Morgunblaðið - 02.10.2001, Blaðsíða 37

MENNTUN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. OKTÓBER 2001 37
LISTASAFN Háskóla Ís-lands var stofnað fyrir21 ári í framhaldi afstórri listaverkagjöf at-
hafnamannsins og listaverkasafn-
arans Sverris Sigurðssonar og
konu hans Ingibjargar Guðmunds-
dóttur. Þau höfðu um áratugaskeið
safnað markvisst verkum eftir ís-
lenska myndlistarmenn, mest eftir
abstraktkynslóðina svokölluðu sem
kom fram um 1950, ekki hvað síst
eftir heimilisvininn, Þorvald Skúla-
son listmálara. Stofngjöfin árið
1980 nam alls 140 listaverkum, þar
af voru 115 verk eftir Þorvald
Skúlason og 25 verk eftir aðra
listamenn. Fáeinum árum síðar
færði Sverrir háskólasafninu aftur
101 verk, þar af 75 eftir Þorvald.
Hann er enn að kaupa og safna
myndlist, orðinn 92 ára. Síðast gaf
hann safninu verk nú í sumar í til-
efni 90 ára afmælis Háskóla Ís-
lands en hann hefur alls gefið
safninu vel á þriðja hundrað verk,
þar af nær 200 eftir einn og sama
listamanninn, Þorvald Skúlason.
„Ég hygg að það sé einsdæmi að
menn safni hundruðum verka eftir
sama listamanninn, í dag teldist sá
líklega safnari sem ætti 10 verk
eftir sama listamanninn,“ segir
Auður Ólafsdóttir forstöðumaður
safnsins.
Í stofnskrá Listasafns Háskóla
Íslands er raunar kveðið á um að
Þorvaldssafn skuli vera sérstök
deild innan safnsins. Veturinn áð-
ur en Listasafnið var stofnað,
sóttu þau Ingibjörg og Sverrir
tíma í listasögu við heimspekideild
Háskóla Íslands. Þar kynntust þau
Birni Th. Björnssyni listfræðingi
sem var þeim innan handar við
ráðstöfun hins stóra einkasafns
þeirra til háskólans. Háskólasöfn
víða um heim eru mörg hver meðal
þekktari listasafna, einkum vest-
anhafs, sbr. safn við Yale-háskóla í
New Haven og listasafn Princeton-
háskóla í New Jersey svo dæmi
séu tekin. Söfn þessi byggja eign
sína á kaupum en einnig á verð-
mætum gjöfum velunnara háskól-
anna.
Listasafn háskólans hefur til
kaupa á nýjum verkum og viðhalds
þeirra 1% af því fé sem árlega
rennur til nýbygginga á vegum há-
skólans. Yfirbygging er eins lítil
og hægt er, starfsmaður er aðeins
einn, en á síðustu árum hefur að
jafnaði verið unnt að kaupa inn 5-
10 ný samtímaverk til safnsins ár-
lega. Í ljósi sveiflukenndra tekna
hefur nokkuð verið rætt um það í
stjórn Listasafnsins að safnið sér-
hæfi sig í innkaupum, mögulega
með því að byggja áfram á þeim
abstraktgrunni sem lagður var
með stofngjöf.
Með listina í vinnuna
til fólksins
Listasafn háskólans er að stofni
til einkasafn sem ber persónulegt
svipmót safnarans og mætti lík-
lega helst kenna háskólasafnið við
það sem á ensku er kallað „collec-
tion“. Gjafir eru meir en helm-
ingur listaverkaeignar safnsins en
segja má að safnið sé að upplagi
abstraktsafn. Nær helmingur
verka safnsins er eftir Þorvald
Skúlason listmálara, olíumálverk,
vatnslitamyndir, teikningar, frá
öllum tímabilum ferils hans, þar á
meðal eru flest lykilverka hans.
Elsta mynd safnsins er lítil vatns-
litamynd eftir Þorvald frá árinu
1921 þegar Þorvaldur var þrettán
ára en annars á safnið sárafá verk
sem gerð eru fyrir 1940. Sérstaða
safnsins felst því m.a. í því að það
á nær engin verk eftir brautryðj-
endur íslenskrar málaralistar frá
fyrstu áratugum aldarinnar, fyrir
bragðið á það sjálfsagt minnst
allra listasafna af hefðbundnum
landslagsmálverkum.
