Morgunblaðið - 04.04.2001, Blaðsíða 41

SKOÐUN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. APRÍL 2001 41
Gjöfin þín
Gjöfin
þín
Ótrúlegt en satt - gjöfin þín
sem fylgir ef keyptar eru
vörur fyrir 5.000 kr. eða meira*
*í boði meðan
birgðir endast.
www.lancome.com
á dögum
Snyrtifræðingar frá LANCÔME veita faglega
ráðgjöf varðandi förðun og val á snyrtivörum
fimmtudag, föstudag og laugardag.
Hamraborg 20a,
sími 5642011
Parket
VEISLUNNI
LÝKUR Á
FÖSTUDAG!
EKKI MISSA AF
ÞESSU FRÁBÆRA
PARKETVERÐI!
SÍÐUSTU DAGAR!
ALVÖRU PARKET
Á AFMÆLISVERÐI!
ER MJÓLK holl? var
spurning sem svarað
var á Vísindavef háskól-
ans nýlega. Ekki ætla
ég að andmæla neinu
sem þar var sagt – en vil
benda á aðrar skoðanir
á hvort mjólk sé æski-
leg fæða fyrir fólk. Í bók
sem nýlega var gefin út
af Virgin Publishing,
London (2000 í bókar-
formi, 2001 á kiljuformi;
ISBN 0 7535 0596 7) í
Bretlandi og Bandaríkj-
unum, sem ber titilinn
„Þitt líf í þínum hönd-
um“ (Your Life in Your
Hands) og er skrifuð af
Jane Plant, kemur fram hvernig höf-
undur læknaði sjálfan sig af brjósta-
krabbameini með því að hætta að
borða allar mjólkurvörur.
Jane Plant fær
brjóstakrabbamein
Jane Plant er jarðefnafræðingur
og starfar sem aðstoðarforstjóri
bresku jarðfræðistofnunarinnar
(British Geological Survey) og sem
prófessor við Imperial College of Sci-
ence, Technology and Medicine í
London.
Hún fékk brjóstakrabbamein 1987
þegar hún var 42 ára gömul. Eftir að
ganga í gegnum lyfja og geislameð-
ferðir í 6 ár var svo komið að krabba-
meinið svaraði engri meðferð og
henni var sagt af sérfræðingunum
sem önnuðust hana að hún myndi ein-
ungis lifa 3 til 6 mánuði til viðbótar. Á
þessum sex árum sem hún var í með-
ferð var tekið af henni annað brjóstið
og margir kirtlar voru fjarlægðir.
Þegar svo var komið að engin með-
ferð dugði lengur, ákvað hún að ann-
aðhvort myndi hún deyja drottni sín-
um eða nota sína þekkingu á
vísindalegri vinnu til að reyna að
bjarga sínu eigin lífi – hún kaus seinni
kostinn og tókst að bjarga sjálfri sér.
Nú eru liðin 8 ár og Jane Plant er við
góða heilsu. Hún gjörbreytti mat-
aræði sínu og missti aldrei hárið á
meðan hún gekk í gegnum lyfja- og
geislameðferðir. Mataræðið kallar
hún „Plant-áætlunina“ (the Plant pro-
gramme).
Mér finnst þessi bók svo merkileg
að mig langar til þess að benda Ís-
lendingum á að lesa hana.
Mjólkurneysla og
tíðni krabbameins
Þegar Jane Plant fór að skoða tíðni
og útbreiðslu brjóstakrabbameins í
heiminum sló hana strax hve há tíðnin
er á Vesturlöndum (90 tilfelli á
100.000 hvítar konur í Bandaríkjun-
um) en lág í Austur-
löndum (11 tilfelli á
100.000 konur í sveitum
Kína). Sama er að segja
um tíðni blöðruháls-
krabbameins karl-
manna (137 á 100.000
svarta karlmenn í
Bandaríkjunum en 0,5 á
100.000 karlmenn í
sveitum Kína). Eftir að
skoða vandlega alla
þætti sem hafa verið
lagðir til af vísinda-
mönnum að vera mikil-
vægir fyrir þróun
krabbameins eins og
genagerð, estrógen (t.d.
