Frjáls verslun - 01.07.1989, Side 64

ERLENT
kvikmyndaverið. í þessum sama mánuði
keypti Murdoch helminginn sem hann
vantaði af Fox af Marvin Davis og borg-
aði 325 milljónir dollara fyrir hann. Plan-
ið var fullkomið — hann átti eitt aðal-
kvikmyndaverið í Holl-
ywood, eitt stærsta
kvikmyndasafn
heims og sjón-
varpsstöðvar
til að sýna efn-
ið í. Nú fóru
hjólin að snúast
hratt. Murdoch byrjaði
á því að gerast bandarískur rík-
isborgari. Þetta varð hann að gera vegna
þess að lög heimiluðu ekki útlendingum
að eiga sjónvarpsstöðvar í Bandaríkjun-
um. Hann seldi nokkur blöð og tímarit
því sömu lög banna eign á sjónvarps-
stöðvum og dagblöðum á sama markað-
ssvæðinu. Þess vegna seldi Murdoch
The New York Post og The Chicago
Sunday Times. Hann seldi einnig tfma-
ritið Village Voice fyrir meira en 55 mill-
jónir dala. Kaupandi var Leonerd Stem,
stjórnarformaður Hartz Mountain sam-
steypunnar. Þetta varð til þess að Jack
Newfield, aðalritstjóri Village Voice, gaf
frá sér heiðarlega en undarlega yfirlýs-
ingu, þar sem blaðið hafði verið þekkt
fyrir vinstrisinnaðar skoðanir en Mur-
doch var einmitt þekktur fyrir að snúa
blöðum sínum yfir til hægri. Newfield
sagði: „Á pappírunum er ekki hægt að
finna verri eiganda en Murdoch. En í
rauninni var hann frábær fyrir okkur.
Hann gaf okkur fullkomið frjálsræði.“
(The Wall Street Joumal, 21. júní 1985).
Murdoch hóf rekstur Fox sjónvarps-
ins með því að skipta um starfslið á
stöðvunum. Hann réði Barry Diller sem
stjómarformann fyrirtækisins en Diller
hafði áður starfað fyrir Paramount og
ABC sjónvarpsnetið og hafði því gífur-
lega þekkingu á markaðinum. Saman
fóru Diller og Murdoch af stað til þess að
ná enn meiri markaðshlutdeild en Metr-
omedia stöðvamar náðu. Diller fékk
óháðar sjónvarpsstöðvar til þess að taka
efni frá Fox og nú er svo komið að Fox
sjónvarpið hefur 123 stöðvar víðsvegar
um Bandaríkin sem taka efni frá „fjórða
neti“ Murdochs. Samanlagt geta stöðv-
amar náð til 89% sjónvarpsáhorfenda í
Bandaríkjunum.
Samkvæmt reglugerðum FCC
(Federal Communications Commission)
er sjónvarpskerfí Murdochs ekki viður-
kennt sem sjónvarpskerfi eins og risam-
ir þrír. Þetta stafar af því að „fjórða
Sjónvarpsmarkaðurinn í Evrópu nær
til 112 milljón heimila og áætluð velta
sjónvarpsstöðva í Evrópu er um 10
milljarða punda.
kerfí“ Murdochs starfar allt öðruvísi.
Stóru sjónvarpsnetin framleiða sjón-
varpsefni, dreifa því, borga stundum
sjónvarpsstöðvum til þess að taka það
en selja síðan auglýsingatíma fyrir
stöðvamar og hirða hluta af
gróðanum. Murdoch
fer öðruvísi að og
byggir kerfi sitt
á samræmingu
allra þátta í
fyrirtækjum sín-
um. Fox framleiðir
sjónvarpsefnið, selur
það sjálfu sér og öðrum, dreifir
efninu og selur auglýsingatíma.
Murdoch fer í kringum reglugerðir
FCC til þess að geta rekið kerfið. Hann
framleiðir aðeins sjö og hálfan klukku-
tíma af efni á viku sem er síðan dreift um
öll Bandaríkin. Sjónvarpsnetin þrjú
ABC, NBC og CBS verða að framleiða
fimmtán klukkutíma eða meira af efni
sem er dreift til 25 eða fleiri stöðva í
minnst tíu ríkjum Bandaríkjanna. Sjón-
MURDOCH IS
BAD NEWS
Rupert Murdoch made a staggering
£47 million profit last year out of the Sun
News of the World, Times and Sunday Times
He has just bought six American
TV companies but he needs even more
profits to pay for them.
