Morgunblaðið - 02.10.2001, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 ÞRIÐJUDAGUR 2. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
28 ÁRA gömul kona liggur illa slösuð
á fæti á bæklunardeild Landspítal-
ans í Fossvogi eftir að hún lenti í
miklu grjóthruni í Glymsgili á laug-
ardag. 32 ára gamall karlmaður slas-
aðist einnig í grjóthruninu og liggur
á sjúkrahúsi á Akranesi með fimm-
falt fótbrot. Þykir mildi að ekki fór
verr.
Fólkið var í 18 manna hópi í kynn-
ingarferð fyrir starfsmenn ferða-
skrifstofunnar Íslenskra ævintýra-
ferða og maka. Fólkið var komið
djúpt inn í gilið eftir um tveggja tíma
göngu þegar grjóthrunið hófst. Innst
í gilinu er hæsti foss landsins, Glym-
ur, um 200 metra hár, og mun fólkið
sem slasaðist hafa verið um 50 metr-
um neðan við fossinn þegar það varð
fyrir grjótinu. Leiðangursmennirnir
18 héldu hópinn uns síðasti spölurinn
var eftir en þá skiptist hann í þrennt
á nokkurra tuga metra kafla og varð
miðhópurinn, sem í voru fjórir, fyrir
grjóthruninu. Fólkið sat í gilbotnin-
um þegar grjótið kom fljúgandi nið-
ur gilvegginn að austanverðu og
lentu stórir steinar á manninum og
konunni. Grjót lenti einnig á hjálmi
mannsins og öxl.
Mikill hávaði barst að ofan
Að sögn Arngríms Hermannsson-
ar stjórnarformanns Íslenskra æv-
intýraferða varð hrunsins fyrst vart
um kl. 17.30 þegar mikill hávaði að
ofan barst til eyrna fremsta og síð-
asta hópsins. „Sumir sáu bjarg koma
hrapandi niður frá gilbrúninni með
gríðarlegum hávaða. Á leiðinni
brotnaði bjargið í marga hluta og féll
yfir miðhópinn,“ sagði Arngrímur í
samtali við Morgunblaðið. Tvennt úr
fjögurra manna miðhópnum slasað-
ist sem að ofan gat. Hjálmur manns-
ins mölbrotnaði undan steinkasti og
þá hlaut hann áverka á öxl en verstu
áverkarnir voru á öðrum fæti hans,
sem brotnaði á fimm stöðum undan
bjargi. Konan varð fyrir stóru bjargi
og hlaut við það alvarlegri meiðsl en
maðurinn .
„Við hlupum til og bjuggumst við
hinu versta og sáum strax að það
þyrfti jafnvel að flytja bæði hinna
slösuðu til baka niður gilið á sjúkra-
börum. Við vorum ekki í neinu fjar-
skiptasambandi svo við skiptum
hópnum í fernt og sendum fyrsta
hópinn til baka með hraði til að gera
viðvart. Hann komst niður á 40 mín-
útum og lét vita af slysinu. Annar
hópurinn fylgdi óvönustu leiðang-
ursmönnum niður gilið, þriðji hóp-
urinn flutti þann sem minna var slas-
aður og fjórði hópurinn varð eftir hjá
konunni sem slasaðist meira.“
Aðspurður sagði Arngrímur að
maðurinn hefði liðið gríðarlegar
kvalir á leiðinni niður gilið eins slas-
aður og hann var, en hann var stað-
ráðinn í að komast til baka. Að sögn
hans tók ferðin með hinn slasaða um
75 mínútur.
Hlúð að hinni slösuðu á meðan
beðið var eftir aðstoð
Konan sem eftir varð, var með
meðvitund allan tímann og gátu fé-
lagar hennar hlúð að henni með sára-
umbúðum, spelkum og verkjalyfjum
á meðan beðið var komu björgunar-
sveita.
Erfitt er að ferðast eftir gilinu
vegna kulda í Botnsánni sem rennur
eftir gilbotninum og þarf að vaða
hana víða. Auk þess þarf að klífa þrjá
litla fossa uns komið er upp að sjálf-
um Glym. Leiðin upp eftir gilinu er
um eins km löng. Björgunarsveita-
menn og læknir Landhelgisgæslunn-
ar náðu til hinnar slösuðu um kl. 20.
Að björgunarstarfi komu allt að 90
menn úr ýmsum björgunarsveitum
af höfuðborgarsvæðinu og Akranesi.
Mjög erfitt starf beið björgunar-
fólksins þegar sjúkraflutningarnir
hófust og tók um þrjár klst. að flytja
hina slösuðu niður í sjúkrabíl. Víða
þurfti að vaða í axlardjúpu og
straumþungu árvatninu í myrkri og
feta sig í hliðarhalla meðfram ánni
og slaka börunum niður höft. Björg-
unarstarfið gekk samt að óskum og
var á orði haft að allt hefði gengið
fumlaust fyrir sig þrátt fyrir að að-
stæður til sjúkraflutnings af þessu
tagi væru þær verstu sem unnt væri
að komast í.
Arngrímur segist líta svo á að um
náttúruhamfarir hafi verið að ræða
sem menn hefðu ekki getað afstýrt.
Hann segir leiðangursmenn ekki
hafa orðið vara við neina fyrirboða á
þeim tveim tímum sem hópurinn var
á ferðinni, s.s. rúllandi smásteina
sem hefðu getað bent til stærra
grjóthruns.
Vitað er um að minnsta kosti eitt
banaslys á síðustu árum í gilinu, þeg-
ar 25 ára gamall Þjóðverji hrapaði
þar til bana sumarið 1985.
Tvennt slasað-
ist í grjóthruni
í Glymsgili
Björgun fólksins tókst vel þrátt
fyrir erfiðar aðstæður









