Morgunblaðið - 16.09.2001, Blaðsíða 25

haldi af því hvað virðist skynsamleg-
ast að gera. Við megum bara aldrei
gleyma því hversu mikilvægt er að
löggæsla sé í föstum skorðum.
Kostnaður við nýja
löggjöf verði metinn
Hvernig hafa samskipti sveitarfé-
laganna við ríkið gengið?
Í stórum dráttum hafa samskipti
ríkis og sveitarfélaganna verið með
eðlilegum hætti. Til marks um það
má sérstaklega nefna samkomulag
ríkis og sveitarfélaga um flutning á
rekstri grunnskólans til sveitarfélag-
anna og heildarendurskoðun á tekju-
stofnum sveitarfélaganna. Á hinn
bóginn er því ekki að leyna að af og til
hefur risið upp ágreiningur. Einkum
þegar verkaskiptingin er óskýr, t.d.
vegna 40% hlutdeildar sveitarfélag-
anna í stofnkostnaði framhaldsskóla
og 15% hlutdeildar sveitarfélaganna
vegna stofnkostnaðar sjúkra- og
heilsugæslustofnana og meiriháttar
viðhalds þeirra. Nú er unnið að því í
nefnd skipaðri fulltrúum ríkis og
sveitarfélaga að færa þessi verkefni
alfarið yfir til ríkisins. Óskýr verka-
skipting eykur aðeins hættuna á
ágreiningi. Ekki er nema sjálfsagt að
fækka slíkum gryfjum.
Annars konar ágreiningur hefur
risið upp vegna kostnaðarauka sveit-
arfélaga í tengslum við breytingar á
lögum og reglugerðum. Ríkið hefur
látið áætla hvers konar kostnaðar-
auka slíkar breytingar hefðu í för
með sér fyrir ríkissjóð. Hins vegar
hefur sjaldnast verið hugað að því
hvers konar kostnaðarauka sömu
breytingar hefðu í för með sér fyrir
sveitarfélögin. Hvað þá að gert væri
ráð fyrir ákveðnum tekjustofnum til
að koma til móts við auknar kröfur.
Núna hafa ríki og sveitarfélög
komist að samkomulagi um að kostn-
aður sveitarfélaganna verði metinn
með svipuðum hætti og gert hefur
verið til að gera alþingismönnum
grein fyrir því hve mikið ákveðnar
breytingar á lögum og reglugerðum
hafa í för með sér. Í framhaldinu
verður að svara því með hvaða hætti
þessum kostnaði verður mætt. Um
þessar mundir vinnur nefnd skipuð
fulltrúum ríkis og sveitarfélaga að
því að koma þessu í réttan farveg.
Getur þú nefnt dæmi um kostnað-
arauka sveitarfélaganna vegna nýrra
laga og reglugerða?
Umhverfismálin eru ágætt dæmi.
Undir forystu sveitarfélaganna er
hægt að tala um að orðið hafi um-
hverfisbylting á Íslandi á síðustu ár-
um. Kostnaðurinn er auðvitað gríð-
arlegur, t.d. er kostnaður
sveitarfélaga vegna sorp- og fráveit-
umála um 10 milljarðar á síðustu 10
árum. Ótalinn er annar kostnaður
vegna tilskipana EES í umhverfis-
málum og áfram væri hægt að telja.
Annars er alveg ljóst að tilskipun
EES varðandi fráveitumálin á hvorki
eftir að ganga eftir á Íslandi né í
flestum öðrum Evrópulöndum vegna
óheyrilegs kostnaðar.
Hverju hefur endurskoðun tekju-
stofna skilað til sveitarfélaganna?
Miðað við að sveitarfélögin full-
nýttu heimildir felur hún í sér 2,4
milljarða króna árlega tekjuaukn-
ingu. Jöfnunarsjóðurinn hefur því til
viðbótar fengið 700 milljónir til ráð-
stöfunar til sveitarfélaganna bæði í
ár og í fyrra.
Stungið upp á nýju ráðuneyti
Hvernig standa sveitarfélögin
fjárhagslega?
Sveitarfélögin standa afskaplega
misvel að vígi fjárhagslega. Nýir at-
vinnuhættir samfara fólksfækkun
hafa valdið því að verulegir erfiðleik-
ar hafa skapast í ákveðnum lands-
hlutum. Framlag Jöfnunarsjóðsins
hefur þar komið að góðum notum.
Byggðanefnd sem stjórn sambands-
ins skipaði hefur nú lagt fram tillög-
ur sem miðast að því að draga úr bú-
ferlaflutningum utan af landi til
höfuðborgarsvæðisins en þeir hafa
bæði haft í för með sér mikil áhrif á
fjárhag þeirra sveitarfélaga sem
tapa frá sér íbúum og þeirra sem
taka við aukinni fólksfjölgun. Tillög-
urnar verða teknar upp í viðræðum
við félagsmálaráðherra og iðnaðar-
ráðherra og síðan ræddar á fulltrúa-
ráðsfundi í haust. Ef ætlunin er að
snúa vörn í sókn verður að styrkja
stoðir atvinnulífsins í ákveðnum
landshlutum, t.d. á ákveðnum svæð-
um áVestfjörðum, Norðurlandi
vestra, Norðurlandi eystra og Aust-
