Morgunblaðið - 04.04.2001, Blaðsíða 1

79. TBL. 89. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 4. APRÍL 2001 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 4. APRÍL 2001
GEORGE W. Bush Bandaríkjaforseti sagði í
stuttri yfirlýsingu í gær að kominn væri tími til að
Kínverjar skiluðu bandarískri njósnaflugvél og 24
manna áhöfn hennar og sagði að atvikið gæti grafið
undan samskiptum Bandaríkjanna og Kína.
Jiang Zemin, forseti Kína, sagði í yfirlýsingu í
gær að það væri „algerlega við Bandaríkjamenn að
sakast“ vegna þess hvernig farið hafi. Krefjast
Kínverjar þess að Bandaríkjamenn biðjist afsök-
unar.
Áhöfn bandarísku njósnavélarinnar neyddist til
að lenda á Hainan-eyju í Kína eftir árekstur við
kínverska herflugvél á sunnudag. Kínverska vélin
hrapaði og er flugmaður hennar talinn af.
Bandarískir embættismenn í Kína fengu í gær í
fyrsta sinn að hitta áhöfnina og hafði Bush eftir
þeim að áhöfnin, 21 karl og þrjár konur, væri við
góða heilsu og hefði ekki sætt slæmri meðferð eftir
að vélin lenti. Sagði Bush ástandið „óvenjulegt“ og
hefðu kínversk stjórnvöld fengið ráðrúm til að
bregðast rétt við, en nú væri kominn tími til að
fólkið fengi að fara og flugvélinni væri skilað.
„Þetta atvik getur gert að engu vonir okkar um
árangursrík samskipti milli landanna,“ sagði Bush
í yfirlýsingu sem hann las úti fyrir Hvíta húsinu
síðdegis í gær. „Til að koma í veg fyrir að það ger-
ist þurfa hermenn okkar og -konur að fá að snúa
heim.“
Við Bandaríkin að sakast
Var þetta í annað sinn á tveimur dögum sem
Bush gaf opinbera yfirlýsingu um málið og tóku
fréttaskýrendur til þess að tónninn í forsetanum
hefði harðnað. Væri aðvörunin um hugsanlega al-
varlegar afleiðingar málsins fyrir nauðsynleg sam-
skipti ríkjanna til marks um það.
Kínversk stjórnvöld fullyrða að Bandaríkja-
menn geti sjálfum sér um kennt hvernig fór. Ættu
bandarísk stjórnvöld að reyna að bæta úr og byrja
á því að biðjast afsökunar og láta af öllum eftirlits-
aðgerðum sínum nærri kínversku yfirráðasvæði.
Yfirlýsing Jiangs forseta í gær er sú fyrsta sem
hann gefur um málið. Sagði hann að það hefði verið
bandaríska flugvélin sem hefði brotið flugreglur,
hætta hefði stafað af flugi hennar og hún hefði
„rekist á og eyðilagt okkar flugvél og valdið því að
flugmannsins er saknað“.
Bandarískur embættismaður greindi frá því í
gærkvöld að Bandaríkjamenn hefðu undir höndum
gervitunglamyndir er sýndu að Kínverjar hefðu
farið um borð í vélina. Sýni myndirnar „Kínverja
að störfum við vélina, fara með skiptilykil um borð í
hana, flangsast í kringum hana, rannsaka hana,
eiga við hana“, sagði embættismaðurinn, sem ekki
vildi láta nafns síns getið. Ekki var ljóst hvort Kín-
verjar hefðu fjarlægt eitthvað af þeim viðkvæma
hlerunarbúnaði sem um borð í vélinni er. Er hún
fjögurra hreyfla skrúfuþota af gerðinni EP-3.
Áhöfn bandarísku njósnavélarinnar sögð sæta góðu atlæti í Kína
Bush varar við áhrifum
á samskipti landanna
ington. AFP, Reuters.

Harðnandi tónn/21
DÓMARAR höfnuðu í gær beiðni
Slobodans Milosevic, fyrrverandi
forseta Júgóslavíu, um að verða lát-
inn laus úr gæsluvarðhaldi.
Milosevic hefur viðurkennt, að
stjórnin í Belgrad hafi á laun fjár-
magnað uppreisnarheri Serba í
Króatíu og Bosníu á dögum Bosn-
íustríðsins.
Milosevic er meðal annars ákærð-
ur fyrir að hafa dregið sér tugi millj-
arða ísl. kr. af almannafé og er játn-
ingin tilraun til að skýra hvað orðið
hafi um peningana og kom fram í
áfrýjunarbeiðni sem Milosevic lagði í
fyrradag.
Milosevic segir að féð hafi verið
notað til að kaupa vopn fyrir Serba í
baráttu þeirra gegn Króötum og
múslimum en það hafi verið ríkis-
leyndarmál og því ekki hægt að láta
það koma fram í fjárlögunum. Þetta
er í fyrsta sinn sem Milosevic við-
urkennir að hafa kynt undir aðgerð-
um Serba í Krajina-héraði í Króatíu
og Bosníu en þær leiddu til Bosn-
íustríðsins.
