Morgunblaðið - 02.10.2001, Blaðsíða 13

FJÁRLAGAFRUMVARPIÐ
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. OKTÓBER 2001 13
óbreyttur milli ára. Hinsvegar er tal-
ið að einkaneysluútgjöld á mann
dragist lítillega saman og að sparn-
aður heimilanna muni því aukast. Að
öllu samanlögðu er gert ráð fyrir að
hagvöxtur geti aukist um sem næst
1% á árinu 2002, segir í greinargerð
frumvarpsins.
Um næstu áramót kemur annar
áfangi af þremur í hækkun barna-
bóta til framkvæmda og munu
barnabætur því hækka um 500 millj-
ónir kr. að því er fram kemur í fjár-
lagafrumvarpinu.
Upphæð vaxtabóta verður hins
vegar óbreytt á næsta ári frá yfir-
standandi ári.
Útgjöld ríkisins dragast
saman um 0,5% að
raungildi milli ára
Heildargjöld ríkisins á næsta ári
eru áætluð 239 milljarðar kr., eða um
7 milljörðum hærri en áætluð út-
koma á yfirstandandi ári og um 20
milljörðum kr. meiri en í fjárlögum
ársins 2001. Hækka þau um 3,1% frá
áætlaðri útkomu á yfirstandandi ári.
Að raungildi dragast útgjöldin þó
saman um 0,5% eftir að tekið hefur
verið tillit til lækkunar lífeyrisskuld-
bindinga. Á mælikvarða landsfram-
leiðslu lækka útgjöldin um 1% frá út-
komu þessa árs.
Almennur rekstrarkostnaður
lækkar um 1,4% að raungildi en á
móti hækka tekjutilfærslur ríkisins
um 2,3%. Í greinargerð frumvarps-
ins kemur fram að í kjölfar aukins
kostnaðar vegna meiri launa-, geng-
is- og verðlagsbreytinga en gert
hafði verið ráð fyrir ákvað ríkis-
stjórnin að rekstrarútgjöld í römm-
um fyrir árið 2002 skyldu lækkuð um
2% frá því sem annars hefði orðið.
,,Að teknu tilliti til nýrra rekstr-
arverkefna, svo sem hjúkrunarheim-
ila, fjölgunar nemenda o.fl., lækka
rekstrargjöldin að raungildi frá áætl-
aðri útkomu þessa árs. Áfram verður
hert eftirlit með framkvæmd fjárlaga
og stefnt að því að nýjum útgjaldatil-
efnum verði mætt með lækkun
kostnaðar á öðrum sviðum eins og
kostur er, segir í greinargerð.
Launakostnaður
eykst um 11,5%
Sértekjur ríkisins eru áætlaðar
16,6 milljarðar á næsta ári og hækka
um 5,3 milljarða frá fjárlögum yfir-
standandi árs. Launagjöld eru áætl-
uð 71,6 milljarðar og er hækkun
launakostnaðar ríkisins frá fjárlög-
um ársins 2001 11,5% vegna áhrifa
kjarasamninga við launþegafélög op-
inberra starfsmanna.
Tekjutilfærslur aukast einnig á
milli ára skv. frumvarpinu. Stafar
það fyrst og fremst af hækkun út-
gjalda almannatrygginga sem tóku
gildi um mitt þetta ár en bætur al-
mannatrygginga hækka um ríflega
7% í upphafi næsta árs.
Tilfærslur aukast einnig vegna
hækkunar barnabóta og aukinna
greiðslna Fæðingarorlofssjóðs en út-
gjöld sjóðsins hækka um 2 milljarða
kr. á næsta ári. Sjóðurinn verður þá í
fyrsta skipti rekinn í heilt ár auk þess
sem einn mánuður bætist við rétt
ferða til töku fæðingarorlofs.
Samtals nema neyslu- og rekstr-
artilfærslur 98,5 milljörðum kr. og
hækka um 11,3% frá fjárlögum og
um 6,5% umfram áætlaða útkomu
ársins 2001. Á móti lækka hins vegar
sjúkratryggingar frá áætlun ársins
þar sem hluti lyfjaútgjalda verður
færður til sjúkrahúsa en þar er um að
ræða kostnað vegna lyfja sem ein-
göngu eru veitt á sjúkrahúsum. Þá
lækka framlög til Jöfnunarsjóðs
sveitarfélaga við að tímabundið 700
