Frjáls verslun - 01.04.1973, Page 62

mannsskrifstofan þar er ekki
lengur sameinuð skrifstofu
fastanefndarinnar hjá Samein-
uðu þjóðunum, og hefur ívar
Guðmundsson, sem á þriðja ára-
tug starfaði hjá Sameinuðu
þjóðunum, n útekið við starfi
ræðismanns.
— Oft hefur verið á það
bent, að sendiráðið hér í Was-
liington sé mikilvægast sendi-
ráða okkar íslendinga. Er
það varnarsamningurinn við
Bandaríkin, sem á mestan þátt
í því?
— Það eru margháttuðj og
mikilvæg tengsl, stjórnmálaleg
og efnahagsleg, milli íslands og
Bandaríkjanna. Þess ber svo
líka að gæta, að héðan er haldið
uppi sambandi við fjölmörg önn-
ur ríki fyrir íslands hönd. Sendi-
herrann í Washington er iíka
sendiherra í Kanada, Mexikó,
Brazilíu, Argentínu, Perú og á
Kúbu. Þá hefur líka legið fyrir
að taka upp stjórnmálasamband
við Chile og verður það væntan-
lega gert á næsta ári. Það vinnst
ekki alltaf tími til að sinna störf-
um gagnvart þessum ríkjum á
sómasamlegan hátt og ég tel, að
íslendingar hafi vanrækt sam-
bandið við Kanada enda væri
vafalaust æskilegt að hafa þar
sendiráð.
— Hvað verja íslendingar
hárri fjárupphæð til reksturs
sendiráðsins hér í Washington?
— Á fjárlögum þessa árs er
gert ráð fyrir að þetta sendiráð
kosti íslenzka ríkið 9 milljónir
króna. T1 samanburðar má geta
þess, að fastanefndin í New
York fær 11 millj. króna fjár-
veitingu, hendiráðið í London 12
milljónir og sendiráðið í Brúss-
el og hjá NATO 10 milljónir
króna.
— Hver eru svo helztu verk-
efnin, sem sendiráðið sinnir
daglega?
—■ Við höfum náið samband
við þá fulltrúa í utanríkisráðu-
neytinu, sem fara með málefni
íslands. Ég heimsæki líka að-
stoðarutanríkisráðherrann og
að halda persónulegum kynnum
yfirmenn flotastjórnarinnar til
við aðila þar. Sömuleiðis reyni
ég að kynnast bandarískum
þingmönnum. Persónuleg tengsl
við málsmetandi menn eru mjög
þýðingarmikil.
Hér þarf að hafa milligöngu
í mörgum málum, er lúta að
varnarsamstarfinu við Banda-
ríkin. Stundum fjöllum við líka
um málefni NATO og kynnum
okkur afstöðu Bandaríkjanna til
margs konar mála, sem til með-
ferðar eru á alþjóðlegum ráð-
stefnum, og skýrum okkar sjón-
armið sömuleiðis.
Þá eru lánamál hjá Alþjóða-
bankanum mikilvæga verkefni
sendiráðsins og hin svonefndu
PL 480-lán, sem Bandaríkja-
stjórn veitir íslendingum og
voru upphaflega eins konar
gjaldeyrisaðstoð. Viðskiptamál-
in ganga oftast beint á milli að-
ila hér og heima án milligöngu
sendiráðsins en þó lika oft rr.eð
aðstoð okkar eða aðalræðis-
skrifstofunnar í New York.
— Hefur sérstök áherzla ver-
ið lögð á að hljóta liðsinni
Bandaríkjamanna í Iandhelgis-
málinu?
— Þau mál hafa verið til um-
ræðu, en sem kunnugt er leggja
bandarísk yfirvöld megin-
áherzlu á að siglingalandhelgi
sé ekki færð út og að frjálsar
siglingar séu ekki heftar. Því
líta Bandaríkjamenn með tor-
tryggni á útfærslu takmarkaðar-
ar lögsögu eins og fiskveiðilög-
sögu. Bandaríkjastjórn hefur
skilning á vanda okkar íslend-
inga varðandi landhelgismáls-
ins, en útfærslan hjá okkur
stangast á við meginstefnu
þeirra.
