Frjáls verslun - 01.03.1977, Síða 98

Frá
riistjórn
Frjáls fjölmiðlun
Loks hefur það gerzt, að alþingismaður
hefur lagt til að lög landsins um útvarps-
rekstur, sem að mestu hafa verið óbreytt í
næstum hálfa öld, verði tekin til endur-
skoðunar og veigamiklar breytingar á gerð-
ar.
Frumvarp Guðmundar H. Garðarssonar,
alþingismanns, gerir ráð fyrir að sú grund-
vallarstefnubreyting verði 1 útvarpsmálum
íslendinga, að einokun Ríkisútvarpsins
verði felld niður og samkeppni leyfð á þessu
sviði fjölmiðlunar með því að ráðherra geti
heimilað sveitarfélögum, menntastofnun-
um og einstaklingum að reka útvarpsstöðv-
ar gegn vissum skilyrðum. Það er víðast
lenzka, þar sem ríkið hefur tekið sér einka-
leyfi til að reka útvarp og sjónvarp, að al-
menningur meðtekur hreinlega ekki þá
hugsun, að nokkrum öðrum sé fært að beita
þeirri tækni og kunnáttu, sem þarf til að
gera frambærilegt útvarps- og sjónvarps-
efni eða dreifa því. Ef dæma má af samtals-
þætti í útvarpinu um þessi mál nýlega, er
viðhorf islendinga nokkuð annað og nú-
tímalegra. Áberandi meirihluti þeirra, sem
spurðir voru, taldi ekkert sjálfsagðara en að
samkeppni yrði leyfö í útvarpsrekstri og
voru sannfærðir um að starfsmönnum hjá
einkaútvarpsstöðvum færi ekki síður vel úr
hendi að setja saman útvarpsdagskrár en
þeim, sem valizt hafa til starfa hjá Ríkis-
útvarpinu.
Einn þátttakenda 1 þessum viðtölum
sagði réttilega, að í grundvallaratriðum ætti
málið ekki að snúast um það, hverjum
skyldi heimilt að setja á stofn útvarpsstöð
heldur hversu gild rök væru fyrir að meina
mönnum það. Tæknilega séð er útvarp
ákaflega einföld framkvæmd og engan veg-
inn það undur, sem það upphaflega var og
sennilega hefur átt drjúgan þátt í að ríkið
ætlaði sér forystuhlutverkið, sem það gegn-
ir enn í þessum málaflokki. Staðbundnar
útvarpsstöðvar, eins og líklegast er að starf-
ræktar yrðu hér á landi, kosta lítið fé í upp-
byggingu og munu örugglega geta aflað sér
nauðsynlegra tekna til myndarlegs reksturs.
Þaö er ástæðulaust að tala um það sem eitt-
hvert feimnismál, að tekjur þessara stöðva
fengjust fyrst og fremst af auglýsingum.
Fjölbreytt blaðaútgáfa 1 landinu byggir til-
veru sína á þeim tekjustofni og ríkisfjöl-
miðlarnir núverandi einnig. Engin ástæða
er til að ætla, að auglýsingatekjur Ríkisút-
varpsins myndu skerðast þótt aörar út-
varpsstöðvar tækju að keppa við það heldur
er miklu líklegra að í útvarpsauglýsingum
yrði aukning með sama hætti og orðið hefur
á blaöamarkaöinum. Þá er ennfremur gert
ráð fyrir að Ríkisútvarpið héldi eftir sem
áður afnotagjöldum, sem aðrar stöðvar
fengju ekki. Víðast, þar sem ríkisfjölmiölar
eru starfræktir, verður þessi skattur aö
nægja sem tekjustofn.
Meö tilliti til öryggis í öðrum fjarskiptum
getur útvarpsrekstur ekki orðið jafnóhindr-
aöur og t.d. útgáfa dagblaðs. Misjafnlega
ritfærir menn geta gengið inn í hvaða
prentsmiðju sem er og fengið prentaö fyrir
sig blað, ef þeir hafa aura til að borga verk-
ið. Útvarpsstöðvar, sem á annað borð ættu
að ná til heilla byggðarlaga eða landshluta,
verða ekki reknar á hverju götuhorni. Út-
hlutun á bylgjulengdum verður óhjákvæmi-
lega ákvörðunaratriði opinberra aðila og
annaö er ófært en að hjá útvarpsstöðvum
sé tryggt að starfi menn, sem bera gott
skynbragð á gerð dagskrárefnis og vel þjálf-
aðir tæknimenn, líkt og fagmenn, sem
vinna að uppsetningu og prentun dagblaða.
íslenzka afturhaldið í fjölmiðlunarmál-
um, sem hefur Þjóðviljann að málgagni, er
þegar búið að reka upp ramakvein mikið. Á
þeim bæ er þrástagast á svonefndri stjórn
fjármagnsins á skoðanamyndun almenn-
ings, ef frjáls útvarpsrekstur yrði leyfður.
Hér er um algjörlega staðlausar fullyröing-
ar að ræða, sennilega settar fram af ótta
við að kommúnistaklíkurnar, sem hreiðrað
hafa um sig í dagskrá Ríkisútvarpsins verði
ekki alveg jafnskæðar og fyrr, ef fólk fær
tækifæri til að hlusta á eitthvað annað.
Það er rétt, sem fram kom í áður nefnd-
um útvarpsþætti, þegar vegfarendur voru
meðal annars spuröir um þetta atriði, að
íslendingar láta ekkert fjármagn stjórna
skoðunum sínum á mönnum og málefnum.
98
FV 3 1977