 





 
 

   


    


 
 




  








 



 
 

!"
#!  

"
 

 

 
 Ljósmynd/Jón Kristleifsson
Hópurinn á leið upp eftir Botnsá í Glymsgili á laugardag.
FANNÝ Jóhannsdóttir, einn starfs-
manna Íslenskra ævintýraferða, var
hætt komin þegar grjóthrunið hófst
í Glymsgili á laugardag en slapp við
meiriháttar meiðsl. Hún var ein
fjögurra leiðangursmanna sem voru
í skotlínunni þegar björgin steypt-
ust niður gilið og fékk stein í hand-
legginn. Nokkrum mínútum áður en
hrunið hófst hafði hún lent í hyl og
tekið af sér hjálminn eftir að hafa
fengið vatn inn í hann og í eyrun.
„Ég uppgötvaði hvað um var að
vera þegar ég sá hnullung detta fyr-
ir framan mig og út í ána,“ sagði
Fanný. „Þá heyrði ég skruðninga og
kastaði mér niður og greip um höf-
uðið. Það eina sem ég hugsaði var
að bjarga höfðinu. Það sem hefur
kannski bjargað mér var hversu ná-
lægt gilveggnum ég var.“ Þau sem
slösuðust í grjóthruninu voru einum
til tveimur metrum frá veggnum.
Fanný segist hafa orðið fyrir
miklu áfalli við grjóthrunið og gerði
sér ekki strax grein fyrir hve alvar-
lega fólk hafði slasast. Sjálf fékk
Fanný stein í handlegginn og marð-
ist auk þess sem hún var orðin mjög
köld þegar hún var send niður gilið.
Litlu munaði að hún fengi í sig
hnullung á stærð við fótbolta, sem
lenti einum metra frá henni. Hún
ásamt samferðafólki spelkaði félaga
sinn, 28 ára konu, sem slasaðist al-
varlega á fæti og síðar komu björg-
unarsveitamenn frá Akranesi sem
Fanný segir að hafi borið sig mjög
fagmannlega að við slysahjálpina.
Fanný segir ekki auðvelt að gera sér
grein fyrir því hversu lengi hrunið
stóð yfir, e.t.v. 5-10 sekúndur.
„Hugsaði
um að
bjarga
höfðinu“
SLYSASKRÁ Íslands tók formlega
til starfa í gær að viðstöddum Jóni
Kristjánssyni heilbrigðisráðherra
og Páli Péturssyni félagsmálaráð-
herra. Brynjólfur Mogensen, sviðs-
stjóri á slysa- og bráðsviði Land-
spítala, segist binda miklar vonir
við þessa skráningu og telur raun-
hæft að stefna að fækkun slysa á
Íslandi um 20% á næstu 10 árum.
Fram til þessa hafa slys verið
skráð af fjölmörgum aðilum hér-
lendis með mismunandi hætti og á
ólíkum forsendum eftir því hvaða
stofnun eða fyrirtæki á í hlut. Þeir
sem starfa við slysavarnir hafa hins
vegar lengi haft áhuga á að sam-
ræma skráninguna þannig að betra