fjörðum. Eins þarf að efla mennta-
stofnanir á framhalds- og háskóla-
stigi sem víðast á landinu.
Hvernig leggur byggðanefndin til
að brugðist verði við vandanum?
Byggðanefndin sendi frá sér tillög-
ur í 10 liðum og þar er af ýmsu að
taka. Ég get nefnt að mælt er með
því að byggða-, sveitarstjórnar-,
skipulags- og byggingarmál verði
sameinuð í eitt ráðuneyti, ráðuneyti
byggða- og sveitarstjórnarmála.
Markmiðið með því er að skapa betri
yfirsýn og stuðla með því að mark-
vissari aðgerðum í byggða- og sveit-
arstjórnarmálum.
Nefndin leggur áherslu á að byggð
dreifist um landið. Markvisst verði
unnið að því að byggja upp tvö til
þrjú öflug kjarnasvæði til mótvægis
við höfuðborgarsvæðið. Þessi kjarna-
svæði verði að hafa burði til að
treysta búsetu í viðkomandi lands-
hlutum og mynda með því kjölfestu
fyrir byggð í landinu öllu. Lögð er
áhersla á að kjarnasvæðin og höfuð-
borgarsvæðið hafi með sér náið sam-
starf og verkaskiptingu sem byggist
á sameiginlegri framtíðarsýn.
Hvar er gert ráð fyrir þessum
kjarnasvæðum?
Þessi kjarnasvæði gætu verið á
Eyjafjarðarsvæðinu (35–40.000 íbú-
ar), Vestfjörðum (10.000 íbúar) og
Mið-Austurlandi (10.000 íbúar). Í til-
lögum nefndarinnar kemur fram að
þessi svæði þyrftu að bjóða upp á
mikla þjónustu og fjölbreytt atvinnu-
líf. Ríkisvaldið þyrfti að beita sér fyr-
ir því nýjar stofnanir væru staðsettar
á þessum svæðum. Á hinn bóginn
gæti sérstaða annarra svæða kallað á
staðsetningu tiltekinnar opinberrar
starfsemi utan kjarnasvæðanna.
Hvernig líst þér á hugmyndir um
að lækka skatta á fyrirtæki utan höf-
uðborgarsvæðisins?
Ég tel að tillagan sé varla fram-
kvæmanleg. Fyrir utan að hún gæti
kallað á mismunun og jafnvel mis-
notkun.
Sveitarfélög á landsbyggðinin hafa
víða lent í erfiðleikum vegna fé-
lagslegra íbúða. Hvernig verður
brugðist við því?
Sveitarfélögin hafa samkvæmt
lögum kaupskyldu á félagslegum
eignaríbúðum. Þar sem eftirspurn er
eftir húsnæði og virkur húsnæðis-
markaður gengur það upp en í þeim
sveitarfélögum sem hvorki geta selt
eða leigt félagslegar íbúðir sem þau
hafa innleyst, aðallega vegna fólks-
fækkunar, er um að ræða gríðarleg-
an vanda. Þrátt fyrir kaupskyldu-
ákvæðin í lögunum hafa tekjustofnar
sveitarfélaga aldrei verið við það
miðaðir að þau tækju á sig miklar
fjárhagslegar byrðar vegna inn-
lausna og reksturs félagslegra íbúða
sem ekki geta staðið undir sér. Rík-
isvaldið verður því að koma að mál-
inu og til þess hefur verið stofnaður
svokallaður Varasjóður viðbótarlána.
Ein leiðin væri að efla þann sjóð með
framlögum ríkisins og útvíkka hlut-
verk hans þannig að hann aðstoðaði
þau sveitarfélög sem eiga í mestum
vanda vegna félagslega íbúðakerfis-
ins. Með þeim hætti tel ég að hægt
væri að vinna sig út úr vandanum á
nokkrum árum. Síðan er þetta líka
spurning um hlutverk og ábyrgð
Íbúðalánasjóðs, sem hefur haft allt
sitt á þurru í þessum viðskiptum.
Átak gegn fíkniefnaneyslu
Hvernig hefur sambandið beitt sér
í forvörnum gegn fíkniefnum?
Sambandið hefur tvívegis sett á fót
starfshópa til að fjalla um fíkniefna-
vandann og í framhaldi starfa þeirra
sent öllum sveitarstjórnum ábend-
ingar þeirra, tillögur og leiðbeining-
ar til umfjöllunar og leiðsagnar. Í
framhaldi af niðurstöðum síðari
starfshópsins eigum við nú í viðræð-
um við þrjú ráðuneyti og Áfengis- og
vímuvarnaráð um hvort unnt sé að
efna til sérstaks tímabundins átaks-
verkefnis þessara aðila sem miði sér-
staklega að því að efla forvarnir gegn
fíkniefnum í grunn- og framhalds-
skólum og hvetja sveitarfélögin til
þess að vinna ötullega að forvörnum
gegn þeim vágesti sem fíkniefnin
eru.
Hvað eru erlend samskipti stór lið-
ur í starfsemi sambandsins?
Við erum aðilar að Sveitarstjórn-
arþingi Evrópusambandsins og höf-
um átt fulltrúa á þingum þess og
einnig erum við aðilar að IULA sem
eru alheimssamtök sveitarfélaga og
höfum sótt þing þeirra samtaka öðru