notkun pillunnar), fitu í
fæði og persónugerð – komst hún að
þeirri niðurstöðu að einungis um-
hverfisþættir gætu verið mikilvægir
fyrir hana sjálfa og þróun hennar
brjóstakrabbameins. Jane Plant sett-
ist því niður með manninum sínum og
bar saman lifnaðarhætti Kínverja og
Vesturlandabúa. Bæði hafa þau unnið
mikið í Austurlöndum og Jane hafði í
fórum sínum faraldsfræðikort með
útbreiðslu brjóstakrabbameins sem
sýndi að brjósta- og blöðruháls-
krabbameinstíðni er hærri í Hong
Kong en í sveitum Kína. Hún dró því
þá alyktun að í Hong Kong væri að
finna áhrif af lifnaðarháttum Vestur-
landa og því væri lykilinn að gátunni
að finna í mismunandi lifnaðarháttum
Vesturlanda- og Austurlandabúa.
Niðurstaða hjónanna var að eini
stóri mismunurinn væri að í Austur-
löndum er enginn mjólkuriðnaður.
Hún minntist þess að samstarfskonur
hennar í Kína höfðu eitt sinn sagt
henni, að Vesturlandabúar lyktuðu af
súrri mjólk og að brjóstakrabbamein
er kallað ríkrakvennasjúkdómur í
Kína! Jane hætti því að borða allar
mjólkurvörur, bæði mjólkurafurðir
og allan tilbúinn mat með mjólkur-
dufti, undanrennu o.s.frv. Hún komst
að því að mjólk er að finna í ótrúleg-
ustu afurðum, frá smjörlíki til brauðs.
Eftir þrjár vikur fór eitillinn, sem
svaraði engri meðferð og var á stærð
við hálft egg, að linast og eftir 6–7 vik-
ur var bólgan í eitlinum horfin.
Jane Plant er sannfærð um að efni
séu í mjólkinni sem örvi brjósta-
krabbameinsfrumur til að vaxa.
Efnasamsetning mjólkur
Þegar Jane Plant fór að skoða efna-
samsetningu mjólkur komst hún að
því að mjólk er ekkert annað en hana-
stél af vaxtarhormónum – sem ætl-
aðir eru litlum kálfum til að vaxa á
mettíma í fullvaxnar kýr og naut. Að-
allega er um að ræða insúlín vaxtar-
hormón nr. 1 (insulin growth factor 1,
IGF-1) en einnig IGF-2, prólaktín og
estrógen.
Hormónar eru boðberar líkamans
sem senda t.d. boð um hvað frumur
eigi að gera næst. Kenning Jane er að
aðalsökudólgurinn sé IGF-1. Hún
hefur fundið þessari kenningu sinni
margar undirstöður sem birst hafa í
virtum vísindaritum undanfarin 15 ár
sem sýna fram á að IFG-1 örva vöxt
bæði brjóstakrabbameins- og blöðru-
hálskrabbameinsfruma. Hún vitnar
líka í vísindagreinar sem sýna fram á
að IGF-1 er virkt eftir gerilsneyð-
ingu, jafnvel þótt mjólkin sé hituð upp
í 175° C. Prótín í mjólkinni eins og
casein vernda IGF-1 frá því að brotna
niður í meltingarveginum. Jane bend-
ir einnig á að fitusprenging mjólkur
veldur því að hormónar eins og IGF-1
verða hjúpaðir (encapsulated) af fit-
unni við fitusprengingu sem eykur því
stöðugleika þeirra og upptöku í lík-
amann í gegnum meltingarkerfið.
Hormónastyrkleiki í mjólk
IGF-1 eykst í blóði ungra stúlkna á
meðan þær eru á gelgjuskeiðinu og
þess vegna fara brjóstin að stækka.
Þegar við neytum mjólkurvara
leggur Jane til að kerfið geti ruglast
þegar við fáum IGF-1 hormón frá
öðru spendýri – og því geti brjósta- og
blöðruhálsfrumur farið að vaxa
stjórnlaust. IGF-1 getur haft áhrif á
vöxt frumna þegar styrkleikinn er allt
að eins lágur og 1 ng á ml. Í mjólk er
styrkleiki IGF-1 u.þ.b. 30 ng á ml og
ef við drekkum tvö 250 ml glös af
mjólk á dag getur styrkleiki IGF-1 í
fullorðnum manni orðið allt að 200 ng
á kg (ef maðurinn er 70 kg). Niður-
staða Jane er að mjólk sé holl – en ein-
ungis fyrir kálfa.