millj. kr. framlag samkvæmt sam-
komulagi tekjustofnanefndar fellur
niður.
Framlög til búvöruframleiðslu
lækka einnig á næsta ári um 517
milljónir vegna þess að tímabundin
uppkaup á framleiðslumarki í sauð-
fjárframleiðslu falla niður.
1.461 millj. kr. lægri
framlög til vegagerðar
en á vegaáætlun
Heildarkostnaður við fjárfestingu
A-hluta ríkisins nemur 17,2 milljörð-
um kr. skv. frumvarpinu og eykst
hann um 2,6% frá fjárlögum. Fram-
lög til stofnkostnaðar Vegagerðar-
innar hækka nokkuð umfram verðlag
eða um tæplega 400 milljónir kr. Í
greinargerð með gjöldum sam-
gönguráðuneytis kemur fram að var-
ið verður 5,8 milljörðum til nýfram-
kvæmda í vegamálum en vegna
sérstakra aðgerða sem ríkisstjórnin
hefur gripið til vegna breyttra að-
stæðna, er gert ráð fyrir að framlög
til Vegagerðarinnar verði 1.461 millj-
ónum kr. lægri en vegaáætlun gerir
ráð fyrir.
,,Þá hækka útgjöld til hafnarfram-
kvæmda um 200 m.kr. vegna áforma
um hafnaraðstöðu fyrir ferju á Seyð-
isfirði og um rúmlega 60 m.kr. til
stóriðjuhafnar á Reyðarfirði. Áform-
að er að ljúka við byggingu skála við
Alþingi og byggingu Barnaspítala á
næsta ári. Framlag til bygginga há-
skóla, m.a. til að ljúka við nýbygg-
ingu Kennaraháskólans, hækka um
200 m.kr.
Stofnkostnaður flugvalla lækkar
um 250 m.kr. á næsta ári þar sem
samkomulag var gert við verktaka
um að flýta framkvæmdum við
Reykjavíkurflugvöll á þessu ári án
kostnaðarauka fyrir ríkissjóð. Á móti
koma aukin framlög í samræmi við
flugmálaáætlun. Loks má nefna að
tímabundið framlag til nýrra fjár-
hagskerfa ríksins nemur 480 m.kr. á
næsta ári. Niður fellur tímabundið
265 m.kr. framlag sem fært var undir
jöfnunarsjóð sveitarfélaga vegna ein-
setningar grunnskóla, segir í grein-
argerð frumvarpsins.
Áætlaðar skatttekjur
222 milljarðar
Gert er ráð fyrir að heildartekjur
ríkissjóðs á næsta ári verði 257,9
milljarðar kr. og skatttekjurnar 222
milljörðum kr. eða 5% meiri en á yf-
irstandandi ári. Áætlað er að tekju-
skattar einstaklinga verði 59 millj-
arðar samanborið við tæplega 54
milljarða á yfirstandandi ári en
vegna versnandi afkomu í atvinnulíf-
inu er reiknað með að tekjur ríkis-
sjóðs af tekjuskatti lögaðila lækki úr
8 milljörðum á þessu ári í 6 milljarða
á næsta ári.
Áætlað er að tekjur af virðisauka-
skatti verði 79 milljarðar á næsta ári
en áætlanir fjármálaráðuneytisins
gera ráð fyrir að 1–2% samdráttur
verði í einkaneyslu á þessu ári og að á
næsta ári verði einkaneyslan svipuð
að raungildi og í ár.
25 milljarðar í
niðurgreiðslu skulda
umfram ný lán
Það markmið er sett fram í frum-
varpinu að af lánsfjárafgangi ársins
verði 25 milljörðum kr. varið til að
greiða niður skuldir umfram ný lán, 9
milljarðar verði greiddir inn á skuld-
bindingu B-deildar Lífeyrissjóðs
starfsmanna ríkisins og staðan við
Seðlabankann batni um tæplega 7,5
milljarða kr.
Lántökur A-hluta ríkissjóðs eru
áætlaðar 15 milljarðar kr. á næsta ári
en þær nema 55 milljörðum á yfir-
standandi ári og áætlað er að greidd-
ar afborganir ríkissjóðs af teknum
lánum verði 40,2 milljarðar kr. á
næsta ári en þær eru áætlaðar 22,1
milljarður í ár. Nettóafborganir lána
verði því 25 milljarðar kr. á árinu
2002.
    !, 
  
