Morgunblaðið - 24.11.2001, Qupperneq 4

FRÉTTIR
4 LAUGARDAGUR 24. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
HARALDUR Örn Ólafsson lagði af
stað í gær frá Jakarta í Indónesíu
áleiðis til Carstensz Pyramid, hæsta
fjalls Eyjaálfu.
Með aðstoð Ís-
lendinganna Páls
Gústafssonar og
Sigurðar Gísla-
sonar, sem búa í
Indónesíu, og
Halldórs Ás-
grímssonar utan-
ríkisráðherra
tókst að ryðja úr
vegi þeim hindrunum sem settu leið-
angurinn í uppnám í vikunni.
Á heimasíðu sjö tinda leiðangurs-
ins kemur fram, að eftir að þyrla
indónesíska hersins varð óflugfær
gat her Indónesíu ekki staðið við
skuldbindingar um að veita leið-
angrinum vernd og fljúga í grunn-
búðir. Haraldur Örn komst þá í sam-
band við Íslendingana í Jakarta og
þeir brettu upp ermar og reyndu að
fá leyfi til að fara með kláfum Free
Port námunnar, sem er stærsta kop-
arnáma í heimi. Halldór Ásgrímsson
utanríkisráðherra lagði einnig sitt
lóð á vogarskálarnar og í gærmorg-
un fékkst leyfi til þess að fara um
landsvæði Free Port.
Áætlað er að leiðangursmenn
komi til Timika í dag, laugardag.
Þar tekur fulltrúi námafyrirtækisins
á móti leiðangursmönnunum sex og
þeir fara í kláfum í 3.500 metra hæð.
Lagður af
stað áleiðis
til Carstensz
UNDIRRITAÐUR hefur verið
stofnanasamningur milli Lands-
sambands lögreglumanna annars
vegar og ríkislögreglustjóra, Lög-
regluskóla ríkisins, lögreglustjór-
ans í Reykjavík og allra sýslu-
manna hins vegar. Á grundvelli
samningsins geta lögreglumenn nú
fengið launahækkanir út á per-
sónubundið mat, í stað fastmótaðs
mats áður, sem þýðir að lögreglu-
maður fær betur notið reynslu
sinnar, menntunar eða sérþekk-
ingar. 14% meðaltalslaunahækkun
rúmast innan samningsins, sem er
útfærsla á kjarasamningi sem lög-
reglumenn gerðu við ríkið í sumar.
Í samningnum segir m.a. að
markmið hans sé að færa útfærslu
tiltekinna þátta kjarasamnings
ríkis og Landssambands lögreglu-
manna í hendur embætta og stétt-
arfélags lögreglumanna, til að
styrkja starfsemi embættanna
þegar til lengri tíma er litið og
skapa þannig forsendur fyrir betri
starfsskilyrðum og skilvirkara
launakerfi.
Önnur markmið eru að færa
ákvörðun um launasamsetningu
starfa nær starfsvettvangi þar sem
hægt er að bregðast hraðar við
breytingum sem eiga sér stað á
störfum og skipulagi embætta.
Þá verði lögreglumönnum gefið
tækifæri til að þróast og bæta sig í
starfi, m.a. með aukinni sérmennt-
un og framhaldsmenntun og þar
með að auka gæði opinberrar
þjónustu.
Lögreglumenn undirrita stofnanasamning
Markmiðið að styrkja
starfsemi embættanna
GEFINN verður út nýr flokkur
óverðtryggðra ríkisbréfa í byrjun
næsta árs. Flokkurinn verður til 11
ára með lokagjalddaga 2013. Þetta
kom m.a. fram á kynningarfundi
Lánasýslu ríkisins í gær. Þar kom
einnig fram að ríkissjóður myndi á
næsta ári greiða upp innlend lán á
um tíu milljarða kr.
Í máli forstjóra Lánasýslu ríkis-
ins, Þórðar Jónassonar, á kynning-
arfundi Lánasýslunnar í gær kom
m.a. fram að útgáfa þessa nýja rík-
isbréfaflokks myndi styrkja innlend-
an skuldabréfamarkað, en með til-
komu hans verða útistandandi
flokkar ríkisbréfa til tveggja, fimm
og ellefu ára. „Flokkarnir munu
mynda vaxtaviðmiðun fyrir aðra út-
gefendur óverðtryggðra skulda-
bréfa,“ segir einnig í tilkynningu frá
Lánasýslunni. Útgáfa ríkisbréfa-
flokksins er sú lengsta til þessa eða
til ellefu ára eins og áður segir en að
sögn Þórðar er með henni stigið
veigamikið skref í þá átt að gera ís-
lenskan skuldabréfamarkað líkari
því sem tíðkast erlendis. Þá kveðst
Þórður í samtali við Morgunblaðið
vonast til að hinn nýi flokkur muni
hugnast erlendum fjárfestum.