hvoru. Þá eigum við samstarf við hin
sveitarfélagasamböndin á Norður-
löndunum og höldum með þeim sam-
norræna sveitarstjórnaráðstefnu
annað hvert ár. Þau tengsl fara vax-
andi og gagnkvæmar heimsóknir
eiga sér stað. Nú erum við með Evr-
ópumálin, þ.e. ESB og EES til sér-
stakrar skoðunar í framhaldi af
heimsókn okkar til Brussel í vor og
hyggjumst kynna okkur betur þá
möguleika sem felast í nánari sam-
skiptum við það sem er þar að gerast
gagnvart sveitarfélögunum. Af þeim
vettvangi berast tilskipanir og reglu-
gerðir sem teknar eru upp á Íslandi
og hafa mikil áhrif á starfsemi sveit-
arfélaganna og þar kunna einnig að
leynast tækifæri sem sveitarfélögin
geta nýtt sér. Hvernig þau samskipti
verða efld er hins vegar óráðið og
þarfnast miklu frekari skoðunar og
umfjöllunar áður en ákvarðanir
verða teknar.
Afleiðingar af húsnæðisstefnu
meirihlutans að koma fram
Nú hlýtur að vera býsna ólíkt fyrir
þig að vinna fyrir sveitarfélög úti á
landsbyggðinni og sitja svo í borg-
arstjórn?
Að vera í forystu fyrir sveitar-
félögin er ákaflega fjölbreytt við-
fangsefni. Eftir 11 ár er vinnan enn
jafn spennandi. Eins og gengur er
ekki hægt að búast við því að allir séu
alltaf sammála. Ég hef reynt að
fylkja mönnum um sameiginleg
hagsmunamál. Hinu hef ég reynt að
ýta til hliðar. Ég er á því að þessi að-
ferð hafi gefist bærilega, a.m.k. hefur
tekist að koma ýmsum stórum verk-
efnum í höfn og framundan eru önn-
ur.
Í borgarmálunum hef ég ákveðnar
skoðanir, sérstaklega í skipulags- og
lóðarmálum og húsnæðismálum. Ein
af ástæðunum er ugglaust sú að ég
veitti skipulagsnefnd formennsku
um 12 ára skeið. Ég er afar ósáttur
við hvernig meirihlutinn hefur haldið
á þessum málum. Með takmörkuðu
lóðaframboði og uppboði á lóðum
hefur verið stuðlað að háu íbúðar-
verði svo ekki sé minnst á leigu. Ungt
fólk treystir sér ekki til að kaupa eða
leigja sér húsnæði og afleiðingarnar
hafa verið að koma fram. Biðlistinn
eftir að komast í félagslegt leiguhús-
næði lengist með degi hverjum.
Annars er ég alls ekkert ósáttur
við allar aðgerðir meirihlutans. Ég
get nefnt að ég er í megindráttum
sáttur við hvernig til hefur tekist í
fræðslumálunum og með einsetningu
grunnskólans. Eins tel ég að víða hafi
verið vel gert við uppbyggingu orku-
mannvirkja, t.d. á Nesjavöllum.
Telur þú að sjálfstæðismenn nái
meirihluta í borginni næsta vor?
Já, ég er alveg sannfærður um að
við eigum eftir að vinna borgina á
næsta ári.
Heldur þú að Björn Bjarnason
bjóði sig fram til forystu?
Ég get á þessu stigi ekki svarað
því frekar en Björn sjálfur. Ég átti
traust og ánægjulegt samstarf við
Björn í tengslum við flutning grunn-
skólans til sveitarfélaga. Björn vinn-
ur mjög skipulega og hefur staðið sig
vel sem menntamálaráðherra. Við
skulum hafa það í huga að Sjálfstæð-
isflokkurinn nær ekki meirihluta í
borginni á nýjan leik nema góð sátt
sé um næsta borgarstjóraefni hans.
Sú verður niðurstaðan að mínu mati.
Ég studdi Ingu Jónu til forystu á
sínum tíma. Hún hefur staðið sig
mjög vel og vaxið í hlutverki sínu.
Aðalatriðið er auðvitað að sjálfstæð-
ismenn standi saman einarðir í þeirri
baráttu sem framundan er og ég ætla
að leggja mitt af mörkum til að svo
verði.“
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. SEPTEMBER 2001 25
Heimsferðir bjóða nú ótrúlegt
tækifæri á síðustu sætunum til Benidorm 28. september, í 22
nætur á einn vinsælasta sólarstaðinn við Miðjarðarhafið. Þú
bókar núna og 3 dögum fyrir brottför segjum við þér hvar þú
gistir og að sjálfsögðu nýtur þú traustrar þjónustu fararstjóra
Heimsferða allan tímann.
Verð kr. 39.985
Verð á mann miðað við hjón með
2 börn, 2–11 ára, flug, gisting,
skattar, 22 nætur 28. september.
Verð kr. 49.930
Verð á mann miðað við 2 í íbúð,
22 nætur. 28. september. Skattar
innifaldir.
Síðustu sætin í haust
Stökktu til
Benidorm
28. sept. í 22 nætur
frá kr. 39.985
Skógarhlíð 18, sími 595 1000. www.heimsferdir.is