#
  !,  -# $

.
$    $
/ 0##
# #,-
1
#  
  !2-  
#3, 4$
  
       4 $# 
$  
# 
#,
) 5 , 
# $ 
# ,
60 
# 0
#,-
4 $


+,!  -#

 !
,$ % 0
#
 !"## $% &'
   ' $' 
#

+ 



#

+ 


 $,
# $(
    $'  !(  $,
 
/*'(/)
3'4))
('(/4
()'()0
*)'.5.
*(('0.0
/./

*'345
*('04(
0'015
4(0
 
5)3
 
(1/'41/

/1'4.)
5')))
('454
(*')33
**'5(0
**1'/3.
*')/.

3(1
*1'*.4
1'5*0
/5(
 
5(/
 
((/'/4.
 
/5'35)
.')))
('*54
(('/./
*('550
**5'0/1
*'*44
 
*'043
*('3/(
0'150
.33

.(*
 
(0.'.))
  
6/'(()
7(')))
7.))
6*'0..
6*').)
60'5/4
6*(*
 
6//.
7(*/
6/4)
6**4

7()0

6(*')(0
  

7  #,-
+,!  # 
 $
60 
#   
" 
)
$%
+,!  
#
# $ )
 



 
 
 
 
  

 
 
 


 
 
 
  



 
 
  

