Frjáls verslun - 01.07.1976, Blaðsíða 98
SFrá
rítstjórn
Aðhald í stjórn
efnahagsmála
I3að hafa vissnlcga þótt gleðitíðindi, að
verðlag á nokkrum mikilvægustu útflutn-
ingsvörum okkar hefur hækkað allverulega
síðustu mánuði. Gcfur þetta góðar vonir um
að unnt vcrði að endurbyggja grundvöll
cnfahagskerfisins, sem svo alvarlegir brestir
voru konmir í sakir stöðugs verðfalls á al'-
urðum okkar og minnkandi eftirspumar
vcgna efnahagsörðugleika í viðskiptalöndum
okkar.
En nú horfir bctur bæði ytra og hér heima
fyrir og er vonandi að Islendingar geti gert
sér sem mest úr þeirri hagstæðu þróun, scm
framundan er. Þótt ólíklegt megi virðast er
jietta ekki sjálfgefið. Islcndingar cru svo sam-
grónir verðbólgumeininu að verulegs átaks
virðist þörf til að fyrirsjáanlegur efnaliags-
bati nýtist þjóðinni. Fyrstu fréttir um hækk-
andi verðlag á mörkuðum okkar hafa þegar
vakið vonir einstaklinganna um enn aukna
ncyzln og fjárfestingar. Almcnnt er talað um
geysilcgar hækkanir á fastcignaverði með
haustinu vegna aukinnar cftirspumar,
breytta útlánastefnu bankanna og nýjan
gmndvöll fyrir stórauknum kaupkröfum
launþega. Það á sem sagt að spenna bogann
til hins ýtrasta. Þcssi dæmi lýsa hugsunar-
hætti fólks, við hverju það býst og til Iivers
það ætlast um leið og smáglæta gerir vart við
sig. I einu vetfangi er skuldasöfnun þjóðar-
innar síðustu árin gleymd og sömuleiðis þær
þrengingar, sem stofnað hafa uppbyggingu
atvinnuveganna í tvisýnu. I viðtali við Jón
Sigurðsson, forstjóra Þjóðhagsstofnunar, er
vikið að hættunni á nýrri verðbólguöldu og
livernig snúist skuli til vamar gegn henni.
Forstjóri Þjóðhagsstofnunar segir m. a.:
„Ég tel nauðsynlegt að reyna nú með góð-
nm fyrirvara t. d. þegar á þessu hausti —
að með samvinnu ríkisvalds og aðila vinnu-
markaðarins verði kannaðar leiðir til þess að
draga verulega úr verðbólgu, og sameiginlega
reynt að finna haldgóðar forsendur sann-
gjarnrar og hóflegrar stefnu í launa- og
kjaramálum.
En citt cr víst, að án strangs aðhalds í
stjórn heildareftirspumar er engin von til
jicss að við náum tökum á verðbólgunni.
Reyndar cr þessa aðhalds ekki siður þörf til
þess að tryggja, að fyrsta ávöxt batans í ytri
skilyrðum verði varið lil þess að bæta
greiðslustiiðuna við útlönd. Eins og nú horf-
ir á íslenzka þjóðarbúinu er mikil þörf á að
skoða allar efnahagsákvarðanir í sambengi
við raunhæft mat á útflutnings- og fram-
leiðslugetu ])jóðarinnar nokkur næstn árin.
Við verðum að þurrka úr viðskiptahallanum
við útlönd til að koma í veg fyrir óhóflega
skuldasofnun erlendis, en jafnframt sýna
fyllstu aðgát i nýtingu takmarkaðra fisk-
stofna og rcyndar annarra auðlincla lands og
sjávar. Þctta cr jafnvægisþraut íslcnzkra
efnahagsmála næstu árin.“
Það reynir á forystumenn landsins, þegar
á móti blæs cins og í efnahagsörðugleikum
síðustu ára. Ekki er siður þörf einbeittrar
leiðsagnar, þegar úr rætist og hefja þarl' end-
urreisnarstarfið, scm nú býður þjóðarinnar.
Hér og þar liggja óuppgerðir reikningar og
skuldalistinn er langur orðinn. Það tekur
langan tíma að vinna upp tap undanfarinna
ára og meðan svo er hcfur þjóðin enga mögu-
leika til að auka eyðsluna.
98
FV 7 1976