— Eru viðhorfin hér ekki að
breytast eftir að fulltrúar New
England-ríkis hafa vakið at-
hygli á nauðsyn fyrir stærri
fiskveiðilögsögu?
— Fram til þessa hafa hags-
munasamtök fiskimanna á aust-
urströndinni mátt sín lítils og
lítið verið eftir þeim tekið. Aft-
ur á móti eru það hagsmunir
túnfiskflotans á vesturströnd-
allega haft áhyggjur af. Stefna
inni, sem stjórnvöld hér hafa að-
Bandaríkjanna í þessu efni ein-
kennist fyrst og fremst af hags-
munum þeirra, sem þurfa að
sækja á mið annarra eins og ger-
ist um túnfisksflotann, sem veið-
ir við S-Ameríku.
— í janúar fóru hér fram
könnunarviðræður svonefndar
milli utanríkisráðherra íslands
og Bandaríkjanna og embættis-
manna ríkisstjórnanna um
varnarmálin. Hvað er það,
sem utanríkisráðherra fslands
kannaði hér og gat ekki fengið
upplýsingar um heima á fs-
landi í sambandi við varnar-
málin?
— Þessar viðræður voru tví-
mælalaust mjög gagnlegar, því
fjölmörg mál, sem ráðherra okk-
að á fundunum var rætt um
ar vildi fá upplýsingar um, eins
og t. d. þýðingu varnarliðsins
fyrir ísland, Bandaríkin og
NATO, um fyrirhugaða örygg-
ismálaráðstefnu Evrópu og
hverjar væru líklegar niðurstöð-
ur hennar.
Það hefur líka mikið að segja,
að hitta hér ýmsa embættis-
menn, bæði stjórndeilda og hers-
ins, til að kynnast sjónarmiðum
þeirra.
— Hverjum augum lítið þið
stjórnarerindrekar íslands í
Washington á það, að við höf-
um í svo mjög vaxandi mæli
treyst á markað hér í Banda-
ríkjunum fyrir helztu útflutn-
ingsafurðir okkar?
— Við munum nú flytja út
til Bandaríkjanna fyrir um 5.500
milljónir króna á ári en Banda-
ríkjamenn selja okkur vörur fyr-
ir 1600 milljónir. Sumum vex
vissulega í augum, hvað mikið
við eigum undir bandaríska
markaðinum komið en mjög erf-
itt myndi reynast að beina freð-
fiskinum á aðra markaði. Hér
reyna allir að selja sjávarafurð-
ir sínar. Pólverjar eru t. d. að
auka útflutning sinn á fiski til
Bandaríkjanna og A-Þjóðverjar
ar viðskipti við þá hefjast. Það
munu líka selja hingað fisk, þeg-
eru því skæðir keppinautar á
hverju strái.
Fiskréttarverksmiðjur Cold-
waters og Sambandsins eru fyr-
irtæki, sem mikil fjárfesting
liggur í og stórduglegir menn
stjórna rekstri þeirra og hafa í
sinni þjónustu um 500 umboðs-
menn um allt landið.
— Er hugsanlegt að finna
hér markað fyrir fjölbreyttara
úrval íslenzkrar framleiðslu en
við seljum hingað nú?
— Markaðinn er hægt að
finna, en hvort við getum fram-
leitt það magn sem hann þarf,
er svo annað mál. Ameríski
markaðurinn þarf stöðugt fram-
boð og mikil gæði. Nú á að gera
tilraunir með að selja hingað
kjöt, sem stykkjað verður niður
heima. Nautakjöt hefur hækkað
í verði að undanförnu og líklegt
að markaður fyrir kindakjöt
vaxi. Það ætti að vera unnt að
selja íslenzkt kindakjöt hér við
góðu verði. Hingað selur Sam-
bandið líka osta fyrir 200 millj-
ónir á ári. Við höfum 300 tonna
kvóta fyrir ost, sem ætti að
hækka um helming. Hann selzt
eiginlega allur í nágrenni New
York fyrir milligöngu fyrirtæk-
isins Dorman..
íslenzkar peysur eru mjög vel
þekktar og berast oft fyrirspurn-
ir um þær til sendiráðsins og
gjafavörubúðir hafa spurzt fyr-
ir um íslenzka silfurmuni.
62
FV 4 1973