$

# $ *+ * ,+ 
83. 834
835 833 8))
8)*
8)(
8
8
8
8
8
8


8
-.
.
 Boðaðar eru breytingar á fyr-
irkomulagi þungaskatts í fjárlaga-
frumvarpinu með það að markmiði
að jafna samkeppnisstöðu dísil- og
bensínbíla. Eru þessar breytingar
nú til skoðunar en í greinargerð
frumvarpsins segir að þrátt fyrir
fjölgun dísilbíla sé hlutfall þeirra af
heildarbílaflotanum lágt hér á landi
samanborið við nágrannalöndin.
,,Ástæðan er fyrst og fremst sú að
núverandi þungaskattskerfi dregur
úr hagkvæmni þess að velja dísilbíla
fyrir fjölskyldufólk fremur en bens-
ínbíla,“ segir í frumvarpinu.
 Ákveðið hefur verið að fresta
framkvæmdum við framhaldsskóla
fyrir 91 milljón kr. vegna markmiða
ríkisstjórnarinnar um aðhald í rík-
isrekstri. Heildargjöld vegna stofn-
kostnaðar í framhaldsskólum eru
áætluð 388 millj. kr. sem er 106
millj. kr. lækkun frá fjárlögum yf-
irstandandi árs.
Í fjárlagafrumvarpinu kemur fram
að til að mæta sparnaðarmarkmiði
ríkisstjórnarinnar lækkar framlag
menntamálaráðuneytis vegna nem-
endafjölgunar og óvissra útgjalda
framhaldsskólanna um 82 millj. kr. á
næsta ári, framlag til framkvæmda
nýrrar skólastefnu lækkar um 15
millj. kr. og framlag til símennt-
unarstöðva lækkar um 10 millj. kr.
 Heildarframlag ríkisins til sendi-
ráða og fastanefnda Íslands verður
1.470 millj. kr. á næsta ári og hækk-
ar um 241 millj. kr. eða um 19,7%.
Þá er lagt til að framlag til Þróun-
arsamvinnustofnunar hækki um 100
milljónir og framlög til þróunarmála
og alþjóðlegrar hjálparstarfsemi
hækka um 32,2 millj. kr. Framlag til
alþjóðastofnana mun nema 787 millj.
á næsta ári og hækkar um 182 millj-
ónir króna. Stafar það aðallega af
fjölgun íslenskra starfsmanna í frið-
argæslu og uppbyggingarstarfi.
 Rekstrargjöld dóms- og kirkju-
málaráðuneytisins eru áætluð 10,3
milljarðar á næsta ári og hækka um
1.479 milljónir frá fjárlögum þessa
árs. Auk launa- og verðlagshækk-
ana munar þar mest um 135 millj.
kr. hækkun framlags vegna máls-
kostnaðar í opinberum málum en
hann hefur aukist mjög undanfarin
ár. Áætlað er að gjaldfærður máls-
kostnaður nemi 352 millj. á næsta
ári. Á móti er hins vegar áætlað að
sértekjur af endurkröfðum máls-
kostnaði hjá brotamönnum hækki
um 86 millj. kr. Sérstök nefnd dóms-
málaráðuneytisins hefur gert tillögu
um að bæta innheimtu vegna þessa
kostnaðar hjá brotamönnum.
Þá kemur fram í frumvarpinu að út-
gjöld til stofnana og verkefna á sviði
löggæslu og öryggismála aukast alls
um 745 millj. kr. á næsta ári. Að frá-
töldum launa- og verðlagsbótum
eykst framlagið um 170 millj. kr. frá
fjárlögum 2001.
 Dómsmálaráðuneytið gerir ráð
fyrir auknum útgjöldum á næsta ári
eða um 4,7 millj. kr. í kjölfar nýrra
laga um erfðaefnisskrá lögreglu.
,,Fyrirhugað er að á vegum ríkislög-
reglustjóra verði komið á fót skrám
með upplýsingum um erfðaefni ein-
staklinga. Kostnaður, sem fellur á
fjárlagalið málskostnaðar í opinber-
um málum, er vegna rannsókna á
lífsýnum til geymslu í erfðaefn-
isskránni, m.a. DNA-greiningar,“
segir í fjárlagafrumvarpi.
 Lagt er til að framkvæmdum fyr-
ir 42 millj. kr. á vegum Ofanflóða-
sjóðs verði frestað á næsta ári vegna
aðhaldsmarkmiðs ríkisstjórn-
arinnar. Framlag til sjóðsins verður
358 millj. kr. samanborið við 400
millj. kr. á fjárlögum 2001.
 Ráðist verður í tilraunaverkefni
um rafrænar kosningar á vegum
dómsmálaráðuneytisins á næsta ári.
Varið verður 3 milljónum til þessa af
fjárlagaliðnum Íslenska upplýsinga-
samfélagið og mótframlag ráðu-
neytisins verður 6 millj. kr.
 Viðskiptaráðuneytið fer fram á 10
