Morgunblaðið - 17.10.2001, Blaðsíða 19

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. OKTÓBER 2001 19
SIGURÐUR Smári Gylfason, fram-
kvæmdastjóri Íslenska hugbúnaðar-
sjóðsins hf., segir að fyrirhuguð
lækkun tekjuskatts fyrirtækja,
heimild fyrirtækja til að gera upp í
erlendri mynt og afnám verðbólgu-
reikningsskila muni almennt hafa
mikil jákvæð áhrif á hugbúnaðar-
geirann. Íslenski hugbúnaðarsjóður-
inn er stór hluthafi í mörgum hug-
búnaðarfyrirtækjum, svo sem Go
Pro-Landsteinum Group, Kögun,
Tölvumyndum og Mönnum og mús-
um, og Sigurður Smári segir að þess-
ar þrjár breytingar muni spila sam-
an og til að mynda auðvelda öflun
erlends fjármagns til slíkra fyrir-
tækja hér á landi.
Afnám verðbólgureikningsskila og
uppgjör í erlendri mynt nýtast strax
Sigurður Smári segir að sem
stendur muni tekjuskattslækkunin
ekki nýtast öllum þessum fyrirtækj-
um beint, því þau séu ekki endilega
farin að skila hagnaði, en hún sé já-
kvæð til lengri tíma litið fyrir þennan
geira. Hinar breytingarnar, þ.e. af-
nám verðbólgureikningsskilanna og
uppgjör í erlendri mynt, muni nýtast
strax og hann segir að mörg þessara
fyrirtækja séu með stóran hluta
teknanna í erlendum myntum og þau
muni nýta sér að geta gert upp í ann-
arri mynt en krónunni.
Á móti segir hann að hækkun
tryggingargjaldsins, sem að vísu er
ekki fyrirhuguð fyrr en eftir rúmt ár,
sé þessum fyrirtækjum óhagstæð,
því stærstur hluti kostnaðar þeirra
sé launakostnaður. Á heildina litið
séu breytingarnar þrátt fyrir þetta
til bóta fyrir hugbúnaðariðnaðinn.
Jón Sigurðsson, forstjóri Össurar
hf., segir að margir neikvæðir þættir
séu við að reka alþjóðleg fyrirtæki
hér á landi, svo sem smæð markaðar,
sem þýði í raun algeran skort á
heimamarkaði, lítið og þar með
óstöðugt hagkerfi og lítill gjaldmið-
ill, sem ekki sé gjaldgengur í við-
skiptum erlendis. Á þetta hafi fyr-
irtæki hans ítrekað bent stjórn-
völdum og það sé því afar ánægt með
þær breytingar sem nú séu áform-
aðar. Með þeim sé búið að gerbreyta
umhverfi fyrirtækja á borð við Öss-
ur, sem séu með stóran hluta starf-
seminnar og nær allan kostnað og
allar tekjur erlendis.
Hvergi betra
skattaumhverfi
Jón segir aðgerðirnar mjög
ákveðnar og áræðnar og með þeim
sé verið að stíga stórt skref sem gera
muni að verkum að Össur líti alvar-
lega á að auka starfsemi innanlands.
Eftir að þessar breytingar nái fram
að ganga verði svo komið að betra
skattaumhverfi bjóðist hvergi á þeim
stöðum sem á annað borð komi til
greina fyrir fyrirtækið að starfa á.
Eftir séu ýmsir neikvæðir þættir við
að starfa hér á landi en skattaum-
hverfið muni vinna þá upp og Jón
segist telja að eftir þessar breyting-
ar detti engum í hug að flytja starf-
semi fyrirtækisins frá landinu. Þvert
á móti verði hagkvæmt að sem mest
af hagnaðinum verði til hér á landi.
