur Ásgeirsson, aðstoðaryfirlög-
regluþjónn á Akureyri. Akureyrarlög-
reglan stöðvaði 405 ökutæki og þar
reyndust einungis 5 ökumenn vera án
bílbelta og einn farþegi. -gk
Kólnar í veðri síðdegis
Suöaustan 10 til 15 m/s austan til á morgun
en annars hægari. Rigning suðaustanlands og
vestur meö suðurströndinni, slydduél
austanlands en annars skýjað en úrkomulaust
aö mestu. Hiti 2 til 7 stig, en kólnar síðdegis
á morgun.
Sólnrgangur og sjávarföil
REYKJAVIK AKUREYRI
Sólarlag I kvöld 17.23 16.57
Sólarupprás á morgun 09.58 09.54
Síödegisflóö 13.48 18.21
Árdegisflóö á morgun 02.33 07.06
Skýringar á veðurtáknum
10°.
/^VtNÐATT
151 .10°
^VINDSTYRKUR \
í metrum á sekúndu
FROST
C> £>'0
LÉTTSKÝJAÐ HÁLF- SKYJAO SKÝJAÐ ALSKÝJAÐ
W /1 RIGNING SKÚRIR - . SLYDDA tgi SNJÓKOMA
W "P =
ÉUAGANGUR ÞRUNIU- VEÐUR SKAF- RENNINGUR Þ0KA
AHt V<
Ymist í ökkla eða eyra
Veðráttan hefur verið einstök að
undanförnu og skíöamenn bíða enn
eftir snjónum á Suðvesturlandi. í fyrra
var ástandið annað því þá var óvenju-
snjóþungt í Reykjavík í febrúar. Jörö var
hulin snjó 28 daga í mánuðinum og
þarf að fara aftur til 1957 til aö finna
jafn þrálátan snjó var þá. Þaö mætti því
segja aö þaö væri ýrpist í ökkla eða
eyra þegar kemur aö snjónum.
Veöríð á morgun
Sums staðar frostlaust við ströndina
Spáö er austlægri átt, víöa veröa 8 til 13 m/s og él, einkum þó
austanlands. Frost veröur yfirleitt 0 til 5 stig en sums staðar frostlaust
viö ströndina.
Migy:
Vindur:''0
8-13 ,v. \ ?
Hiti O" ti! .5° ejij*6
Austlæg átt, víöa 8-13
m/s og él, einkum þó
austanlands. Frost yfirleitt
0 tll 5 stlg, en sums
staöar frostlaust vlö
ströndina.
I*íyHI b)ij>vihn»l.ii
Vindur: ' vú—\ 8-13 (n/» ' Hiti O’ til -3" ' Vindur: /5O 3-8 wí ~ ' ■ ? Hiti 3° tii 0° *V*
Noröaustan 8-13 m/s og
él eða dálítll slydda Noröaustanátt og slydda
noröan- og austanlands, eöa rigning, einkum
en skýjaö meö köflum og noröanaustanlands.
þurrt suövestan tll Hlýnandi veöur
H;
AKUREYRI :skýjað 3
BERGSSTAÐIR skýjaö 8
B0LUNGARVÍK ft alskýjaö 6
EGILSSTAÐIR 7
KIRKJUBÆJARKL. rigning 6
KEFLAVÍK úrkoma 5
RAUFARHÖFN skýjaö 4
REYKJAVÍK rigning 5
STÓRHÖFÐI rigning 5
BERGEN léttskýjaö -4
HELSINKI léttskýjað -18
KAUPMANNAHÖFN snjóél -5
ÓSLÓ snjókoma -11
STOKKHÓLMUR rigning -10
ÞÓRSHÖFN skúrir 6
ÞRÁNDHEIMUR léttskýjað -12
ALGARVE þokumóöa 15
AMSTERDAM snjókoma 0
BARCEL0NA léttskýjaö 11
BERLÍN snjókoma -2
CHICAGO heiöskírt -18
DUBLIN skýjað 7
HALIFAX haglél -4
FRANKFURT snjókoma 1
HAMBORG skýjaö -7
JAN MAYEN skýjaö 2
LONDON alskýjaö 7
LÚXEMBORG þokumóöa -1
MALLORCA skýjaö 13
MONTREAL -8
NARSSARSSUAQ snjókoma -12
NEW YORK alskýjaö 4
ORLANDO alskýjaö 17
PARÍS París rigning á siö.
VÍN kls. 2
WASHINGTON skýjað 1
WINNIPEG alskýjaö 1