Dagblaðið Vísir - DV - 25.05.2002, Blaðsíða 22

22
Helgarblaö X>"V LAUGARDAGUR 25. IVIAÍ 2002
Svíagrýlan
vakin upp
Fantabröqð. Þetta war orðið sem utanríkis-
ráðherra notaði yfir framgöngu sendinefnd-
ar Suía qaqnvart Islendinqum á ársfundi Al-
þjóða hvalveiðiráðsins íJapan fqrr í vikunni.
Hin norræna frændþjóð okkar - auk Banda-
ríkjamanna - neitaði að stqðja umsókn okk-
ar um innqönqu íráðið að nqju. Þetta mislík-
aði íslensku sendinefndinni á fundinum
herfileqa oq qekk affundi.
TALAÐ ER UM ÓEÐLILEG VINNUBRÖGÐ Svía í
málinu og stór orð hafa veriö notuð í því sambandi.
Stóryrtastur hefur verið ráðherrann sem stundum er
kallaður Dóri hvalur þegar hann talar um sænska
fanta.
í landsleik íslands og Svía í knattspyrnu sumarið 2000 fóru leikar 2-1 fvrir okkar mönnum. Rikharður Daða-
son skoraði sigurmarkið. í leik þessara þjóða 49 árum fyrr skoraði afi hans, Akurnesingurinn Ríkharður
Jónsson, öll fjögur mörk íslenska liðsins en Svíarnir skoruðu ekkert. Það eru því þeir nafnar á knattspyrnu-
vellinum sem helst eru til þess fallnir að slátra Svíagrýlunni.
keppt við frændþjóðina í knattspyrnu og yfirleitt lot-
ið í lægra haldi. Rétt er þó að geta hér síðasta lands-
leiks þessara þjóða, en hann var háöur 16. ágúst árið
2000. Þá vann ísland með tveimur mörkum gegn einu.
Sigurmark íslendinga þá skoraði Ríkharður Daðason,
sem er afabarn Ríkharðs Jónssonar, en hann skoraöi
öll mörkin í hinum fræga landsleik gegn Svíum 49
árum áður. Það eru því nafnarnir, afinn og barna-
barnið, sem í boltanum eru bestir við að slátra Svía-
grýlunni.
I handboltanum hefur gengi okkar gagnvart sænsk-
um mótherjum verið brokkgengt og brothætt.
Skemmst er að minnast þátttöku íslendinga á EM í
handbolta snemma á þessu ári. Þar töpuðum við í
undanúrslitariðli fyrir Svíum með 22 mörkum gegn
33. Þetta var fimmtándi landsleikurinn í röð sem ís-
lendingar töpuðu fyrir þessari frændþjóð sinni.
Faxi er feiknarlega grimmur
Sá handboltamaður sænskur sem íslendingar þekkja
ef til vill best er hinn frægi Staffan Olson, sem gjarnan
er nefndur Faxi. Hann er feiknarlega grimmur og skæð-
ur keppnismaður og hefur landsliði okkar marga skrá-
veifuna gert. Er að þvi leyti bæði elskaður og hataður -
rétt eins og hann er í heimalandi sínu. Annar handbolta-
maður sem nefna má er Mats Olson. Hann lék með lið-
inu Lugi frá Lundi þegar það lið keppti við Víking í
Laugardalshöll i Evrópukeppninni áriö 1981. Þar sýndi
hann snilldartakta - og sýndi þannig hvernig Svíagrýlan
er í raun.
í landsleikjum í þremur helstu boltaíþróttunum, það
er fótbolta, handbolta og körfubolta, hefur ísland aðeins
unnið átta af 82 leikjum, en Svíar sjötiu. Fjórir leikir
hafa endað með jafntefli.
Selma félík tólf stig
Á seinni árum hefur söngvakeppni evrópskra
sjónvarpsstöðva, Eurovision, verið sú mælistika
sem Islendingar hafa hvað helst notað til þess að
segja til um vinfengi annara Evrópuþjóða við okk-
ur. Fái smellurinn sem er framlag íslendinga i
keppnina það árið mörg stig frá einstaka þjóð er
það talið dæmi um góðan hug til fólksins sem bygg-
ir þessa eyju norður í höfum. Séu stigin færri eða
jafnvel engin eru ályktanir í hina áttina hiklaust
dregnar.