millj. kr. fjárheimild frá Alþingi í
fjárlagafrumvaprinu til að stofna
evrópska neytendamiðstöð á Íslandi.
Er henni ætlað að tryggja skilvirk-
ari upplýsingagjöf og aðstoð til
neytenda um málefni hins sameig-
inlega innri markaðar og tryggja
virk tengsl neytenda sem eiga aðild
að Evrópska efnahagssvæðinu.
FARIÐ er fram á 70 milljóna kr.
framlag til rannsókna á mörkum
landgrunns Íslands utan efna-
hagslögsögunnar í fjárlaga-
frumvarpi næsta árs.
Skv. hafréttarsamningi Samein-
uðu þjóðanna geta strandríki gert
tilkall til kolefnissetlaga sem eru
innan svæðis sem falla undir
landgrunn hvers ríkis en talið er
mögulegt að finna megi olíu eða
gas á Hatton-Rockall svæðinu,
Jan Mayen hryggnum og í kring-
um landgrunn Norðurlands.
Gert er ráð fyrir að kröfugerð
vegna þessa verði lokið 2006 og
að heildarkostnaður verði 703
millj. kr.
70 millj. vegna
rannsókna
á mörkum
landgrunnsins
VEGNA ákvörðunar ríkisstjórnar um lækkun út-
gjalda vegna breyttra aðstæðna, er gert ráð fyrir
að framlög til hafnarmannvirkja verði 90,9 millj-
ónum kr. lægri á næsta ári en hafnaáætlun gerir
ráð fyrir.
Þær framkvæmdir, sem fyrirhugað er að fresta,
eru þurrkví í Vestmannaeyjum upp á 44,5 millj. kr.,
stálþil við suðurbryggju í Sandgerði, 19,6 millj. kr.,
loðnulöndunarkantur í Ólafsfirði, 14,9 millj. kr.
frestun og viðgerðarbryggja skipasmíðastöðvar á
Ísafirði, frestun upp á 11,9 m.kr.
Til viðbótar við hafnaáætlun er lagt til að veitt
verði 200 millj. kr. tímabundið framlag í eitt ár til
hafnarframkvæmda á Seyðisfirði vegna nýrrar
ferju.
Heildarkostnaður er áætlaður 611 m.kr. og þar af
er 85 m.kr. vegagerð sem greiðist af vegafé. Hlutur
ríkissjóðs af heildarkostnaði er áætlaður 312.
Framlög til
hafnarmannvirkja
skorin niður
FJÁRMÁLARÁÐUNEYTIÐ áætlar að rekstrarútgjöld
vaxi að jafnaði um rúm 2% árlega á næstu fjórum árum,
skv. yfirliti yfir útgjaldahorfum til næstu fjögurra ár. Á
sama tíma má gera ráð fyrir að rekstrar- og neyslu-
tilfærslur hækki að jafnaði um 2-3%, en stofnkostnaður
aukist talsvert árið 2003 og lækki síðan um 4-5% á árin
æstu tvö árin þar á eftir. Reiknað er með að viðhald aukist
um 2-3% árlega. Loks lækka vaxtagjöld um 15% ár hvert
skv. spánni. Að öllu samanlögðu er því gert ráð fyrir að
heildarútgjöldin vaxi um tæplega 1% að raungildi.
Í kafla frumvarpsins um þróun efnahagsmála kemur
fram að gert er ráð fyrir að samneyslan vaxi heldur hægar
á næsta ári en á undanförnum árum, eða um 2,5% að raun-
gildi. ,,Þetta stafar meðal annars af því að gert er ráð fyrir
mun minni aukningu lífeyrisskuldbindinga en tiltölulega
ör vöxtur samneyslunnar að undanförnu stafar ekki hvað
síst af auknum lífeyrisskuldbindingum opinberra starfs-
manna,“ segir í frumvarpinu.
Spá 2% árlegum
vexti rekstrar-
gjalda
ÁKVEÐIÐ er í fjárlagafrumvarp-
inu að hækka innritunargjald
sem heimilt er að innheimta af
nemendum framhaldsskóla úr
6.000 kr. í 8.500 kr. fyrir hvern
nemanda og að hámarksgjald fyr-
ir efniskostnað hækki í 50 þús.
fyrir hvern nemanda í stað 25
þús. kr. eins og verið hefur. Með
sama hætti verður heimilt að
hækka skráningargjald í Háskóla
Íslands, Háskólanum á Akureyri
og Kennaraháskóla Íslands í 35
þús. kr. á hvern nemanda í stað
25.000 kr.
Í greinargerð um útgjöld
menntamálaráðuneytis segir að
hækkun innritunargjalda, sem
skólar innheimta, komi í stað
þess að dregið verði saman í
rekstri þeirra, enda hafi þessi
gjöld staðið óbreytt í mörg ár.
Hækkun innritunargjalda er
talin skila háskólunum 56,6 millj.
kr tekjuauka og framhaldsskólum
38,4 millj. kr.
Innritunar-
gjöld hækka