Morgunblaðið - 16.09.2001, Blaðsíða 21

Morgunblaðið - 16.09.2001, Blaðsíða 21
þrjú ár um Japan, Mexíkó og Ind- land, flytur svo til Barjac í Suður- Frakklandi, ekki langt frá Pro- vence, 1993, táknrænt að þar er hann á fyrrverandi slóðum Húgó- notta og mikillar örlagasögu. Sama ár fer hann til Kína, sem seinna á eftir að hafa mikil áhrif á mynda- seríuna Látum þúsund blóm blómstra. Sýnir einnig myndaser- íuna Tuttugu ára einsemd, í list- húsi Marian Goodman í New York, hvar verkum frá 20 ára tímabili var safnað í stóra ruslabingi á gólfinu. Einsemdin, víðátturnar og firrðin eru ríkur þáttur í list Kiefer og út- færslu myndverka hans, finnur hér ríka samkennd með ljóðum Inge- borg Bachman sem hann dáir og segir sig standa í eins konar and- legum bréfaskriftum við. Loks ber að nefna verkefnið Himinn – Jörð, á Feneyjatvíær- ingnum árið 1997 – táknmynd hinnar miklu platónsku tilvistar- keðju. Hér samsamast himinn og jörð, rannsókn á möguleika þess að láta himininn ná til jarðar, eða öf- ugt, að fara yfir landamæri jarð- neskra náttúruafla, sem er einmitt miðjan í myndheimi Kiefers. Árið 2000 snýr hann aftur til myndefna sem skara gyðingdóminn, í sex málverkum yfirstærðar og tveim blýinnsetningum kryfur hann sköp- unina – innblásturinn sóttur í kabbala, erfðaduld gyðingdómsins. Myndaröðin nefndiast Chevirat Ha-Kelim, og hver fleki hvorki meira né minna en níu sinnum fimm metrar þ.e. 9 x 5 metrar. Hann segist aldrei hafa haft áhuga á einstökum skiliríum, það sé list sem menn hengja yfir sófa sem skreytingu í tilfallandi rými. Að vissu marki er myndferlið skylt því sem nefnt hefur verið frá- sagnarmálverkið, narrative real- isme, eins og við þekkjum það hjá Erró, þar sem fléttast saga og samtími. Báðir hafa þeir notað Maó sem tákn í myndaröð en á gjörólíkan hátt, myndflöturinn hjá Erró spegilsléttur en efniskenndur og grófur hjá Kiefer, auk þess að hann styðst við collage, klippi- myndatæknina, í málverkunum sjálfum. En markar hins vegar for- vinnuna hjá Erró. Þá sækir Erró í sviðsljósið en Kiefer í einangrunina og það eru til mjög fáar ljósmyndir af honum. Myndverk hans innibera allt aðra efniskenndari og odhvass- ari ádeilu á söguna og fortíðina, eru í senn verufræði og vitund- argreining hins liðna. Maó, hin vinsæla og föðurlega ímynd hins mikla leiðtoga, heilsar með útréttan arminn, sem er önnur mýkri og blíðlegri útgáfa æva- fornrar varnar mannsins gegn árásum hunda og úlfa en hin harða og yfirlætisfulla kveðja nazista. Út- færslan er að auk í jarðneskari og myndrænni (malerískari) búningi, skoðandinn skynjar í senn víðerni og ofurvald í þessari óbifanlegu táknmynd einræðisins. Kiefer er meira fyrir málverkið og fagur- fræðina, sem er meginástæða þess að hann er litinn hornauga af fulltrúum hrárrar hugmyndafræði, poppsins og naumhyggjunnar. Myndaflokkurinn Látum þúsund blóm blómstra inniber líkt og önn- ur myndverk Kiefers mikla tví- ræðni, sem menn lesa auðveldlega úr efninu og meðhöndlun þess. Jörðin segir sögu, sömuleiðis for- gengileiki jurtanna og jafnt blý sem sandur. Á þessar andstæður spilar listamaðurinn í myndverk- unum af Maó, annars vegar hinn mikli föðurlegi einvaldur, en hins vegar blómin og forgengileikinn. Vísar til að