Listasafn háskólans er safn án
eiginlegs sýningarsalar en segja
má að það komi í staðinn með
listina í vinnuna til fólksins.
„Þannig eru sett upp verk, nokkur
saman í litlum einingum – sem við
köllum reyndar sýningar – vítt og
breitt um stofnanir og deildir há-
skólans og skipt um reglulega til
að verkin fari ekki að verða hluti
af innréttingunni,“ segir Auður
Ólafsdóttir. (www.listasafn.hi.is).
Listasafn HÍ/ Á 90 ára afmæli Háskóla Íslands eru margir viðburðir. Listasafn Háskólans tekur þátt í afmælinu.
Auður Ólafsdóttir forstöðumaður þess var spurð um safnið og þátttöku þess í afmælinu í vikunni.
Landslag
á veggjum
Háskólans
Listin vítt og breitt um stofnanir og
deildir háskólans
Morgunblaðið/Ásdís
Auður hefur m.a. sett upp sýningu á á abstraktverkum HÍ í matsalnum í Odda. Sýningin verður opnuð í dag.
 Þátttaka Listasafnsins í
afmælisviku Háskóla Íslands er
þrenns konar.
Í dag, þriðjudaginn 2. október,
verður opnuð sýning í Odda á
abstraktverkum úr eigu safns-
ins eftir eldri og yngri lista-
menn. Þar er byggt á málverka-
grunni safnsins en ætlunin er að
skoða saman á þremur hæðum í
Odda verk abstraktkynslóðar-
innar sem kom fram í íslenskum
myndlistarheimi um 1950 og
verk yngri myndlistarmanna
sem gerð eru í kringum alda-
mótin 2000 og hafa „útlitsleg“
einkenni abstraktverka en
byggjast í flestum tilvikum á allt
annars konar hugmyndafræði.
 Í dag fer einnig fram önnur út-
hlutun úr styrktarsjóði Lista-
safns háskólans og eru styrk-
þegarnir þrír í ár.
 Miðvikudaginn 3. október kl. 17
verður Auður Ólafsdóttir, for-
stöðumaður Listasafns HÍ, með
opinn fyrirlestur í hátíðasal há-
skólans. Fyrirlesturinn sem
verður með skyggnumyndum
heitir Thjodlegt.is og er titillinn
vísun í nokkurra missera gam-
alt verk eftir Daníel Magnússon
myndlistarmann, stækkaða
póstkortaljósmynd frá Þingvöll-
um með ofangreindum texta
prentuðum efst á myndina. Fyr-
irlesturinn fjallar um samspil
hugmynda um þjóðerni og fag-
urfræði í íslenskri myndlist á 20.
öld og breytingar á inntaki
þeirrar hugmyndar að vera
„þjóðlegur“ í gegnum tíðina.
Hún mun m.a. skoða réttmæti
þeirrar hugmyndar sem banda-
rískur gagnrýnandi henti ný-
lega á lofti að íslenskir samtíma-
myndlistarmenn væru með
Ísland á heilanum og skoða
hvernig hugmyndin „Ísland“
hefur líka breyst inntakslega
séð. „Ég hef hugsað mér að taka
dæmi af eldri og yngri myndlist,
allt frá aldamótunum 1900 til út-
skriftarverka Listaháskóla-
nema vorið 2001,“ segir Auður,
„en viðfangsefni tengd hug-
myndum um þjóðerni hafa verið
ofarlega á baugi hjá fræðimönn-
um í ýmsum greinum upp á síð-
kastið, sbr. t.d. fyrirlestraröð
Sagnfræðingafélagsins í vetur;
Þjóð – óþjóð.“ Háskólinn var
stofnaður á afmæli Jóns Sig-
urðssonar og fyrirlesturinn er
tileinkaður Ingibjörgu, konu
Jóns.“
Listasafnið og afmæli HÍ