Spurður að því hvort til hafi staðið
að flytja fyrirtækið úr landi segir
Jón að slíkt gerist ekki í einu vet-
fangi, en ef skilyrði séu óhagstæð sé
hætt við að sú verði raunin á nokkr-
um árum. Eftir þessar breytingar sé
ekki hætta á slíku, en án þeirra hefðu
menn getað lent í því að alþjóðleg
fyrirtæki hefðu smám saman fært
starfsemi sína til útlanda.
Fyrir utan tekjuskattslækkunina
segir Jón mjög jákvætt að afnema
verðbólgureikningsskilin og veita
heimild til að gera upp í erlendri
mynt. Engin ákvörðun hafi verið
tekin í stjórn fyrirtækisins um að
gera upp í erlendri mynt, en hann
segist telja að það sé jákvætt fyrir
félag eins og Össur að gera upp í er-
lendri mynt.
Auðveldar aðgang
að erlendu fjármagni
Ágúst Guðmundsson, stjórnarfor-
maður Bakkavarar Group hf., segist
afskaplega sáttur við fyrirhugaðar
skattkerfis- og bókhaldsbreytingar
og telur þær jákvæðar fyrir við-
skiptalífið. Það muni koma sér sér-
staklega vel fyrir Bakkavör að geta
gert upp í erlendri mynt og þurfa
ekki að útskýra verðbólgureiknings-
skil fyrir útlendingum. Það muni
auðvelda mjög aðgang að fjármagni
erlendis.
Fyrirtækið er með höfuðstöðvar á
Íslandi en skrifstofu í Danmörku þar
sem bræðurnir Ágúst og Lýður Guð-
mundssynir, stofnendur félagsins,
búa og hafa starfsaðstöðu. Ágúst
segir að þessar breytingar muni ekki
þýða grundvallarbreytingar á
rekstri Bakkavarar og muni ekki
breyta því að þeir kjósi að vera í ná-
lægð við helstu markaði félagsins.
Breytingarnar muni hins vegar þýða
að félagið muni leitast við að hafa
stærri hluta hagnaðarins á Íslandi.
Ákveðnar og
áræðnar aðgerðir
Fyrirhugaðar breytingar á lögum um skatta og bókhald
Á HÁDEGISFUNDI Samtaka
auglýsenda sem haldinn var nýlega
var fjallað um hvort RÚV ætti að
hverfa af auglýsingamarkaði. Er-
indi fluttu Steinþór Skúlason, for-
stjóri SS, Þorsteinn Þorsteinsson,
forstöðumaður markaðssviðs RÚV,
og Jón Axel Ólafsson, forstöðu-
maður útvarpssviðs Norðurljósa.
Í pallborðsumræðum var nokkuð
hart deilt um það hvort eðlilegt
væri að RÚV keppti á auglýsinga-
markaði við einkareknar sjón-
varps- og útvarpsstöðvar eða hvort
eðlilegt væri að RÚV hyrfi af aug-
lýsingamarkaði og stofnunin yrði
sett á fjárlög eða innheimti tekjur
með svipuðum hætti og Stöð 2 ger-
ir.
Þorsteinn Þorsteinsson sagði
það vera grundvallarspurningu
hvort ríkissjónvarpið ætti að lúta
markaðslögmálunum og einnig
væri ljóst að viss hætta fylgdi því
ef RÚV yrði of háð auglýsendum.
Hann undirstrikaði þó að það væri
hlutverk löggjafans að ákveða
breytingar á rekstrarfyrirkomulagi
RÚV. Hann benti og á að aðgang-
ur auglýsenda að neytendum
minnkaði verulega við það að RÚV
hyrfi af auglýsingamarkaði.
Kristján Kristjánsson, fjármála-
stjóri Skjás Eins, sagði augljóst
mál að samkeppnisaðstæður á aug-
lýsingamarkaði væru mjög ósann-
gjarnar meðan RÚV innheimti lög-
bundin afnotagjöld jafnframt því
að keppa á frjálsum auglýsinga-
markaði. Þetta væri óþolandi fyrir
einkarekin fyrirtæki sem byggja
afkomu sína á auglýsingatekjum.
