Morgunblaðið - 16.01.2001, Blaðsíða 13

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. JANÚAR 2001 13
JÓHANN Pétur Harð-
arson lögfræðinemi
vann að rannsókn sl.
sumar þar sem íslensk-
ar reglur um verð-
bréfaviðskipti starfs-
manna fyrirtækja í
verðbréfaþjónustu fyr-
ir eigin reikning voru
athugaðar. Auk þess
voru ágrip af efni er-
lendra laga og reglna
um starfsmanna-
viðskipti með hliðsjón
til laga, reglugerða og
fylgnireglna fjármála-
fyrirtækja í Dan-
mörku, Svíþjóð, Bret-
landi og Bandaríkjun-
um tekin saman.
Rannsóknin og hugmynd um efni
var unnin og þróuð í samvinnu við
Pál Hreinsson lagaprófessor og seg-
ir Jóhann það hafa verið góðan skóla
að vinna með Páli.
Íslenska fyrirkomulaginu
formlega ábótavant
Útgangspunktur rannsókn-
arinnar var að sögn Jóhanns að
skoða fyrirkomulag á íslenskum
reglum og bera þær saman við sam-
bærilegar reglur erlendis.
„Erlendis er markaðurinn þróaðri
þar sem meiri reynsla, saga, þekk-
ing og velta setur mark sitt á rétt-
arreglur fjármagnsmarkaðar. Hug-
myndin var að nýta hluta þessarar
þekkingar og yfirfæra hana á ungan
fjármálamarkað á Íslandi,“ sagði Jó-
hann og benti á mikilvægi þess að
fjármálafyrirtæki hefðu trausta
ímynd þar sem vafasamir við-
skiptahættir viðgengust ekki. Hér
ættu að gilda sömu grundvallarlög-
mál og á stærri mörk-
uðum.
„Það eru til reglur
hér á landi en ekki mik-
il reynsla t.d. á bak við
framkvæmd eða fylgni
þeirra. Það var því ætl-
un okkar að athuga
hvort þetta fyr-
irkomulag væri form-
lega virkt hér á Íslandi,
í öðru lagi að skoða
hvernig það er erlendis
og hugsanlega draga
einhvern lærdóm og yf-
irfæra hann yfir á Ís-
land. Þetta drógum við
saman til að hjálpa til
við að skapa umræðu-
grundvöll. Í þriðja lagi hnykktum
við á hversu mikilvægt innra eftirlit
hjá fjármálafyrirtækjum er og lögð-
um áherslu á nauðsyn þess til að fyr-
irtæki gæti talist virt á traustum
fjármálamarkaði.“ Jóhann segir nið-
urstöðu rannsóknarinnar sýna að ís-
lenska fyrirkomulaginu sé formlega
ábótavant þar sem reglur hafi ekki
nægilega trygga réttarstöðu.
„Einnig er lítil eða nær engin
reynsla við framkvæmd þeirra og þá
sjaldan sem reynt hefur á þessi
ákvæði hefur það verið gert þannig
að það hefur ekki verið upplýsandi
fyrir markaðinn. Þessi sterka hefð
að fyrirtækin finni hvata hjá sjálfum
sér til að hafa sitt í lagi hefur heldur
ekki myndast nægilega tryggilega,
en þetta er nauðsynlegt svo fyr-
irtæki öðlist traust.“ Til að færa
þetta til betri vegar segir Jóhann
nauðsynlegt að festa betur í sessi
réttarstöðu þessara ákvæða sem eru
núgildandi og gera það með tryggari
og þéttari hætti.
Traust ímynd
á fjármagnsmarkaði
Jóhann Pétur
Harðarson
SIGRÍÐUR María
Tómasdóttir og Hauk-
ur Agnarsson mann-
fræðinemar gerðu síð-
asta sumar rannsókn á
viðhorfi Íslendinga í
garð útlendinga eftir
kynslóðum. Markmið
rannsóknarinnar var að
kanna viðhorf fólks til
innflytjenda á Íslandi
þar sem viðhorf þriggja
mismunandi aldurs-
hópa voru könnuð.
