Frjáls verslun - 01.07.1989, Qupperneq 41

TOLVUR
SKJALASKIPTIMILLITÖLVA:
LEIÐ TIL SPARNADAR
Greinarhöfundur
Arnþór Þórðarson er
verkfræðingur hjá
Félagi ísl. iðnrekenda.
Hér í blaðinu var fyrir stuttu
sagt frá því sem nefnt er skjala-
skipti milli tölva eða SMT (á
ensku: EDI). Greint var frá
ýmsu sem tengist því að stunda
pappírslaus viðskipti, nokkuð
sem margir óska sér nú á tímum
gífurlegs pappírsflóðs í hvers
kyns viðskiptum. I þessari grein
verður haldið áfram að fjalla um
sitthvað sem varðar skjaiaskipti
milli tölva.
EDI-FÉLAGIÐ Á ÍSLANDI
í maí síðastliðnum var stofnað félag
áhugamanna um skjalaskipti milli
tölva. Nafn félagsins er EDI-félagið á
íslandi. Frumkvæði að stofnun fé-
lagsins áttu m.a. Stjómunarfélag ís-
lands, Verslunarráð Islands og
Staðlaráð íslands. Markmið félagsins
er „að vinna að framgangi staðlaðra
skjalaskipta milli tölva“, eins og segir
í lögum þess. Formaður félagsins er
Vilhjálmur Egilsson framkvæmda-
stjóri Verslunarráðs Islands. Góð að-
sókn var að stofnfundinum og er það
til marks um þann áhuga sem aðilar í
íslensku atvinnulífi sýna SMT.
SMT í SJÁVARÚTVEGI
Á stofnfundi EDI-félagsins flutti
Sigurður Ingi Margeirsson frá Sölu-
miðstöð hraðfrystihúsanna erindi um
upplýsingaflæði í sjávarútvegi hér á
landi og hugsanlega beitingu SMT á
því sviði. Dæmi var tekið um fyrir-
tæki sem annast útflutning á unnum
fiskafurðum. Til þess að viðskiptin
gangi rétt fyrir sig og öllum reglum sé
fylgt þarf fyrirtækið að hafa samskipti
við tíu aðila innan lands (sjá mynd) og
að auki samband við viðskiptavini er-
lendis. Oftast er um að ræða upp-
lýsingastreymi í báðar áttir. í mörg-
um tilvikum er um að ræða sömu upp-
lýsingar. Eins og nú er háttað eiga
þessi samskipti sér að mestu stað á
pappír, í pósti, með póstfax eða telex.
Við útflutning á sjávarafurðum,
sem er undirstaða íslensks þjóðfé-
lags, er því augljóst hvert hagræðið
yrði af því að nota SMT. í starfshópi á
vegum EDI-félagsins verður unnið
áfram að athugun á hagnýtingu á
þessu sviði eins og öðrum.
LAGALEGA HLIÐIN
Þegar SMT er beitt í viðskiptum er
að sjálfsögðu oft um að ræða samn-
inga af ýmsu tagi. Spurningar hafa
vaknað um ýmis lögfræðileg atriði
tengd þessu samningsrofi. Þegar
horfið verður frá notkun pappírs og
ritaðra samninga verður ekki lengur
hægt að koma við undirskrift sem
staðfestingu samnings. Hvað getur
þá komið í hennar stað? Hvað með
hættu á fölsunum? Því er fyrst til að
svara að þar sem SMT hefur verið
notað í viðskiptum í Bretlandi hefur
enn ekki komið upp ágreiningur eða
lögfræðileg vandamál vegna þess að
viðskiptin voru gerð með milligöngu
tölva. Tölvukerfin eru höfð eins ör-
ugg og rammbyggð eins og kostur er
og þess vandlega gætt að aðeins til-
teknir starfsmenn hafi tök á að senda
mikilvæg skjöl frá fyrirtækjum sínum.
Þeir, sem óttast að í skjalalausum við-
skiptum verði meiri brögð að fölsun-
um, geta huggað sig við það að skjöl á
pappír og undirskriftirnar sjálfar er í
rauninni auðvelt að falsa. Með þeim
öryggisaðferðum sem notaðar verða í
tölvukerfum mun verða mun erfiðara
að koma við fölsunum.
Reyndar eru bæði hin hefðbundnu
pappírsskjöl og rafeindaskjöl, sem
fara beint úr einni tölvu í aðra, aðeins
tvö mismunandi form á því að koma
upp upplýsingum á framfæri. Samn-
ingur hefur sama lagalegt gildi hvort
sem hann er gerður munnlega milli
aðila, skriflega eða fyrir milligöngu
41