Ósagt skal látið hvort þessi aðferðafræði við að
mæla út stuðning einstakra þjóða við okkur er rétt.
En lítum á tölur og staðreyndir í þessu sambandi.
I Eurovision á síðasta ári var Birta, lag Einars
Bárðarsonar, framlag íslendinga i keppnina. Þá
fengum við eitt atkvæði frá Norðmönnum og tvö
frá Dönum. Svíagrýlan glotti við tönn og gaf okkur
ekkert stig. Árið 2000 var lagið Tell me með þeim
Einari Ágúst Víðissyni og Thelmu Ágústsdóttur Is-
landslagið í keppninni. Svíar voru vinir i raun það
árið og gáfu okkur átta stig. Og vinarbragð þeirra
var enn meira og hressilegra árinu fyrr, það er
1999. All Out Of Luck eftir Þorvald Bjarna Þor-
valdsson var framlag íslendinga það árið. Selma
Björndóttir söng og það hér um bil til sigurs. Lagið
lenti í öðru sæti og fékk 146 stig. Þar af tólf frá Sví-
um.
Svíar eru sem sagt ekki sem verstir í Eurovision-
pólitíkinni. Og hafa ágætan tónlistarsmekk, enda
var All Out Of Luck býsna gott lag. En var Gleði-
bankinn sem var framlag okkar árið 1986 það?
Hann fékk fullt hús stiga í Stokkhólmi, en lenti
engu að síður í sextánda sæti.
Skagfirðingurinn Indriði G. Þorsteinsson var alla tíð gagn-
rýninn á allt það seni frá Svíþjóð kom. Ilann talaði mikið
og lengi um sænsku mufíuna í íslensku menningarlífi.
Leiktæknin og sálfræðileg geta
En víkjum aftur að íþróttunum. Líklega verður
samhugur þjóðarinnar aldrei meiri en einmitt þeg-
ar landslið okkar keppir i handbolta. Götur tæmast
Heljarmennið og Grettir
Nú er Ijóst að komnar eru upp viðsjár í hinu nor-
ræna samstarfi. Sjávarútvegsráðherra segist seint
munu fyrirgefa Svíum hvernig þeir höguðu sér í Jap-
an. Sviagrýlan svonefnda hefur verið vakin upp að
nýju - og það hugtak er aldeilis ekki nýtt á íslandi.
Grettla, sú dáða saga, segir frá draugnum Glámi
sem heljarmennið frá Bjargi í Miðfirði hræddist svo
ógurlega og átti í snerrum við. Glámur var sænskur
- og að því leyti Svíagrýla í raun og sann. Gretti Ás-
mundarsyni tókst að vísu að lokum að sigra drauginn
og leggja aö velli með fantabrögðum, en eftir það
fylgdu honum augu hans. Glámsaugun, sem svo eru
nefnd.
Og það er víðar á vettvangi bókmennta og sagna-
listar sem Svíagrýlan hefur slegið sér að. Sænsk-
menntaður Ólafur Jónsson gagnrýnandi kom eins og
hvass stormur inn í íslenskan bókmenntaheim undir
lok sjötta áratugarins og hóf að skrifa um bókmennt-
ir í Alþýðublaðið. Hann lét engan eiga neitt inni hjá
sér, heldur skrifaði hvasst og beitt. Meðal rithöfunda
safnaði hann ekki að vinum eða jábræðrum. Sá sem
harðast gekk fram í andóflnu gegn Ólafi var Indriði
G. Þorsteinsson, sem talaði mikið og lengi um
sænsku mafluna. Ýmsir töldu Njörð P. Njarövík
einnig til hennar.
Nafnamir sem sigra grýluna
I íþróttum hafa íslendingar sjaldnast gengið með
hýrri há af leikvelli eftir að hafa att kappi við Svía.
Það hefur þó gerst. I júnílok 1951 kepptu íslendingar
við Svía í knattspyrnu og sigruðu með fjórum mörk-
um gegn þremur. Með því móti tókst íslendingum að
leggja Svíagrýluna að velli, rétt einsog Glámur varð á
endanum að lúta í lægra haldi fyrir heljarmenninu úr
Miðfirði. Eftir þetta hafa Is-
lendingar næsta
sjaldan