Lesbók Morgunblaðsins - 18.12.1995, Blaðsíða 4

í FYRRA VAR haldið hátíðlegt 90 ára afmæli Hjarðarholtskirkju og hafa
umfangsmiklar endurbætur verið gerðar á henni.
Ljósm.Leshók/ Kristjana Ágústsdóttir, Búðardal.
HJARÐARHOLTSKIRKJA að innan. Búið var að spiiia kirkjunni með van-
hugsuðum endurbótum, t.d. höfðu póstar verið teknir úr gluggum og klætt
yfir bita í lofti. Unnið hefur veri að því að kirkjan fái sitt upphaflega útlit.
Ljósm.Lesbók/ Kristjana Ágústsdóttir, Búðardal.
Kirkjur Rögn-
valdar Ólafssonar
Rögnvaldur Ólafsson var merkilegur brautryðj-
andi í íslenzkri byggingarlist og almennt er
litið á hann sem fyrsta íslenzka arkitektinn,
I enda þótt bág heilsa hans kæmi í veg fyrir
að hann gæti lokið prófí. Starfsævi hans er
ótrúlega stutt í ljósi þess sem eftir hann
liggur. Fyrsta verk hans er Hjarðarholts-
kirkja í Öölum, sem hann teiknaði 1903
og aðeins 13 árum síðar teiknaði hann
síðustu hús sín, þá sjúklingur á Vífils-
stöðum þar sem hann lézt 14. febrúar
1917.
Á stuttum ferli í starfi '
sem síðar varð embætti
Húsameistara ríkisins,
teiknaði Rögnvaldur
Ólafsson mörg prýðileg
hús og þar ber hæst
V í fllsstaðaspítala.
En auk þess teiknaði
hann 25 kirkjur, sumar
þeirra perlur í íslenzkri
byggingarlist.
Eftir GÍSLA
SIGURÐSSON
HJARÐARHOLTSKIRKJA, vígð 1904. Þessa fallegu krosskirkju teiknaði
Rögnvaldur á meðan hann var enn í námi í Kaupmannahöfn.
Ljósm.Lesbók/ Kristjana Ágústsdóttir, Búðardal.
Að Ónumdu Landi
Það er ótrúlegt að á þessu stutta ára-
bili, og jafnframt í baráttu við heiluleysi,
teiknaði Rögnvaldur fjölda íbúðarhúsa og
opinberar byggingar eins og hús Búnaðar-
skólans á Hólum í Hjaltadal, Búnaðarfé-
lagshúsið í Reykjavík, Edinborgarhúsið á
ísafirði, hús Búnaðarskólans á Hvann-
eyri, Kennaraskólann við Laufásveg,
Kvennaskólann við Fríkirkjuveg, Barna-
skólann á Eyrarbakka, „Syndikatið" í
Austurstræti sem brann 1915, Sjúkrahús-
ið í Vestmannaeyjum, Pósthúsið í Reykja-
vík og Vífilsstaðahælið, svo nokkur séu
nefnd.
Það er ekki síður athyglisvert að jafn-
framt teiknar Rögnvaldur á þessum árum
hvorki meira né minna en 25 kirkjur og
hefur enginn íslenzkur arkitekt nálgast
það - og það þótt starfsævin væri lengri.
Þessar kirkjur eru afar misjafnar; sumar
þeirra litlar, einfaldar og ódýrar, en aðrar
stærri; gerðar af verulegum listrænum
metnaði og ekkert til sparað. Þannig var
stofnað til kirkjunnar í Hjarðarholti og
umfram allt á þetta við um Húsavíkur-
kirkju, sem hlýtur að teljast eitt allra bezta
verk Rögnvaldar og jafnframt ein af fáum
perlum í íslenzkri byggingarlist. í þessari
samantekt verður einungis fjallað um
kirkjur Rögnvaldar og hinn skamma
starfsferil hans.
Þegar litið er til þess að Rögnvaldur
Ólafsson er ekki aðeins fyrsti íslenzki arki-
tektinn, sem kemur ef svo mætti segja
að ónumdu landi og lætur eftir sig marg-
vísleg listræn og metnaðarfull verk, er
furðulegt hvað hann er almennt lítið þekkt-
ur. Nú verður að helzt að dusta rykið af
mönnum annað veifið í fjölmiðlum, ef þeir
eiga ekki að fyrnast og gleymast. Þar er
umfjöllun um byggingarlist ekki efst á
blaði og Rögnvaldur hefur ekki oft verið
þar á dagskrá. Fyrir 20 árum skrifaði ég
eitthvað um Rögnvald í Lesbókina og birti
myndir af helztu húsum hans, en umfram
allt ber að telja og þakka fyrir ítarlegan
og vandaðan sjónvarpsþátt Björns G.
Björnssonar á jólaföstu 1994 - þá á 90
ára afmæli Hjarðarholtskirkju. í framhaldi
af því verður reynt hér að bregða enn frek-
ar ljósi á kirkjulega þáttinn í starfi Rögn-
valdar.