Sérstök áhersla var
lögð á að skoða nið-
urstöður yngsta aldurs-
hópsins þar sem þær
gætu aðstoðað við að
þróa fræðsluefni um málefni inn-
flytjenda fyrir skólastigin. Unnur
Dís Skaptadóttir, lektor í mann-
fræði, og Guðrún Pétursdóttir, verk-
efnisstjóri hjá Miðstöð nýbúa, höfðu
umsjón með verkefninu.
„Við höfum mikinn áhuga á þess-
um málum og fannst umræðan raun-
verulega vera mjög neikvæð í garð
innflytjenda á Íslandi. Í byrjun höfð-
um við á tilfinningunni að fordómar
færu minnkandi eftir því sem neðar
drægi í aldri og vildum skoða hvort
sú tilfinning ætti við rök að styðjast
eða ekki,“ sagði Haukur þegar hann
var spurður hvers vegna þetta verk-
efni hefði orðið fyrir valinu.
Niðurstöður könnunarinnar komu
rannsakendum á óvart þar sem þær
benda til þess að mikill munur sé á
milli kynslóða í afstöðu til innflytj-
enda. Afstaða til innflytjenda virðist
vera neikvæðari með nýjum kyn-
slóðum sem sýnir að sögn Hauks
nauðsyn fjölmenningarlegrar
kennslu í íslensku samfélagi þegar á
grunnskólastigi. „Niðurstöður okkar
Sigríðar benda til þess að fordómar
fari vaxandi eftir því sem neðar
dregur í aldri og yngsti hópurinn,
16–25 ára, virðist hafa meiri for-
dóma í garð innflytjenda en hinir,“
sagði Haukur. „Það er þetta viðhorf
að þú telur þig ekki hafa neina for-
dóma en í allri þinni hugsun og skoð-
unum kemur önnur niðurstaða í ljós.
Við heyrðum oftar en ekki fólk segja
að það hefði enga fordóma – það
vildi bara ekki hafa innflytjendur í
umhverfi sínu.“ Haukur segir marga
ekki geta viðurkennt eigin fordóma.
„Miðhópurinn reyndist hafa minnsta
fordóma og virðist vera viðmóts-
þýður gagnvart innflytjendum,
hverjar svo sem ástæður þess eru.
En til þess að sporna gegn þeirri
þróun að yngsta fólkið hafi mestu
fordómana þarf að koma með meiri
fjölmenningartengsl inn í grunn-
skólana þar sem samfélagið er alltaf
að þróast í þá átt að verða fjölmenn-
ingarlegra,“ sagði Haukur.
Kynþáttafordómar
og kynslóðirnar
Sigríður María
Tómasdóttir
Haukur
Agnarsson
RAGNAR Ingimarsson, for-
stjóri Happdrættis Háskóla Ís-
lands, segir að ekkert óeðlilegt
sé við notkun Happdrættisins á
erlendri dægurlagatónlist í
auglýsingu fyrir Happdrættið
en það var gagnrýnt af Pétri
Péturssyni þul í Morgun-
blaðinu á laugardag.
Ragnar sagði að um bak-
grunnstónlist í auglýsingunni
væri að ræða líkt og í fjölda-
mörgum auglýsingum frá öðr-
um aðilum sem aldrei hefðu
verið gerðar neinar athuga-
semdir við. Jafnframt væru
áhorfendur í auglýsingunni
ávarpaðir á skýrri íslensku.
Bakgrunnstónlistin væri er-
lendur slagari og alsiða væri að
spila erlenda tónlist í ljósvaka-
miðlum í eigu ríkisins jafnt sem
annarra. Það gæti ekki verið
skynsamlegt að skylda fyrir-
tæki til að nota einungis ís-
lenska tónlist með íslenskum
textum í auglýsingum sínum og
þjónaði ekki nokkrum tilgangi
hvað varðaði verndun tungunn-
ar. Það gilti ekki hvað síst þeg-
ar einungis um bakgrunnstón-
list í auglýsingu væri að ræða,
þar sem jafnframt fylgdi tal og
texti á góðri og skýrri íslensku.
Ekkert
óeðlilegt
INNLENT
HHÍ um tónlist
með auglýsingu