Plant-áætlunin
Plant-áætlunin inniheldur ýtarleg-
ar leiðbeiningar um hvaða fæði þarf
að borða til þess að fá nægilegt kalk.
Aðalþættirnir í Plant-áætluninni
eru þeir að nota skuli sojaafurðir í
stað mjólkurafurða (auk sojabauna og
annarra bauna og hrísgrjóna), borða
mikið af fersku grænmeti (sérstak-
lega það sem er ræktað á lífrænan
hátt til að forðast skordýraeitur og
tilbúinn áburð), hætta að borða allt
kjöt uns krabbameinið er yfirunnið
(kjöt inniheldur líka vaxtarhormóna)
– en borða þess í stað fisk (en ekki eld-
isfisk), nota kaldpressaða (og lífrænt
ræktaða) olíu til matargerðar og þá
sérstaklega ólífuolíu, hætta að borða
sælgæti og hvítan sykur en borða
þess í stað ferska og þurrkaða ávexti
og hnetur (sem eru lífrænt ræktuð
þegar hægt er). Jane Plant ráðleggur
fólki sem á við krabbamein að stríða
einnig að breyta lífsvenjum sínum og
borða ferskt grænmeti og ávexti (og/
eða taka vítamínpillur), borða ekki
mat úr plastumbúðum (plast skilur
eftir eiturefni í matnum sem hafa líka
uppbyggingu og hormónar og eru því
hormónatruflarar (hormone disrupt-
ers)), léttsjóða eða steikja grænmeti
og annan mat, taka tíma til slökunar
og að forðast öll eiturefni í umhverf-
inu.
Aðrar heimildir
Í bók Jane Plant eru einnig heim-
ildir um að krabbamein í þörmum og
eggjastokkum hafa verið tengd
mjólkurneyslu. Mjólkurneysla hefur
einnig verið tengd sykursýki, vöggu-
dauða og ofnæmi og í mjólk er að
finna alls kyns eiturefni sem eru fitu-
leysanleg og koma frá notkun lyfja,
áburðar og skordýraeiturs í landbún-
aði.
Fleiri upplýsingar um þessa merku
bók er hægt að fá með því að senda
tölvupóst til „info@yourlifeinyour-
hands.co.uk“ (og Jane Plant svarar
sjálf!). Upplýsingar um fæði fyrir
krabbameinssjúklinga er líka að finna
hjá Bristol Cancer Help Centre í
Englandi (info@bristolcancer-
help.org). Upplýsingar um hvernig
má minnka áhrif estrogens á frumu-
vöxt (og komast hjá hormónagjöf
(HRT – hormone replacement the-
rapy) eftir breytingaraldurinn) má
finna í bók Lee J.R.
(1996) „Natural Progesterone“,
John Carpenter Publishing, Oxfor-
dshire, Englandi. Aðrar upplýsingar
um áhrif mjólkur á þróun krabba-
meins er að finna á vefsíðu dr R.D.
Kradjian (www.afpafitness.com/milk-
doc.htm) sem er yfirlæknir á brjósta-
krabbameinsdeild Secton Medical
Center í Daily City, Kaloforníu og í
bók sama manns sem ber heitið „Safe
Yourself from Breast Cancer“ (1994;
Berkeley Books, New York).
http://www.virgin-books.com/VP/
DiESEL.dll/ShowBook?PID=688
Kristín Vala
Ragnarsdóttir
Þegar Jane Plant fór að
skoða tíðni og útbreiðslu
brjóstakrabbameins í
heiminum sló hana strax
hve há tíðnin er á Vest-
urlöndum, segir Kristín
Vala Ragnarsdóttir, en
lág í Austurlöndum.
Höfundur er prófessor í umhverfis-
jarðefnafræði við Bristol-háskóla í
Englandi.
MJÓLKURAFURÐIR
OG KRABBAMEIN