So Murdoch has provoked a strike
to sack over 5,000 British empioyees
-employees who have worked on his
papers for years and earned
him huge profits.
People all over the
country have stopped
buying Murdoch's papers
Please do the same.
Then he will have to
start negotiating.
» Erlc worked for the Sun tor
lixteen years before he was
iscked by
tupert Murdoch.
soaHma
Það eru ekki bara hvalveiðiþjóðir
sem fá neikvæða auglýsingu úti í
hinum stóra heimi. Fjölmiðlarisar
fá sinn skammt líka. Svona auglýs-
ingar birtust í öllum dagblöðum í
Bretlandi nema þeim sem Murdoch
á sjálfur og veggspjöld með svipuð-
um áróðri voru hengd upp í þúsunda-
vís í breskum borgum. Prentara-
stríðið skaðaði ímynd Murdochs í
Bretlandi; hann var álitinn harðs-
núinn tækifærissinni og vondur
karl. Sala blaða hans hefur engu að
síður aukist.
varpsnetin þrjú verða einnig að sýna
bamaefni og fréttir á aðalhorfunartíma á
sunnudagskvöldum. Murdoch sparar
sér fréttimar og þar með um 300 mill-
jónir dollara á ári og getur því einbeitt
sér að framleiðslu á sjónvarpsþáttum
sem skila hámarksgróða. Þess vegna
hefur Foxnetið verið kallað „mjóa og
harðsnúna netið“ í Bandaríkjunum.
Ásamt Barry Diller hefur Murdoch
náð í harðsnúið gengi sjónvarpsmanna
sem svífast einskis til þess að ná athygli
áhorfenda. Það hefur þeim tekist og ár-
angurinn er það sem Bandaríkjamenn
kalla „Tabloid TV“ eða „innyflasjónv-
arp“. Ný tegund sjónvarpsmanna virðist
vera að koma upp í Bandaríkjunum ekki
aðeins í Fox sjónvarpinu heldur einnig í
óháða geiranum. Þessi tegund sjón-
varpsmanna er kölluð „fréttapönkarar"
(news punks). Nafnið er dregið af því að
þeir kæra sig kollótta um reglur hefð-
bundinnar fjölmiðlunar og frétta-
mennsku. Það eina sem skiptir máli er
að halda hlut sínum í vinsældakapphlaup-
inu. Myndefnið skiptir öllu, ef það er
ekki fyrir hendi er það búið til. Litlu máli
skiptir hvort rétt er farið með stað-
reyndir eða ekki. Fox sjónvarpið hefur
átt sinn þátt í að breyta aðferðum í sjón-
varpsumfjöllun um hin ýmsu málefni.
Þættir eins og A Current Affair þar sem
tekið er á málum líkt og í „innyflapressu“
Murdochs í Bretlandi, America’s Most
Wanted, þar sem áhorfendur eru beðnir
um að gefa upplýsingar um eftirlýsta
glæpamenn og glæpir þeirra settir á svið
fyrir áhorfendur, Married with Children
sem er sápuópera, hafa vakið hneykslun
og reiði meðal Bandaríkjamanna með
einhvem snefil af siðferðiskennd. Þessir
þættir nærast á hneyksli, ofbeldi og kyn-
lífi, en áhorfendur láta sig samt ekki
vanta fyrir framan skjáinn. Allir þessir
þættir hafa komist á Topp tíu listann yfir
vinsæla sjónvarpsþætti í Ameríku. Mur-
doch tilkynnti glaður í lok síðasta árs að
Fox sjónvarpið hefði skilað 400.000 doll-
ara arði á síðustu sex mánuðum ársins.
Þessi tala er föl á litinn miðað við það að
Fox tapaði 90 milljónum dollara árið
1987.
Fréttaskýrendur í viðskiptaheiminum
telja það fullvíst að Murdoch hafi einung-
is farið út í slíkar fjárfestingar í Banda-
ríkjunum til þess að fá nægilegt magn af
efni fyrir gervihnattasjónvarp sitt í
Evrópu. Þetta er rökrétt. Með því að
vinna efnið í Bandaríkjunum og sýna það
þar með hámarksgróða, hefur fram-
leiðslukostnaðinum verið náð inn. Það
64