Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1993, Qupperneq 31

FRÚ DISNEY LEITH OG ÍSLAND
31
Matthías Jochumsson spreytti sig á sama erindi með þessum
árangri:
Hve fagurt skín mér Skotland
með skóg og vötn og hlíð,
og skrautleg er hún fóstra mín
sú mararperlan fríð.
Þó heyrði’ eg hrósað eyju,
sem henni væri lík,
En hver vill mála svipinn þinn,
ó fríða Reykjavík!12
í ferðadagbókum sínum lýsir Disney Leith höfuðstaðnum með
nokkuð öðrum hætti en í kvæðinu. Raunsæið hefur tekið við af
taumlausri hrifningu skáldkonunnar. Reykjavík minnti hana um
margt á þorp í Skotlandi með undarlega sundurleitum húsum.
Sum þeirra voru álitleg eins og Alþingishúsið, Landsbankinn og
Latínuskólinn, en önnur síðri, og Dómkirkjan var „mjög ljót“
(„very ugly“). En helsti kosturinn við bæinn og fegurðarauki voru
allir hestarnir. Þeir voru hvarvetna, á götum úti og í húsagörðum,
eins og samfelld breiða, hvert sem litið var.13
í þessari fyrstu ferð sinni til íslands hafði Disney Leith sett sér
það markmið að kynnast landi og þjóð og komast á söguslóðir.
Sumarið eftir fór hún pílagrímsferð í Skálholt, að „vöggu kaþólsku
kirkjunnar á íslandi“. Ekki er laust við, að hún hafi orðið fyrir
nokkrum vonbrigðum. Þarna var einn bóndabær og lítil, einföld
kirkja. Það var allt og sumt. Hún skrifaði í dagbók sína: „Það var
erfitt að ímynda sér, að þetta væri Skálholt, Skálholt Þorláks
biskups, staðurinn, sem ég hafði lesið svo mikið um.“H En hún hélt
samt áfram að koma til íslands, þó að margt væri smærra og með
öðrum svip en hún hafði búist við. Ferðirnar urðu alls 18 á næstu
20 árum.
12 „Göfug vinkona." Pjóðólfur 13. júní 1902, bls. 94.
13 Leith, Disney: Peeps at Many Lands. Iceland. With twelve water-colour illustrations by M.
A. Wemyss and the author. London 1911, bls. 14-15 (1. útg. 1908); Three Visits to Iceland,
bls. 26.
14 Three Visits to Iceland, bls. 94. Disney Leith hafði mikið dálæti á Þorláki helga og orti um
hann a. m. k. þrjú kvæði. Eitt er í Original Verses and Translations (sbr. nmgr. 19), annað í
Stories of the Bishops of Iceland ... (bls. 77, sjá nmgr. 35) og þriðja í Northern Lights and other
Verses (London 1920, bls. 50), en þar virðist höfundur hafa fengið innblástur við að
skoða altarisklæðið frá Hólum, sem varðveitt er í Þjóðminjasafni og sýnir biskupana
þrjá, Guðmund góða, Jón helga, Þorlák helga.