Tungumálanám - byrjenda- og framhaldsnámskeið:
Enska, danska, ítalska, norska, sænska, franska,
spænska, þýska, íslenska fyrir útlendinga, stafsetning.

Handverks- og listgreinar: Tréútskurður tálgunámskeið,
fatasaumur, bútasaumur, eldsmíði, hnífagerð, leðurvinna,
leirmótun, málun, teikning og grafík,myndlist fyrir börn
og unglinga, skrautritun og leturgerð byrj. og framh.,
glerskurður, glerbræðsla, keramikmálun.

Námskeið fyrir dagmæður. Námskeið fyrir
eldri borgara.

Prófanám í samstarfi við Flensborgarskóla.
Íslenska, stærðfræði, enska, þýska, ítalska,
spænska, tölvnám.
Námsflokkar Hafnarfjarðar
Miðstöð símenntunar Haustönn 2001

Námsaðstoð fyrir nemendur í 10. bekk í
samræmdum greinum.

Hagnýt og gangleg námskeið: Hönnun og skipulagning
heimilisgarðsins, skjólveggir og sólpallar, val og
skipulag trjá- og runnagróðurs, Bonsai - ræktun og með
höndlun dvergtrjáa, tölvubókhald-Navision Financials,
alm. tölvunám, bókhald og rekstur, Excel töflureiknir,
Photoshop, Internet og tölvupóstur, fluguhýtingar
og fluguköst.

Framandi og fróðleg námskeið: Matargerð-fiskur og
grænmeti, stjörnuspeki, að leggja og túlka tarotspil,
fræðslufundir um Evrópusambandið,
hugsjónir og kristin trú.
Nánari upplýsingar er að finna á heimasíðu www.namsflokkar.hafnarfjordur.is
Innritun í almenna flokka fer fram dagana 17.-20 sept.
á skrifstofu Námsflokkanna, Strandgötu 31, 2. hæð, milli klukkan 13 og 19.
Upplýsingar í síma 585 5860. Kennsla hefst skv. stundaskrá 24. september.