Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1978, Page 86

Smáhólar. Foringjarnir áttu að hafa leitað undankomu og var
Sverrir veginn uppi á Svardal og heygður þar í Sverrishaug,
sem er hauglaga urðarhóll, sem hæfir höfðingja. Isleifur mun
hafa verið vel ríðandi, eins og Skagfirðingi sæmdi, og komst
hann allt fram á móts við Galtá, sem er alllöng leið frá bar-
dagasvæðinu. Þar tekur við ógreiðfær reiðvegur, og þar munu
Eyfirðingar hafa náð honum, en hann freistaði þess að forða
sér upp austurhlíðina og komst þar upp í mikla skál, sem síðan
er við hann kennd og heitir Isleifsskál.
Sá atburður gerðist kringum 1870, að þrír piltar sátu lömb í
Leyningsdal. Tveir af þeim voru synir bóndans í Leyningi.
Líklega hefur þeim þótt starfið tilbreytingarlítið, svo að þeir
urðu sér úti um einhver áhöld og hófu að grafa í einn
„Draughólinn.“ Engum var kunnugt um þetta athæfi, þvi
drengirnir höfðu undirbúið áform sitt með leynd. Þennan
sama dag gekk allt sinn vanagang heima í Leyningi. Faðir
drengjanna fékk sér smáblund samkvæmt venju að loknum
dagverði, en reis þá skjótt upp, nokkuð fasmikill, og skipaði að
sækja hest sinn. Reið hann síðan sem snarast fram á Leyn-
ingsdal, kom að drengjunum þar sem þeir voru að grafa í
hólinn af miklum ákafa og áttu alls ekki von mannaferða.
Skipaði hann þeim þá byrstur að hætta þessari iðju, tók af
þeim áhöldin og snéri heim á leið án frekari orða. Síðan hefur
ekki verið hreyft við Draughólnum, en holan, sem piltarnir
grófu, er enn til vitnis um verknað þeirra.
Sá atburður gerðist eitt sinn á þessum slóðum, sem hvorki
er tengdur við ár né öld, að húsfreyjan í Syðri-Villingadal átti
vingott við bóndann í Hólsgerði. Á heimleið af þeim fundi
varð hún úti í skarði því, er síðan er við hana kennt og heitir
Þórdísarskarð. Það er í beinni línu milli bæjanna og er á milli
aðalfjallsins og Torfufellshnjúks.
Víða á þessum dölum sést móta fyrir fornum mannvirkjum
— allt frá smalabyrgjum til stórra selbygginga. Þar eru líka
allmiklar garðhleðslur og sýnilega æfafornar. I sumum til-
vikum virðist verki ekki hafa verið að fullu lokið. Tvö sel skilja
eftir sig menjar á Torfufellsdal. Heimarasel, neðan við Mið-
Selskriðu, hefur um sig mikla vörslugarða. Sennilega er þar
88