Björgvin G. Sigurðsson, þing-
maður Samfylkingarinnar, tók
fram að hann talaði ekki fyrir
flokkinn. Sín skoðun væri hins veg-
ar sú að menn ættu að reka öfl-
ugan ríkisfréttamiðil sem sinnir al-
mennri upplýsingaskyldu. Rökin
fyrir tilvist RÚV væru augljós og
óþarfi að tíunda þau. Hins vegar
væri spurning hvort ekki ætti að
taka RÚV út af auglýsingamark-
aðinum, afnema afnotagjöldin og
setja stofnunina á fjárlög. Í leið-
inni yrði farið yfir tilgang, hlut-
verk og rekstur RÚV í heild.
Markaðurinn hér á landi væri
smár og það væri sín skoðun að
ríkið ætti ekki að vasast í sam-
keppnisrekstri.
Hreggviður Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Norðurljósa, sagði
Norðurljós ekki hafa gert beina
kröfu um að RÚV færi af auglýs-
ingamarkaði en félagið hefði aftur
á móti margbent á að nauðsynlegt
væri að jafna þann aðstöðumun
sem væri á markaðinum. Stöð tvö
vildi einfaldlega fá að keppa á
jafnréttisgrundvelli við aðra fjöl-
miðla.
Útvarpshúsið við Efstaleiti. Skiptar skoðanir eru um hvort RÚV eigi að hverfa af auglýsingamarkaði.
Deilt um hvort RÚV eigi að
keppa á auglýsingamarkaði
ERLENT
BANDARÍKJAMENN eru teknir
að beita lág- og hægfleygum flugvél-
um í Afganistan, sem sérfræðingar
telja undanfara landhernaðar. Don-
ald Rumsfeld, varnarmálaráðherra
Bandaríkjanna, sagði á mánudags-
kvöld að brátt yrði svo komið að tal-
ibanar myndu ekki telja vígstöðvarn-
ar þar sem þeir takast á við liðsafla
stjórnarandstöðunnar „mjög örugg-
an stað“.
Á mánudag fóru fram hörðustu
loftárásir til þessa frá því að Bretar
og Bandaríkjamenn létu til skarar
skríða gegn stöðvum hryðjuverka-
manna í Afganistan og talibana-
stjórninni sem skotið hefur yfir þá
skjólshúsi. Háttsettur bandarískur
embættismaður sagði áætlanir
mánudagsins hafa kveðið á um að
ráðist yrði gegn 18–20 skotmörkum
þ. á m. herflokkum talibana.
Rumsfeld gat þess á fundi með
blaðamönnum á mánudag að aukin
áhersla yrði enn lögð á árásir á sveit-
ir talibana þegar stjórnarandstaðan,
sem kallast Norðurbandalagið, væri
fær um að gefa nánari upplýsingar
um þær. Rumsfeld sagði að þá
myndu herflokkar talibana í fremstu
víglínu standa frammi fyrir breytt-
um veruleika: „Mig grunar að það
verði ekki sérlega öruggur staður að
vera á þegar fram í sækir.“
Ráðist gegn valdamiðstöð
talibana
Háttsettur embættismaður í varn-
armálaráðuneytinu greindi frétta-
mönnum frá því að á mánudag hefði
lágfleygum árásarflugvélum af gerð-
inni AC-130 verið beitt í fyrsta skipti
í Afganistan. Slíkum vélum hefði
verið falið að ráðast á skotmörk í
borginni Kandahar í suðurhluta
landsins en þar er að finna aðalstöðv-
ar talibana-stjórnarinnar. Þótti sýnt
að árásunum hefði því einkum verið
beint gegn leiðtogum talibana.
Yfirmaður upplýsingaskrifstofu
talibana-stjórnarinnar staðfesti að
slíkar árásir væru hafnar í samtali
við AFP-fréttastofuna í gærmorgun.
