Morgunblaðið - 24.02.2001, Page 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Áfram er vindasamt í pólítíkinni,
og athygli beindist í vikunni mjög
að kosningabaráttu fyrir flokks-
þing Framsóknarflokksins í næsta
mánuði og ekki síður hugsanlegum
hræringum í borgarstjórnarflokki
sjálfstæðismanna, eftir að Björn
Bjarnason menntamálaráðherra
staðfesti við fjölmiðla að menn
hefðu komið að máli við sig og
viðrað þær hugmyndir að hann
leiði lista flokksins í kosningum á
næsta ári.
Svo sem nærri má geta nær
umræða þessi einnig inn fyrir
veggi Alþingishússins og þar hef-
ur margt verið skrafað á göngum
og víðar. Mál ættu að geta skýrst
verulega í dag, þegar miðstjórn
Framsóknarflokksins kemur sam-
an og fleiri kunna að gefa kost á
sér.
Framsóknarmenn settu svip
sinn á umræður á þinginu í vik-
unni, með ólíkum hætti þó. Þannig
vöktu athygli í upphafi vikunnar
áhyggjur utanríkisráðherra Hall-
dórs Ásgrímssonar og formanns
flokksins gagnvart stöðu Íslands í
Evrópusamstarfinu. Halldór var
til andsvara í umræðum utan dag-
skrár um þessi efni á mánudag, en
málshefjandi var Margrét Frí-
mannsdóttir, Samfylkingunni. Í
umræðunni sagði Margrét að sí-
fellt erfiðara væri fyrir Íslendinga
að koma sjónarmiðum sínum á
framfæri gagnvart EES-samn-
ingnum við Evrópusambandið og
þess væri þegar farið að gæta í
nefndastarfi að sjónarmiða EFTA-
ríkjanna sé ekki óskað. Tók hún
dæmi af nefnd um öryggisbúnað í
skipum í þessu sambandi.
Tók utanríkisráðherra undir
margt í máli Margrétar og sagði
að þótt slæmt væri fyrir EFTA-
ríkin að hafa ekki aðgang að starfi
umræddrar nefndar, hefði hann
mestar áhyggjur af því að túlkun
sem þessi færi að láta kræla á sér
víðar. „Ef sú verður raunin mun
það setja að meira að minna leyti
allt nefndastarf EFTA-ríkjanna í
uppnám. Slík aðstaða væri and-
stæð upphaflegum skilningi samn-
ingaaðila EES á nefndaþátttöku
EFTA-ríkjanna,“ sagði hann og
bætti við að ekkert nýmæli væri
að staða Íslands hefði verið að
veikjast og athygli ESB beindist
nú í auknum mæli að nýjum aðild-
arlöndum fremur en EFTA-
ríkjunum.
Einn þeirra, sem tóku eftir sam-
hljómi utanríkisráðherra og þing-
manna Samfylkingarinnar í um-
ræðunni, var formaður Vinstri
grænna, Steingrímur J. Sigfússon.
Hann sagði tóninn í þeim Halldóri
og Margréti hafa verið óþarflega
mæðulegan og varaði við því að
um of væri kynt undir vantrú á
því að Íslendingar gætu staðið á
eigin fótum. Í sama streng tók
Vilhjálmur Egilsson, Sjálfstæð-
isflokki, sem benti á að það væri
hlutverk utanríkisþjónustunnar að
láta EES-samninginn virka eins
vel og hægt væri, meðan við
byggjum við hann, og ekki hefði
verið tekin ákvörðun um annað.
Sjálfur forsætisráðherra, Davíð
Oddsson, virtist heldur ekki deila
áhyggjum utanríkisráðherra af
stöðu Íslands í Evrópusamstarf-
inu, því í viðtali við Morgunblaðið
daginn eftir umræðuna sagði
hann: „Almennt finnst mér að það
standi upp á þá sem fullyrða að
samningurinn sé að veikjast að
þeir hinir sömu nefni raunveruleg
dæmi um þau mál sem sýna að
samningurinn sé að veikjast og
hvaða hagsmunir hafi þar með
tapast.“
Davíð var síðan sjálfur mættur í
þingsölum síðar í vikunni þegar til
umfjöllunar var lagafrumvarp
þriggja þingmanna Samfylking-
arinnar um stofnun sérstaks laga-
ráðs undir hatti Alþingis. Lýsti
hann, og raunar fleiri þingmenn
Sjálfstæðisflokks, efasemdum um
stofnun slíks ráðs undir Alþingi og
sagði forsætisráðherra eðlilegra
að slíkt eftirlit starfaði á vegum
stjórnarráðsins, þar sem meiri-
hluti frumvarpa yrði jú til. Tóku
fjölmargir til máls af þessu tilefni
og úr varð ríflega sex klukku-
stunda hressileg umræða um þrí-
skiptingu ríkisvaldsins og fleiri
grundvallarmál, en vakin var at-
hygli á fjarveru Framsókn-
arflokksins við umræðuna. Enginn
þingmaður flokksins tók semsé til
máls og var ekki laust við að sum-
ir rýndu nokkuð í þá staðreynd.