Erlend lán falla
Á fundinum kom fram að á næsta
ári koma til innlausnar erlend lang-
tímalán fyrir um 20 milljarða króna.
Í tilkynningu frá Lánasýslu ríkisins
segir að ekki liggi fyrir hvort
greiðslum þessara lána verði mætt
með nýrri lántöku eða með söluand-
virði einkavæðingar. „Ákvörðun um
slíkt verður tekin með hliðsjón af að-
stæðum á gjaldeyrismarkaði.“
Að lokum kom fram á fundinum að
Lánasýslan hefur unnið að því að
undanförnu að bæta upplýsingagjöf
enn frekar og hefur hún m.a. í því
skyni opnað vefinn www.bonds.is.
Þar geta erlendir fjárfestar fengið
helstu upplýsingar um íslenska
skuldabréfamarkaðinn. Þá hefur
Lánasýslan lokið gagngerri endur-
skoðun á vefsíðu sinni www.lana-
sysla.is.
Nýr flokk-
ur ríkis-
bréfa
á næsta ári
á því hvort raunhæft væri að færa
hlutaféð þetta mikið niður. Niður-
staða bankans er sú að niðurfærsl-
an sé of mikil.“
Valgerður vildi ekki gefa upp
nánar hvert mat Landsbankans
hefði verið en sagði það á allt öðr-
um nótum þrátt fyrir nokkurt svig-
rúm í matinu. Þá staðfesti hún að
Búnaðarbankinn hefði einnig unnið
mat á eigin vegum enda eru þeir
hluthafar. Það mat hefði einnig
leitt í ljós að niðurfærslan væri
ekki raunhæf.
Um fyrirætlanir Elkem segir
Valgerður að fyrirtækið hafi verið
að loka verksmiðjum í Noregi og
hætt sé við að það geti einnig verið
félagsins. Hlutur ríkisins yrði tæp-
lega 5% ef það situr hjá í hlutafjár-
útboðinu.
Of mikil niðurfærsla
Valgerður Sverrisdóttir, iðnaðar-
og viðskiptaráðherra, segir engan
ágreining um það að fyrirtækið eigi
í erfiðleikum og grípa þurfi til að-
gerða. Hins vegar sé stórlegur
ágreiningur um hversu mikil nið-
urfærsla núverandi hlutafjár í fé-
laginu eigi að vera. Elkem vilji færa
nafnverð niður í 0,25 krónur á hlut
en á það vilji aðrir hluthafar ekki
fallast.
„Við fórum fram á að Landsbank-
inn framkvæmdi sjálfstæða skoðun
MIKILL ágreiningur er á milli
stærstu hluthafa í Íslenska járn-
blendifélaginu hf. um niðurfærslu
hlutafjár í félaginu. Meirihlutaeig-
andinn Elkem vill að hlutafé verði
fært niður um 75% en á það vilja
aðrir hluthafar ekki fallast og er
þar fyrst og fremst um íslenska
ríkið að ræða.
Íslenska járnblendifélagið til-
kynnti í síðastliðinni viku um að
hlutafé í félaginu yrði aukið um 650
milljónir króna með útgáfu nýs
hlutafjár. Segir í tilkynningu að
versnandi markaðsskilyrði undan-
farið ár hafi haft slæm áhrif á af-
komu félagsins og hætt sé við, af
þeim sökum, að það geti ekki staðið
við skilmála langtímalána um lág-
marks eiginfjárhlutfall. Því sé farin
sú leið að auka hlutaféð og verði ný
hlutabréf boðin skráðum hluthöfum
í félaginu. Þess má geta að stjórn-
inni er heimilt með einföldum
meirihluta að auka hlutaféð um allt
að 650 milljónir króna í þessum til-
gangi.
Hlutafé fært niður um 75%
Járnblendifélagið hefur boðað til
hluthafafundar nk. þriðjudag þar
sem sölugengi nýrra hlutabréfa
verður kynnt. Þar verður ennfrem-
ur lögð fram tillaga stjórnar um
niðurfærslu hlutafjár í félaginu til
að „undirbúa“ hlutafjáraukninguna.