Stórar hægfleygar flugvélar hefðu
framið árásir í lágflugi á mánudag.
„Þær voru eins og stórar flutninga-
vélar, ekki þotur en ekki heldur þyrl-
ur,“ sagði talsmaðurinn, Abdul Han-
an Hemat. Hann sagði að árásum
hefði verið haldið áfram í gærmorg-
un og að tilkynnt hefði verið að 33
óbreyttir borgarar hefðu fallið.
Sagði hann að íbúar Kandahar hefðu
hvorki haft aðgang að rafmagni né
vatni síðustu þrjá dagana.
Stór, hægfleyg og
mjög þungvopnuð
Á vef bandaríska flughersins
(www.af.mil) má nálgast upplýsingar
um AC-130-flugvélina. Sem fyrr
sagði er AC-130 hægfleyg flugvél og
hönnuð til árása á skotmörk á jörðu
niðri, bíla- og flutningalestir og her-
sveitir óvinarins. Flughraðinn er
tæpir 500 km/klst. Vélin er iðulega
notuð til að styðja við framrás fót-
gönguliðs en þó einkum sérsveita.
AC-130 er búin öflugum 40 mm og
105 mm fallbyssum.
Hún er fjögurra hreyfla og þung-
vopnuð en jafnframt búin fullkomn-
um siglingatækjum og nemum til
greiningar á skotmörkum. Vélin get-
ur ráðist gegn tveimur skotmörkum
samtímis. Um borð eru að jafnaði 13
menn. Hún er rétt tæpir 30 metrar
að lengd og vænghafið er 40 metrar.
Sérfræðingar sögðu að þessar
árásir mætti túlka á þann veg að þær
væru undanfari landhernaðar í Afg-
anistan. Loftárásir Breta og Banda-
ríkjamanna síðustu daga hefðu ekki
síst verið hugsaðar til að eyða loft-
vörnum talibana til að unnt yrði að
beita svo hægfleygum flugvélum til
árása á annars konar skotmörk á
jörðu niðri.
Reuters
Þungvopnuð flugvél af gerðinni AC-130.
Lágflugsárásir
undanfari
landhernaðar
Hægfleygum, þungvopnuðum flug-
vélum beitt gegn herliði talibana
Washington. AP. Kabúl. AFP.
GULLGRAFARAR búa sig nú undir
að nýta kvarsæð í Suður-Grænlandi
sem er sögð innihalda óvenjumikið
af gulli. Tvö fyrirtæki hugsa sér
gott til glóðarinnar og stefna nú að
því að opna fyrstu gullnámuna í
Grænlandi fyrir lok næsta árs, að
sögn danska dagblaðsins Berl-
ingske Tidende.
Blaðið segir fyrirtækin áætla að
hægt verði að vinna um 15 tonn af
gulli úr æðinni og að verðmæti þess
sé 1,2 milljarðar danskra króna, um
15 milljarðar íslenskra.
Kanadíska fyrirtækið Crew
Development Corporation telur
öruggt að hægt verði að nýta æðina
með góðum hagnaði þótt endanleg
niðurstaða hagkvæmnikönnunar
liggi ekki fyrir. Búist er við að hún
verði kynnt síðar á árinu.
Kanadíska fyrirtækið hyggst
grafa eftir gullinu í samstarfi við
færeyska fyrirtækið Nuna Miner-
als.
Embættismenn grænlensku
heimastjórnarinnar telja að mikið
sé af gulli í æðinni og hugsanlega
verði hægt að vinna meira en 20
tonn. Þeir búast þó ekki við að fyr-
irtækin fái vinnsluleyfi fyrr en árið
2003 því fyrirtækin eigi enn eftir að
gera grein fyrir arðsemi gullnám-
unnar og áhrifum hennar á um-
hverfið, að sögn Berlingske Tid-
ende.
Gullæði í Grænlandi