Hvort slíkt er réttmætt skal ósagt
látið, en víst er að framsókn-
armenn verða áfram áberandi í
umræðunni fram að flokksþingi.
Og hvað borgarstjórnarmálin
varðar eru enn fimmtán mánuðir í
kosningar. Líklega verður því
áfram vindasamt á Austurvelli og
nærsveitum.

  



Áfram er vindasamt á Austurvelli
EFTIR BJÖRN INGA HRAFNSSON
ÞINGFRÉTTAMANN
bingi@mbl.is
76. fundur. Dagskrá Alþingis
mánudaginn 26. febrúar
2001 kl. 3 síðdegis.
1. Fyrirpurnir til ráðherra
skv. 7. mgr. 49. gr. þing-
skapa.
2. Samningur milli Evrópu-
bandalagsins og Íslands
og Noregs um beiðni um
hæli, stjtill., 412. mál,
þskj. 667, nál. 754. C Síð-
ari umr.
3. Kristnihátíðarsjóður,
frv., 376. mál, þskj. 595.
C 1. umr.
4. Framkvæmd Róm-
arsamþykktar um Alþj.
sakamáladómstólinn,
stjfrv., 391. mál, þskj.
641. C 1. umr.
5. Hjúskaparlög, stjfrv.,
410. mál, þskj. 665. C 1.
umr.
6. Framsal sakamanna,
stjfrv., 453. mál, þskj.
724. C 1. umr.
7. Umferðarlög, frv., 157.
mál, þskj. 157. C 1. umr.
8. Kosningar til Alþingis,
þáltill., 217. mál, þskj.
231. C Fyrri umr.
9. Rekstur björgunarsveita,
þáltill., 272. mál, þskj.
300. C Fyrri umr.
10. Bann við notkun farsíma
án handfrjáls búnaðar
við akstur, frv., 286. mál,
þskj. 315. C 1. umr.
11. Barnalög, frv., 293. mál,
þskj. 324. C 1. umr.
12. Barnalög, frv., 294. mál,
þskj. 325. C 1. umr.
13. Vopnalög, frv., 326. mál,
þskj. 411. C 1. umr.
14. Happdrætti Háskóla Ís-
lands, frv., 380. mál,
þskj. 630. C 1. umr.
15. Söfnunarkassar, frv.,
381. mál, þskj. 631. C 1.
umr.
16. Dómstólar, frv., 415. mál,
þskj. 675. C 1. umr.
17. Dómstólar, frv., 417. mál,
þskj. 677. C 1. umr.
18. Stofnun stjórnlagadóm-
stóls eða stjórnlagaráðs,
þáltill., 416. mál, þskj.
676. C Fyrri umr.
19. Samstarf björgunarsveita
og Landhelgisgæslunnar,
Fiskistofu og Sigl-
ingastofnunar, þáltill.,
433. mál, þskj. 696. C
Fyrri umr.
20. Meðferð einkamála, frv.,
461. mál, þskj. 736. C 1.
umr.
ÁTTA þingmenn Samfylkingarinnar
hafa lagt fram frumvarp um breyt-
ingu á upplýsingalögum, en í þeim
felst að Alþingi komi að skipun í úr-
skurðarnefnd um upplýsingamál, en
ekki aðeins forsætisráðherra eins og
nú er.
Fyrsti flutningsmaður frumvarps-
ins er Jóhanna Sigurðardóttir. Í því
eru lagðar til breytingar á fyrstu
málsgreinum 15. gr. laganna, sem
orðist svo: „Úrskurðarnefnd um upp-
lýsingamál skal skipuð þremur mönn-
um og jafnmörgum til vara til fjög-
urra ára í senn. Alþingi kýs tvo
nefndarmenn og aðra tvo til vara og
skulu þeir upp fylla starfsgengisskil-
yrði héraðsdómara. Skal annar vera
formaður nefndarinnar en hinn vara-
formaður. Forsætisráðherra skipar
einn nefndarmann og annan til vara
samkvæmt tilnefningu Blaðamanna-
félags Íslands. Nefndarmenn mega
ekki vera fastráðnir starfsmenn í
Stjórnarráði Íslands. Nefndin getur
ráðið sér starfsmann og er heimilt að
kalla sér til ráðgjafar og aðstoðar sér
fróðari aðila telji hún þörf á.“
Ætti að auka réttar-
öryggi og skilvirkni
Í greinargerð með frumvarpinu
segir að megintilgangur laganna sé að
tryggja rétt almennings til aðgangs
að gögnum sem varða tiltekið mál
innan stjórnsýslunnar. Réttur þessi
sé óháður því hvort aðili hefur einhver
tengsl við málið eða gögnin snerti
hann sjálfan. Synji stjórnvald um að-
gang að gögnum sé heimilt sam-
kvæmt lögunum að bera þá ákvörðun
undir sérstaka úrskurðarnefnd um
upplýsingamál og eru úrskurðir
hennar endanlegir á stjórnsýslustigi.