Lagt er til að núverandi hlutafé
félagsins verði lækkað um 75%,
nafnverð bréfanna færi við það úr
1.763 milljónum króna í 441 milljón.
„Viðskipti að undanförnu með
hlutabréf í félaginu hafa verið und-
ir genginu 1,0. Þar sem hluta-
félagalög kveða á um að greiðsla
hlutar skuli ekki nema minna en
nafnverði hans er ljóst, að til þess
að hægt sé að selja nýtt hlutafé
þarf fyrst að lækka skráð hlutafé
félagsins,“ segir í tilkynningu frá
félaginu.
Vitað er að Elkem í Noregi, sem
er eigandi meirihluta félagsins með
tæpan 56% eignarhlut, vill að
hlutafé félagsins verði niðurfært
um 75%, líkt og tillaga stjórnar
hljóðar upp á. Ekki hefur verið
gert ráð fyrir að íslenska ríkið, sem
er annar stærsti hluthafi með 12%
hlut, vilji auka sinn hlut né heldur
sá þriðji stærsti, sem er japanska
fyrirtækið Sumitomo með um 8,5%
hlut. Því hafa verið uppi getgátur
um það að Elkem hyggist yfirtaka
Járnblendifélagið, nota til þess nið-
urfærslu hlutafjárins og kaupa svo
nýja hlutaféð. Elkem gæti með
þessu eignast allt að 82% hlutafjár
yfirvofandi í þessu tilviki. „Þetta er
mikilvæg verksmiðja, bæði fyrir
þjóðarbúskapinn og það starfsfólk
sem þarna vinnur. Þess vegna er
mikilvægt að ná samkomulagi í
þessu máli.“ Hvað varðar hlutafjár-
aukninguna segir hún vel koma til
greina að ríkið auki sinn hlut til að
tryggja áframhaldandi starfsemi
verksmiðjunnar.
Hluthafafundur Íslenska járn-
blendifélagsins verður, sem fyrr
segir, haldinn á þriðjudag. Valgerð-
ur segir að fram til þess tíma verði
reynt að leysa þennan ágreining.
„Ég trúi ekki öðru en hægt sé að
finna einhverja lausn á þessu máli
á næstu sólarhringum.“
Ríkið og Elkem greinir á
um niðurfærslu hlutafjár
Eigendur Járnblendifélagsins á Grundartanga komnir í hár saman
FJÁRHAGSLEGAR afleiðingar
þess að ná ekki að hamla fram-
gangi iktsýki og bæta líðan sjúk-
linganna fer langt fram úr kostn-
aði við meðferð á sjúkdómnum,
þrátt fyrir að ný lyf sem notuð er í
baráttunni við sjúkdóminn séu
mjög dýr. Þetta kom m.a. fram í
máli Kristjáns Steinssonar gigt-
arlæknis á fræðslufundi sem fyr-
irtækið Wyeth Lederle efndi til á
Hótel Sögu í gær. Kristján nefndi
sláandi tölur um starfshæfni sjúk-
linga með iktsýki, sem er algengt
form liðagigtar, en allt að helm-
ingur þeirra verður að hætta
störfum vegna sjúkdómsins. Mið-
að við sænskar og bandarískar
tölur má ætla að sjúkdómurinn
kosti þjóðfélagið í það minnsta 1
milljarð króna á ári, en um 3.000
Íslendingar eru með iktsýki. Mest-
ur hluti beins kostnaðar vegna
sjúkdómsins felst í sjúkrahúslegu
og lyfjakostnaði, en Kristján benti
á að með einni tegund nýju
lyfjanna geti sjúklingarnir sjálfir
séð um lyfjagjöf sem dragi úr
kostnaði vegna sjúkrahúslegu. Þá
er óbeinn kostnaður vegna örorku
og vinnutaps sjúklinganna veru-
legur og er þá ótalinn ómetan-
legur kostnaður vegna þjáninga
sjúklinganna og fjölskyldna
þeirra. „Með þennan bakgrunn
ber að skoða kostnað og ávinning
varðandi nýja og mikilvirka, en að
sama skapi dýra, lyfjameðferð við
iktsýki,“ sagði Kristján.
Kostnaður af iktsýki
um milljarður á ári
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Fjöldi manns sótti fræðslufundinn sem heldur áfram í dag á Hótel Sögu.
♦ ♦ ♦