Morgunblaðið - 24.11.2001, Síða 13

Þjónustusamningur í þrjú ár
Þjónustusamningur var gerður
milli ríkisvaldsins og Sólheima í
mars 1996. Sólheimar hefðu þá árum
saman óskað eftir gerð slíks samn-
ings vegna þess að mikil óvissa ríkti
um stöðu Sólheima, ekki síst í kjölfar
lagasetningar um málefni fatlaðra
árið 1993. „Þessum samningi þurfti
því miður að segja upp eftir tvö ár
vegna ágreinings við sveitarfélagið.
Sveitarfélagið neitaði að sinna eðli-
legri þjónustu við byggðahverfið, svo
sem varðandi götulýsingu, sorphirðu
og hálkuvarnir, þar sem það taldi að
slíkur kostnaður væri innifalinn í
þjónustusamningnum. En í samn-
ingnum var framlag til þjónustu við
byggðahverfið sem gat ekki með
nokkru móti mætt þörfum vegna
örrar íbúafjölgunar og stækkandi
byggðar og því að áliti framkvæmda-
stjórnar Sólheima eðlilegt að sveit-
arfélagið tæki að sér ákveðnar
skyldur þar sem skattar og fast-
eignagjöld rynnu til sveitarfélagsins.
Því hafi reynst nauðsynlegt að segja
honum upp en áfram stendur ágrein-
ingurinn við sveitarfélagið um áður-
greinda þjónustu.“
Framlag á fjárlögum til Sólheima
er á þessu ári 132 milljónir. Um 70%
framlagsins fer til greiðslu launa en í
heild sinni eru stöðugildi á Sólheim-
um 76, þar af 40 fatlaðra. Um 7–10
milljónir fara í viðhald, greitt er
framlag til hitaveitu Sólheima fyrir
þjónustubyggingu staðarins og um
25 milljónir í atvinnumál fatlaðra,
þar af 10 til 12 milljónir til starfs-
þjálfunar fatlaðra hjá fyrirtækjum á
Sólheimum.
Svæðisráð sér um eftirlit
Um eftirlit segir Pétur að skýrt sé
kveðið á um það í lögum að svonefnt
svæðisráð um málefni fatlaðra skuli
sjá um eftirlitið ásamt trúnaðar-
manni fatlaðra. Svæðisráðið hefur í
tilefni af þessum deilum sent frá sér
yfirlýsingu um að fatlaðir íbúar Sól-
heima búi við góða umönnun og að-
búnað. Samráð og samskipti hafi
verið með eðlilegum hætti og eftir-
litsaðilar fengið þær upplýsingar
sem um hefur verið beðið.
Þá segir Pétur að veikum fötluð-
um íbúa hafi ekki verið vísað frá Sól-
heimum. Heilsugæslustöðin í Laug-
arási annast heilsugæslu íbúa
Sólheima og komi til álita að íbúi
þurfi að flytjast burtu af heilsufars-
ástæðum er það mat og ákvörðun
læknis sem ræður en ekki ákvörðun
Sólheima.
Því má skjóta hér inn að ríkisend-
urskoðandi hefur ákveðið að fram
fari stjórnsýsluúttekt á starfsemi
Sólheima. Pétur segir að eins og
málum sé nú háttað finnist honum
slík úttekt ekki óeðlileg.
Pétur útskýrir einnig tilkomu
námsleyfis á launum til handa Guð-
mundi Ármanni Péturssyni, sem er
sonur Péturs. Guðmundur Ármann
hefur starfað á Sólheimum í meira
en áratug og séð um uppbyggingu
atvinnusvið og gegndi starfi fram-
kvæmdastjóra um eins árs skeið.
Pétur segir framkvæmdastjórnina
hafa veitt Guðmundi loforð um árs
leyfi á launum til að stunda nám er-
lendis á nýrri námbraut í lífrænni
ræktun og lífrænni matvælafram-
leiðslu. Er Guðmundur lét af störf-
um gerði þáverandi framkvæmda-
stjóri við hann samning þar sem
hann skyldi sinna tilskildum verk-
efnum og ráðgjöf fyrir Sólheima í
eitt ár. Greidd hefur verið ein
greiðsla vegna samningsins en Guð-
mundur Ármann ákvað í vikunni að
segja honum upp til þess að skaða
ekki Sólheima.
Fólk ekki flokkað
„Það er athyglisvert þegar spurt
er hvað lífræn ræktun og þjónusta
við fatlaðra eigi sammerkt, hvort
rétt sé að koma upp höggmynda-
garði á Sólheimum þar sem búa fatl-
aðir og jafnvel hvort byggð verður
kirkja. Þetta eru í raun sömu for-
dómarnir og ríktu um Sólheima í
upphafi starfsins, hvort þar mættu
búa fötluð og ófötluð börn. Kostur
þessa samfélags er sá að það er litið
á það sem eina heild og fólk ekki
flokkað né einangrað. Mér finnst
furðulegt að fólk haldi því fram að
ekki megi stunda lífræna ræktun,
byggja kirkju og koma upp menn-
ingarlegri starfsemi þar sem fatlaðir
íbúar búa. Og hvar á vistmenning-
arstöð sem ber nafn Sesselju Hrein-
dísar Sigmundsdóttur, frumherja
umhverfismála á Íslandi, betur
heima en á Sólheimum?“ segir Pétur
Sveinbjarnarson að lokum.
FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. NÓVEMBER 2001 13
Útgefandi:
Búnaðarbanki Íslands hf., kt. 490169-1219, Austurstræti 5, 155 Reykjavík.
Nafnverð útgáfu og lánstími:
Gefnir verða út 19 flokkar. Lengd víxlanna er allt að 12 mánuðir. Fyrsti útgáfudagur var 1. október 2001.
