Morgunblaðið - 16.01.2001, Blaðsíða 68

68 ÞRIÐJUDAGUR 16. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ






 
 
 

 

     
    
 
   BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100  Símbréf 569 1329
Allt efni sem birt ist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áski lur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirt ingu eða á annan hátt . Þeir sem afhenda blaðinu efni
t i l birt ingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi .
ÉG VAR að hlusta á þátt á Guf-
unni þar sem rætt var við Harald
Bessason rektor. Meðal þess sem
hann kom inn á í sínu máli var að
málfræði væri orðin hornreka í ís-
lenskukennslunni og væri þar verr
farið. Þessu get ég ekki verið sam-
mála nema að litlu leyti, en honum
má það í léttu rúmi liggja, ég er jú
enginn sérstakur íslenskumaður.
Ég tel mig þó hafa sæmilega til-
finningu fyrir málinu, en man enn
málfræðistaglið á skólaárum mín-
um. Hér vil ég segja litla sögu sem
er mér minnisstæð og segir sitt,
þótt hún sé öfgafull.
Ég var að lesa undir gagnfræða-
próf þegar pabbi leit eitt sinn inn
til mín. Meðan við vorum að
spjalla saman tók hann upp bók af
borðinu og blaðaði í gegnum hana.
Það var málfræði Björns Guðfinns-
sonar og það brakaði í henni.
,,Ekki er hún mikið lesin þessi,“
varð pabba að orði og ég varð að
játa það. ,,Það gerir ekki svo mikið
til, Björn var stærðfræðingur sem
villtist inn í íslenskuna,“ varð
pabba að orði. Enginn vænir hann
um að hafa ekki haft vald á móð-
urmálinu á sinni tíð. Hann sparaði
ekki alltaf stóru orðin.
Til að ekki valdi misskilningi vil
ég taka fram að faðir minn, Helgi
Hjörvar, mat örugglega Björn og
verk hans að verðleikum. Ofan-
greind orð hans voru aðeins skila-
boð til mín, eins og oftar, um að
tungan væri lifandi og frjáls, og
ekki mætti koma á hana böndum.
Fjötruð myndi hún deyja (eða
verða að stofnanamáli).
Það fer ekki fyrir brjóstið á mér
þótt einhver sé að koma frá Egili,
eða setji einfalt i í stað y, hitt er
verra þegar maður les eða heyrir
úr ritum skrifuðum á háskólaís-
lensku. Fyrir nokkrum árum vann
ég í starfsmannahaldi stofnunar
hér í bæ þegar hópur háskólastúd-
enta gerði skoðanakönnun þar og
setti saman spurningalista að er-
lendri fyrirmynd. Málfarið á list-
anum var slíkt að hann fór beint í
ruslakörfuna og mig minnir að
ekki hafi orðið meira úr málinu. Þó
má vera að nýr listi hafi verið
gerður.
Nú vil ég gera grein fyrir því
hvers vegna ég tel að aukin mál-
fræðikennsla bjargi ekki málum.
Áðurnefndur listi var að því er ég
best man málfræðilega réttur. En
ég vil taka dæmi úr kveri sem nú
hefur verið dreift um sömu stofn-
un til að hjálpa starfsmönnum að
finna sjálfa sig og meta. Þar
stendur í kafla um starfsþjálfun
m.a. orðið „starfsþróunarþjálfi“ og
mun átt við leiðbeinanda, kennari
er víst frátekið starfsheiti.
Við eigum ef til vill eftir að sjá
að ,,námsþróunarþjálfar“ hafi ver-
ið í verkfalli.
Málfræðilega rétt og hver hluti
orðsins hefur merkingu, en orðið í
heild er gersamlega merkingar-
laust. Það er (oftast) hægt að
þjálfa mann til starfs. Starfsþróun
verður ekki þjálfuð, hún verður að
mestu fyrir utanaðkomandi áhrif
til hins betra eða verra. Þú hættir
að nota blýant og tekur upp penna
og síðan sestu við tölvu.
Þessi andskoti tröllríður málinu
í dag og ætti að varða við lög eins
og aðrar misþyrmingar.
Mín trú er sú, að málfræði-
kennslan hafi rutt sér til rúms á
sínum tíma vegna þess að það er
svo auðvelt að meta kunnáttu í
henni og gefa fyrir á prófi. Stíll,
málsmeðferð og frásagnargáfa er
öllu vandmeðfarnari.
TRYGGVI HJÖRVAR (eldri),
Austurbrún 35, Reykjavík.
Um íslenskuna
Frá Tryggva Hjörvar (eldri):
DÓTTIR mín, 19 ára, á kærasta í
Grindavík. Síðasta vetur og í vetur
hefur hún dvalið í Grindavík og
gengið í Fjölbrautaskóla Suður-
nesja. Hún ekur því oft á milli
Reykjavíkur og Grindavíkur og nán-
ast daglega til Keflavíkur í skóla.
Slysin á Reykjanesbrautinni eru
þvílík að þakka má fyrir hvern dag
sem ekkert kemur fyrir. Þegar
ferðast er eftir Reykjanesbrautinni
er maður á valdi örlaganna og slys
getur borið að án þess að maður fái
við ráðið. Maður verður að halda
þeim hraða sem gildir og vona það
besta.
Það er því löngu orðin þörf á úr-
bótum, þ.e. tvöföldun Reykjanes-
brautar. Umferðin um Reykjanes-
brautina er u.þ.b. jafnmikil og á
Reykjanesbrautin
– forgangsmál
Frá Guðjóni Ólafi Sigurbjartssyni:
Morgunblaðið/Jón Svavarsson