Játning Milosevic hefur aukið
þrýsting á stjórnvöld í Belgrad um
að vinna með stríðsglæpadómstóln-
um í Haag. Hins vegar er óttast að
játningin verði til að endurvekja
stuðning þjóðernissinna við Milosev-
ic sem höfðu snúið baki við honum
vegna ásakana um spillingu.
Ákærunum á hendur Milosevic
fjölgar stöðugt og meðal annars hafa
stjórnvöld ákveðið að kæra hann fyr-
ir að hafa hvatt lífverði sína til að
skjóta á lögregluna þegar átti að
handtaka hann. Þrír helstu sam-
starfsmenn Milosevic í Júgóslavíu-
stjórn eru nú í fangelsi og til stendur
að svipta þrjá aðra þinghelgi svo
unnt verði að saksækja þá.
Núverandi yfirvöld eru að auki að
kanna mál 200 fjölskyldna, skjól-
stæðinga Milosevic, sem auðguðust
mikið í 13 ára valdatíð hans, og sagt
er, að þeim verði gert að sanna, að
ríkidæmið sé heiðarlega til komið,
ella verði það gert upptækt.
Milosevic ekki framseldur
Vojislav Kostunica, forseti Júgó-
slavíu, segir í viðtali við New York
Times, að ekki eigi að framselja Mil-
osevic til Haag, jafnvel þótt það verði
til, að Bandaríkjastjórn hætti fjár-
stuðningi við Júgóslavíu. Kostunica
gagnrýnir stríðsglæpadómstólinn og
segir, að réttlæti hans sé mjög tilvilj-
anakennt og fái Serbar að kenna á
því fremur en aðrir.
Komið hefur fram, að í þeim samn-
ingaviðræðum, sem fóru fram við
Milosevic áður en hann var handtek-
inn, hafi hann farið fram á og fengið í
hendur skriflega yfirlýsingu um, að
hann yrði ekki framseldur til Haag.
Þessu vísaði einn lykilsamninga-
manna á bug í gær og sagði það hafa
verið Milosevic ljóst að hann gæti
ekki farið fram á slíka yfirlýsingu.
Játar fjár-
mögnun stríðs-
ins í Bosníu
Belgrad. AFP, The Daily Telegraph.
Áfrýjunarbeiðni Milosevic hafnað
PALESTÍNSKUR hermaður var
fluttur á sjúkrahús í gær eftir að
hann særðist í harðri árás ísra-
elskra herþyrlna á bækistöðvar
palestínskra öryggislögreglu-
manna á Gazasvæðinu, skammt
frá bústað Yassers Arafats, for-
seta heimastjórnar Palestínu-
manna. Sögðu sjónarvottar að um
tuttugu flugskeyti hefðu hæft í
mark. Að minnsta kosti þrír pal-
estínskir lögreglumenn særðust í
árásinni. Var hún gerð nokkrum
klukkustundum eftir að 10 mán-
aða gamall ísraelskur drengur
særðist alvarlega þegar Palest-
ínumenn vörpuðu sprengju á
landnámssvæði gyðinga.
Í annarri árás í gær skutu ísra-
elskar þyrlur um 30 flugskeytum
á skotmark í bænum Rafah á
Gazasvæðinu og var haft eftir
læknum að 30 manns hefðu særst.
Í yfirlýsingu frá skrifstofu Ariels
Sharons, forsætisráðherra Ísraels,
sagði að Palestínumenn hefðu
ekkert gert til að koma í veg fyrir
árásir á Ísraela, og gætu Ísraelar
því ekki annað en gert ráðstafanir
til að koma í veg fyrir hryðjuverk.
Reuters
Hörð árás á Gaza
HLUTABRÉF féllu í verði á
mörkuðum í New York í gær og
við lokun hafði Nasdaq-vísital-
an lækkað um 6,2 prósent. Dow
Jones-vísitalan lækkaði einnig,
eða um þrjú prósent.
Fréttaskýrandi The New
York Times sagði í gær að
helstu ástæður lækkunarinnar
væru þær, að fjárfestar teldu
ekki ástæðu til að ætla að hagn-
aður fyrirtækja myndi aukast í
bráð. Aukin spenna í samskipt-
um Bandaríkjamanna og Kín-
verja vegna bandarískrar flug-
vélar og áhafnar sem er í haldi í
Kína jók á taugaóstyrk manna
á Wall Street.
Þá virðist það hafa farið
mjög fyrir brjóstið á verðbréfa-
miðlurum að gefnar voru út
allmargar afkomuviðvaranir
eftir lokuð markaða á mánu-
daginn. Nokkur tæknifyrirtæki
greindu frá því að afkoman yrði
talsvert verri en vænst hafði
verið á Wall Street.
Lækkun
á Wall
Street
FARIÐ hefur verið fram á bráða-
birgðarannsókn á kú í Vestur-Dan-
mörku, en grunur leikur á að hún sé
með einkenni gin- og klaufaveiki.
Er þess vænst að niðurstöður
rannsóknarinnar liggi fyrir annað
kvöld. Á föstudaginn kom í ljós að
niðurstöður rannsóknar á meintu til-
felli sem áður hafði komið upp voru
neikvæðar. Gin- og klaufaveiki hefur
ekki orðið vart í Danmörku síðan í
upphafi níunda áratugarins.
Grunur í
Danmörku
Kaupmannahöfn. Reuters.