Skjóti það því skökku við að það skuli
vera alfarið í höndum æðsta handhafa
framkvæmdarvaldsins að skipa
nefndina.
Í athugasemdum með frumvarpi til
laganna kemur fram að sá háttur að
fela sjálfstæðri stjórnsýslunefnd að
leysa úr ágreiningsmálum um aðgang
almennings að upplýsingum sé til
þess fallinn að auka réttaröryggi og
skilvirkni á þessu sviði þar sem unnt
sé með einföldum og skjótum hætti að
vísa synjun stjórnvalds til úrskurðar
sjálfstæðrar og óháðrar nefndar.
„Með því að fela Alþingi aðkomu að
skipun nefndarinnar verður sjálf-
stæði hennar og hlutleysi síður dregið
í efa. Auk þess telja flutningsmenn
rétt að fulltrúi þess valds sem stund-
um er nefnt fjórða valdið, þ.e. fjöl-
miðlarnir, tilnefni einn nefndarmann
því að þeir hafi meðal annars því hlut-
verki að gegna í samfélaginu að upp-
lýsa almenning,“ segir í greinargerð.
Alþingi skipi
meirihluta úr-
skurðarnefndar
Frumvarp um breytingu
á upplýsingalögum
BJÖRN Bjarnason menntamálaráð-
herra segir að lögum samkvæmt hafi
þeir menn einir hér á landi rétt til að
kalla sig viðskiptfræðinga, hagfræð-
inga eða nota heiti sem felur í sér
orðin viðskiptafræðingur eða hag-
fræðingur sem hafa fengið til þess
leyfi ráðherra. Þeir sem lokið hafi
prófi úr viðskiptadeild Háskóla Ís-
lands þurfi hins vegar ekki slíkt leyfi
ráðherra til að kalla sig viðskipta-
fræðinga eða hagfræðinga.
Þetta kom fram í svörum ráðherra
á Alþingi í vikunni við fyrirspurn
Drífu Sigfúsdóttur, varaþingmanns
Framsóknarflokksins. Drífa spurði
hvort menntamálaráðherra sæi ein-
hverja meinbugi á því að nemendur
sem útskrifast með BS-próf frá við-
skiptadeildum Háskólans í Reykja-
vík og Háskólans á Akureyri og frá
Viðskiptaháskólanum á Bifröst fái að
kalla sig viðskiptafræðinga.
Telur lög um þessi efni
vera barn síns tíma
Menntamálaráðherra sagði að
engin spurning væri um það að Við-
skiptaháskólinn á Bifröst, Háskólinn
í Reykjavík og einnig Háskólinn á
Akureyri væru háskólar. Þess vegna
féllu þeir sem þaðan hefðu lokið
fullnaðarprófi í viðskipta- og hag-
fræði undir lög um þessi efni. Þess-
um mönnum mætti hins vegar ekki
veita þetta starfsheiti nema fyrir
lægi álit þriggja manna nefndar sem
menntmálaráðherra skipaði. Skýrt
væri skv. lögum að nemendur við
aðra Háskóla en Háskóla Íslands
þyrftu að sækja til nefndarinnar
leyfi og fá síðan staðfestingu ráð-
herra á því að þeir fengju að bera
þetta starfsheiti. Rísi ágreiningur
vegna notkunar á þessu starfsheiti
skeri ráðherra úr þeim ágreiningi.
„Ég er ekki sérstakur talsmaður
þess að slík lög séu almennt í gildi
hér á landi. Ég tel þessi lög barn síns
tíma og að ekki ætti að vera bundið í
slík lög hvort menn hefðu rétt til að
kalla sig viðskiptafræðinga eða hag-
fræðinga. Það á heldur að vera bund-
ið við þau próf sem þeir taka frá við-
komandi skólum, hvort sem er á
Íslandi eða erlendis,“ sagði Björn.
Hann benti hins vegar á að lögin
væru í gildi og þingmönnum væru
hæg heimatökin að gera tillögur um
breytingar á þeim og síðan yrði það
Alþingis að taka afstöðu til þess.
Hyggst leggja fram frumvarp
Drífa Sigfúsdóttir lýsti því þegar
yfir að hún hygðist leggja fram
frumvarp til að fá fram leiðréttingu í
þessum efnum. Fagnaði Björn
Bjarnason þeirri yfirlýsingu. Hvatti
hann hana einning til að velta því
fyrir sér við þá breytingu hvort ekki
ætti að flytja þessi mál úr höndum
menntamálaráðuneytisins yfir til
iðnaðar- og viðskiptaráðuneytisins.
Sagði Björn að slíkt væri meinalaust
af sinni hálfu.
Ráðherra hvetur til
breytinga á lögum
Réttur til að kallast viðskiptafræðingur
ÞESSI brúarsmiður lét ekki vetr-
arkuldann trufla sig við vinnu sína í
gær þó að starfsvettvangurinn væri
í blautara lagi. Verið er að breikka
brúna yfir Langá á Mýrum en
stefnt er að því að ljúka verkinu í
júní áður en laxinn fer að ganga í
ána.
Morgunblaðið/RAX
Verk í vætunni