Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1978, Blaðsíða 42

með tímanum safnast upp kolefni og köfnunarefni, sem
myndar nýjan jarðveg. Húmusinn er geymsla af köfnunar-
efni, sem smám saman er brotinn niður af bakteríum í ólífræn
sambönd (sambönd þar sem köfnunarefni er ekki lengur
bundið kolefni), að lokum nítrat, sem jurtirnar taka upp og
þar með er hringnum lokað. Efnaskipti baktería, kúa og
manna og annarra dýra skilja út koltvísýring, sem plönturnar
nýta og sá hringur lokast því einnig.
Kolefni og köfnunarefni er því í hringrás frá jurtum til dýra
og þaðan til baktería í jarðvegi og aftur til jurtanna. Varma-
fræðilega séð er þetta orkukrefjandi, þetta gerist ekki án orku.
Það sem heldur þessu gangandi eru bakteríur og jurtirnar.
Bakterian fær orku við að brjóta niður lífræn efnasambönd í
jarðvegi. Orkuna, sem jurtirnar nota, t.d. til að taka upp
nítrat í rótarfrumunum, fá þær við efnaskiptahvörf, þar sem
lífrænum efnasamböndum frá ljóstillífuninni er brennt.
Köfnunarefnið binst einnig og tekur þannig þátt í hring-
rásinni. Það þýðir að hinum tiltölulega óvirku köfnunarefn-
issameindum andrúmsloftsins er umbreytt í líffræðilega nýt-
anleg efnasambönd. Það verk er unnið af bakteríum, sem
finnast í jarðvegi eða á rótum belgjurta eins og smára og
bauna. Köfnunarefnisbindingin er orkukrefjandi og orkan
fæst við að brenna lífrænum efnum.
Lífræn efni eru því það eldsneyti, sem heldur hringrás
náttúrunnar gangandi, en þessi hringrás er undirstaða land-
búnaðarins og raunar alls lífs. Hið lífræna eldsneyti er fram-
leitt af sólarorku, sem plönturnar binda, prófessor Woodruff
hefur á réttu að standa.
Þegar bændur beittu sínum hefðbundnu vinnubrögðum
hefur þeim að sjálfsögðu ætíð verið ljóst, að landbúnaður var
háður orku, sem bundin er í lífrænum samböndum. Þessi
sambönd verða til við ljóstillífun og orkan er þannig sólar-
orka. Það var þannig alkunna að æskilegt var að jörðin væri
græn sem stærstan hluta ársins. Það eykur orkumagnið sem
binst og eykur þannig lífræna framleiðslu, sem heldur hring-
rásinni gangandi. Tegundirnar voru ræktaðar í ákveðinni
röð, byrjað á þeim, sem urðu grænar snemma vors, síðan
44