Frjáls verslun - 01.03.1991, Qupperneq 66

BREF FRA UTGEFANDA
SKATTHEIMTA OG
ÞJÓÐARSÁTT
Eitt af síðustu verkum Alþingis fyrir þingrofið á
dögunum var að samþykkja nýja vegaáætlun. Þar er
gert ráð fyrir miklum framkvæmdum á næstu árum og
geta víst flestir tekið heilshugar undir að ekki sé van-
þörf á átaki í þeim efnum. En böggull fylgir skammrifi.
Gert er ráð fyrir að framkvæmdirnar verði fjármagnað-
ar með stórauknum skattaálögum á bílaeigendur.
Þórarinn V. Þórarinsson, framkvæmdastjóri Vinnu-
veitendasambands íslands, vakti athygli á því í sjón-
varpsviðtali að þessar skattahækkanir einar og sér
gætu skert kaupmátt Iaunafólks um allt að einu prós-
entustigi. Hann lét raunar svo um mælt að hann von-
aðist til þess að þessi kosningavíxill kæmi ekki til
greiðslu, yrði ekki framlengdur.
En með ummælum sínum drap Þórarinn á atriði sem
því miður virðist svo oft horft fram hjá. íslenskir
stjórnmálamenn hafa verið iðnir við kolann að sam-
þykkja aukin ríkisútgjöld, bæði í stóru og smáu. Til
þess að standa undir þeim þarf að afla tekna og þær
verða ekki sóttar annað en í vasa skattborgaranna.
Fólk þarf að átta sig á því að ríkisframkvæmdir og
aukin opinber umsvif hafa það í för með sér að upphæð-
in í launaumslagi þess lækkar. Gildir þar jafnt hvort
sem um er að ræða veggöng á Vestfjörðum, búvöru-
samninga við bændur, ráðhús í Reykjavík eða aukna
skólaþjónustu. Það er nauðsyn 1 egTsað hver og einn líti
í eigin barm og spyrji sig að því hvort hann sé tilbúinn
til þess að borga brúsann. Það er því miður svo oft
ríkjandi sú tilhneiging að telja að einhver annar hafi
breiðara bak og álögurnar lendi á honum en staðreynd
málsins er hins vegar bláköld. Aukin opinber umsvif
þýða minnkandi kaupmátt launatekna og eru kannski,
þegar öllu er á botninn hvolft, meginástæða þess að
íslendingar eru að dragast aftur úr öðrum vestrænum
þjóðum. Því hefur óspart verið haldið á lofti að skattar
séu ekki hærri hérlendis en víða annars staðar. Raun-
ar virðist ekki sama hver reiknar það dæmi og hvað er
tekið með í reikninginn í samanburðinum. Það gleym-
ist líka að geta þessa að í þeim löndum, sem skaftaá-
þjánin er mest, er um þessar mundir að ffliga öflug
andstaða gegn slíkri skattpíningu. Og þar á allur al-
menningur hlut að máli. Hann er einfaldlega búinn að
fá nóg og vill fá aukið svigrúm til þess að ráðstafa
aflatekjum sínum sjálfur. Þá þarf einnig að líta til þess
að eðli málsins samkvæmt kemur skattabyrði öðruvísi
út í svo fámennu þjóðfélagi sem fsland er en í mill-
jónaþjóðfélögum þar sem tekjumunur er í raun mun
meiri en hérlendis. Á íslandi verður aldrei hjá því
komist að skattaálögur lendi með fullum þunga á hin-
um almenna launþega. Breiðu bökin sem alltaf er
verið að tala um eru örugglega ekki svo mörg að þau
ein fái borið þá bagga sem alltaf er verið að bæta á
Brúnku.
Nú er tími þjóðarsáttar. Hún er mikilvægasta efna-
hagsaðgerð, sem gripið hefur verið til í íslensku efna-
hagslífi í langan tíma, og aðilar vinnumarkaðarins
eiga hrós skilið fyrir ötula baráttu sína fyrir því að hún
haldi. Það voru launþegasamtökin og atvinnurekend-
ur sem eiga allan heiður af því að þjóðarsáttin varð til
og sá stöðugleiki, sem verið hefur í íslensku efnahags-
lífi að undanförnu er þeim að þakka. Hefðu þessi sam-
tök ekki gripið í taumana og í raun tekið völdin af
stjórnmálamönunum er erfitt um að segja hvernig
ástandið væri á fslandi núna. En þessi samtök mega
ekki horfa fram hjá þeirri staðreynd að þau þurfa líka
að veita stjórnvöldum aðhald. Það er ekki nóg að
benda á það að aðgerðir og samþykktir stjórnmála-
manna og þá ekki síst í hita kosningaleiksins geta
orðið til þess að kippa fótum undan grundvelli þjóðar-
sáttarinnar. Og það er hlutverk þessara aðila að taka í
taumana. Til þess hafa þeir það afl og þann skilning
sem þeir þurfa að beita. Eins og staðan er nú, þegar
þjóðartekjur standa í stað ár eftir ár, er eina raunhæfa
leiðin til þess að bæta kjör fólks að draga úr umsvifum
hins opinbera. Að lækka skatta í einni eða annarri
mynd og láta fólkið sjálft fá meira í umslögin sín.
66