bak við blómlegt yf- irborð menningarbyltingarinnar, háleitan boðskap og orðspeki, býr dauðinn og tortímingin, gjaldið er milljónir mannslífa ekki síður en í helför nazismans. Blómið er í sögunni öðru fremur tákn fæðingar og frjósemi, þannig myndar skrautrósin, ímynd hinnar súmersku Ishtar, fjögur aðalblöð og fjögur aukablöð sem rísa upp frá blómabikar, sjálft blómstrið táknar gyðjuna Ishtar, líkast til sköp hennar, vegna þess að orðið „padma“ á indversku þýðir erfða- venjunni samkvæmt hvort tveggja lótus og vagina, lótusblóm og leg- göng. Blómið framber þá frjósemi og sköpun sem einkennir hina ungu mey og kvenprest frammi fyrir hofgyðjunni. En um leið tákna blóm forgengi- leika og dauða. Þau eru sorgar- táknin sem fólk kastaði grátandi yfir börurnar með Tammuz, elsk- huga Ishtar, seinna yfir elskhuga Afródítu, hinn deyjandi guð, Adón- is. Kvenprestur og kvenaðdáendur bera blómaankeri í hárinu, um leið og þær gráta og tæta í sundur klæði sín. Það er dauði blómsins, hin óhjákvæmilegu endalok æsk- unnar, sem þær syrgja… Það er ekkert jafnfallegt og ung stúlka með gul blóm vafin í hár sitt, sagði hin gríska Saffó frá Les- bos. Og þessi hugsýn hélt Saffó löngum andvaka í ástþrunginni ein- semd undir mundilfara á himnaleið hans um nætur. Kiefer þenur allt rýmið út af blómum, gulum blómum er minna á sólliljur, en í miðju blómabreið- unnar staðsetur hann hinn mikla og óbifanlega Maó, sem gaf blóm- unum líf en dæmdi þau til dauða um leið. Þannig er lífið, dauðinn og forgengileikinn inntak myndferlis- ins hjá listamanninum, eins og allt- af … Greinarhöfundur taldi mikilvægt að fara ofan í almennar upplýs- ingar á þróunarferli listamannsins til skilningsauka, og að sá er les sjái svart á hvítu hvernig fram- sæknir listamenn úti í heimi sækja í sitt nánasta umhverfi, jafnt í landslag sem söguna, grípa í það sem er í sjónmáli og hendi næst, hér er það útfærslan sem gildir. Þetta gerðist einnig með strang- flatalistina; geometríuna, hina sér- tæku úthverfu; abstrakt express- jónismann, list neysluþjóðfélagsins; popplistina, list fátæktarinnar; arte povera, minimalismann; naum- hyggjuna. Þetta heitir að vera í nánum tengslum við umhverfi sitt og efnisföng, samtíma og fortíð. Látum þúsund blóm blómstra, blönduð tækni, 570 x 395 cm, 1998. Anselm Kiefer í sundi. Ein af fáum ljósmydnum sem til eru af honum. Listamað- urinn hefur vantrú á persónudýrkun, er ómannblendinn og vill helst vera í felum. Ljósmynd/Louisiana Museum of Modern Art LISTIR MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. SEPTEMBER 2001 21 Fáðu fría ráðgjöf frá arkitekt á iav.is Þú verður margs vísari á iav.is Ef þú hefur spurningu um hús eða hönnun geturðu stólað á svar frá sérfræðingi á heimasíðu ÍAV, iav.is. Þar svarar Ólöf Örvarsdóttir arkitekt fyrirspurnum frá fólki sem er að breyta eða bæta heima hjá sér og gefur góð ráð. Mánaðarlega birtir Ólöf einnig á iav.is áhugaverða myndkreytta pistla þar sem fjallað er um flest það er viðkemur hönnun ásamt því að kynna nýjustu strauma og stefnur. Hvort sem þú ert í framkvæmdahug eða hefur áhuga á því sem er að gerast í hönnunarmálum ættirðu að finna eitthvað við hæfi á iav.is
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.