yfirlit fáist yfir fjölda slysa, orskir
þeirra og afleiðingar. Brynjólfur
sagði að gífurlegt misræmi væri t.d.
í dag í skráningu vinnuslysa.
Miklu fleiri vinnuslys væru skráð
hjá Landspítalanum en hjá Vinnu-
eftirlitinu. Bætt skráning kæmi t.d.
til með að bæta enn starf Vinnueft-
irlitsins inni á einstökum vinnustöð-
um.
„Slys eru mjög algeng á Íslandi,
Hér verða 50–60 þúsund slys á ári,
sem er gífurlega há tala. Einn af
hverjum 5–6 slasast árlega. Ef vel
tekst til við gerð slysaskrárinnar
öðlumst við miklu meiri þekkingu á
slysum og þar með betri forsendur
til að berjast gegn þeim,“ sagði
Brynjólfur, en hann setti fyrstur
manna fram þá hugmynd að koma
á fót samræmdri slysaskráningu.
Brynjólfur telur raunhæft að
stefna að 20% fækkun slysa á
næstu 10 árum. Þar gegni Slysa-
skrá lykilhlutverki.
Sigurður Guðmundsson land-
læknir sagði að með samræmdri
skráningu slysa skapaðist grund-
völlur til að meta árangur af for-
vörnum. Fram að þessu hefðu for-
varnir talsvert mikið byggst á
ágiskunum um slysatíðni. Nú skap-
aðist hins vegar forsenda til að fá
samstundist upplýsingar um tíðni
slysa og menn gætu jafnframt
skoðað hvort herferðir gegn slysum
skiluðu árangri.
Slysaskrá Íslands er ætlað að
innihalda upplýsingar um öll slys
með meiðslum og upplýsingar um
eignatjón í umferðaróhöppum.
Skráin verður vistuð hjá landlækn-
isembættinu en skráningaraðilar
koma til með að tengjast henni um
Netið.
Skráning fer fram ýmist með því
að skráningaraðilar halda áfram að
skrá ítarlegar upplýsingar í eigin
gagnasöfn eins og gert hefur verið
til þessa. Til að byrja með munu
fjórir aðilar skrá slys í Slysaskrá
Íslands, en það eru slysadeild
Landspítalans, embætti ríkislög-
reglusstjóra, Vinnueftirlit ríkisins
og Tryggingamiðstöðin hf. Fleiri
koma til með að tengjast skránni
þegar tilraunatímabilinu líkur.
Einungis lágmarksupplýsingar
fara í skrána. Skráðar verða upp-
lýsingar um slysið sjálft og tilvik,
þ.e. aðila að slysinu, t.d. fólk og
ökutæki. Rík áhersla hefur verið
lögð á að tryggja öryggi upplýsinga
í samráði við Persónuvernd.
Kennitala og fastanúmer ökutæk-
is verða dulkóðuð. Enginn fær að-
gang að skránni nema gegn lyk-
ilorði.
Samræmd skráning slysa hófst formlega hér á landi í gær
Raunhæft að
stefna að 20%
fækkun slysa