Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.07.1992, Síða 7

VÍNLANDSFERÐ FLATEYJARBÓKAR
7
síður þótt eftirsóknarverður sýningargripur í sögudeild hinnar
voldugu heimssýningar, er kennd var við Columbus (Worlds
Columbian Exposition) og halda skyldi í Chicago í minningu þess,
að fimm aldir voru liðnar frá því er Columbus fann meginland
álfunnar.
Ymsar villur eru í Dannebrogsgreininni, en í henni er þó farið
rétt með nokkur höfuðatriði og tilhögun í sambandi við hið
fyrirhugaða útlán. Fréttin var þó að réttu lagi ekki ný af nálinni;
þegar frá máli þessu var skýrt í Dannebrog, höfðu embættismenn
og fræðimenn fengizt við það sér til ama í marga mánuði, og þá
ekki sízt yfirbókavörður Konungsbókhlöðu, Chr. Bruun. Og af
frægðarferðinni varð ekki í þetta sinn, eins og við munum sjá.
Formlegt upphaf þessa máls var sameiginleg ályktun 23. júlí
1892 um að leita eftir láni á munum vegna Heimssýningarinnar,
en með þeirri ályktun fólu báðar deildir Bandaríkjaþings forseta
Bandaríkjanna að biðja nánar eða ekki nánar tilteknar ríkisstjórn-
ir, stofnanir og einstaklinga um lán á sýningargripum, jafnframt
því sem utanríkisráðherranum var falið að gera „þær ráðstafanir,
er nauðsynlegar þættu til að veita gripunum viðtöku, sýna þá, sjá
um örugga vörzlu þeirra og skil“, og loks fela flotamálaráðherran-
um að vísa á eitt eða fleiri herskip, er önnuðust flutning þeirra
gripa, er óskað væri eftir.3
Það var með tilvitnunum til þessarar ályktunar, að John W.
Foster utanríkisráðherra sneri sér fyrir meðalgöngu ameríska
sendiherrans í Danmörku, Clarks E. Carr, til dönsku ríkisstjórnar-
innar. Foster segir m.a. í bréfi sínu til hans:
„Oss skilst, að í safninu (Museum) í Kaupmannahöfn séu
frumrit þeirra íslenzku sagna, sem á er reist sú staðhæfing, að
norrænir menn hafi fundið Ameríku. Sögur þessar nefnast
„Codex Flalogenis". Oss skilst jafnframt, að útvega megi sögur
þessar með umsókn til forstöðumanns safnsins. Yður er því falið
að sernja slíka umsókn og heimilt að segja, að Bandaríkjastjórn
rneti samvinnu um þetta mál mjög mikils."
Carr varð við þessu í bréfi til Reedtz-Thotts utanríkisráðherra
12. september, þar sem hann vitnar í fyrrgreindar línur í bréfi
3 Frásögnin hér á eftir er að mestu reist á gögnum úr Ríkisskjalasafninu og Kontmgsbók-
hlöðu í Kaupmannahöfn. Skammstafanir um þessi gögn eru: KB/JS = Det kongelige
Biblioteksarhiv,Journalsager, nyere rk., nr. 1582. RA/KM = Rigsarkivet, Ministerietfor Kirke-
og Undervisningsvœsenet, 3. Kontor,]. nr. 739/92. RA/UM = Rigsarkivet, Udenrigsministeriet
1857-1909: J. nr. B 4983. — Hinn prentaði texti ályktunarinnar liggur með málinu í
RA/KM.