Stærð hvers flokks verður á bilinu 0-2.000.000.000 krónur að nafnverði.
Skráningardagur á VÞÍ:
Verðbréfaþing Íslands hefur samþykkt að taka útgefna víxla á skrá þingsins þann 28. nóvember 2001, enda
uppfylli þeir skilyrði skráningar. Útgáfa hvers flokks verður tilkynnt á VÞÍ hverju sinni.
Skilmálar:
Víxlarnir eru seldir og afhentir gegn staðgreiðslu í 5.000.000 og 10.000.000 kr. einingum.
Viðskiptavakt:
Búnaðarbankinn Verðbréf verður viðskiptavaki víxlanna á Verðbréfaþingi Íslands.
Skráningarlýsingu þingvíxlanna má nálgast hjá Búnaðarbankanum Verðbréfum,
Hafnarstræti 5, Reykjavík, sími 525-6060.
Skráning þingvíxla á Verðbréfaþing Íslands
F
í
t
o
n
/
S
Í
A

F
I
0
0
3
7
4
5
komist málið á skrið aftur.
Fyrirtæki í Sólheimum eru
garðyrkjustöðin Sunna, skóg-
ræktarstöðin Ölur, Kertagerð
Sólheima, verslunin Vala og gisti-
heimilið Brekkukot. Fyrirtækin
eru rekin sjálfstætt og eiga að
bera sig enda ekki lengur á
rekstrarlegri ábyrgð Sólheima,
að sögn Péturs.
Þjónustumiðstöðin
Árið 1993 var stofnuð þjónustu-
miðstöð Sólheima sem skiptist í
heimilissvið og atvinnusvið og
henni tilheyrir einnig starf fé-
lagsmálafulltrúa. Þjónustu-
miðstöðin veitir þeim ein-
staklingum aðstoð sem vegna
fötlunar axla ekki að fullu þá
ábyrgð að búa og starfa einir.
Hlutverk hennar er að bæta upp
það sem á vantar í getu hvers og
eins og skipuleggja einstaklings-
bundna þjónustu og þjálfun.
Heimilissviði veitir Jóhanna
Þorsteinsdóttir forstöðu en hún
er bæði kennari og sjúkraþjálfari
að mennt. Undir það fellur yf-
irstjórn hvers kyns stuðnings við
íbúa. Atvinnusviði veitir Sig-
urbjörg Grétarsdóttir þroska-
þjálfi forstöðu en undir það falla
fjögur verkstæði Sólheima, þ.e.
vefstofa, listasmiðja, smíða- og
hljóðfærasmiðja og leirgerð, einn-
ig fullorðinsfræðsla og samskipti
við fyrirtæki um starfsþjálfun
fatlaðra.
Félagsmálafulltrúi er Halldór
Sævar Guðbergsson íþróttakenn-
ari en hann sér um allt félags-
mála- og íþróttastarf ásamt út-
gáfumálum. Þá starfa við
þjónustu íbúa tveir þjónustu-
fulltrúar, þær Edda Carlsdóttir,
sem er menntuð í leikrænni tján-
ingu, og Dagbjört Guðmunds-
dóttir, „aktivatör“ sem er hlið-
stæð menntun og iðjuþjálfar hafa.
Daglegt starf við þjónustu hvílir
síðan á herðum stuðningsfulltrúa
þar sem fólk hefur að baki fjöl-
þætta menntun og góða starfs-
reynslu.
Styrktarsjóður Sólheima
Styrktarsjóður Sólheima var
stofnaður 1986. Tilgangur
sjóðsins er að veita styrki eða lán
til verklegra framkvæmda á
Sólheimum eða til kaupa á
áhöldum og verkfærum, til náms-
dvalar er tengist starfi á Sól-
heimum, að styrkja ferðalög,
sumardvöl eða annað frítímastarf
fatlaðra íbúa og greiða kostnað
vegna fjáröflunar sjóðsins. Sjóðn-
um er heimilt samkvæmt skipu-
lagsskrá að kaupa eða byggja og
reka félagslegar íbúðir, orlofs-
íbúðir og annars konar húsnæði,
að eiga aðild að atvinnurekstri og
standa fyrir sjálfstæðum fjáröfl-
unum.
Pétur segir að sjóðurinn afli
sjálfur fjár með reglubundinni
fjáröflun og er þá getið skil-
merkilega til hvaða verkefnis sé
safnað. Höfuðverkefni sjóðsins
síðustu 10 ár var bygging Óla-
smiðju þar sem meðal annars er
kertagerð Sólheima og tré- og
hljóðfærasmiðja Sólheima. Eftir
að því verkefni lauk var hafist
handa við byggingu Ingustofu
sem formlega var tekin í notkun
á 70 ára afmæli Sólheima. Þar
eru reknar fjórar vinnustofur.
Hafi því verkefni sjóðsins fram til
þessa eingöngu snúist um að
sinna þörfum fatlaðra.
Meðalvelta styrktarsjóðsins er
nokkuð innan við 20 milljónir á
ári. Þannig hefur styrktarsjóð-
urinn verið aflgjafi þessara þýð-
ingarmiklu bygginga sem annars
staðar hefðu verið kostaðar af op-
inberu fé úr framkvæmdasjóði
fatlaðra.
RÍKISENDURSKOÐUN bendir á í
skýrslu sinni um endurskoðun rík-
isreiknings ársins 2000 að nokkrir
framhaldsskólar hafi verið reknir
með ríflegum afgangi síðustu ár og
segir þetta ekki geta talist eðlilegt.
Tiltekur stofnunin Menntaskólann
við Hamrahlíð og Menntaskólann í
Reykjavík í því sambandi.
Lárus H. Bjarnason, rektor MH,
og Yngvi Pétursson, rektor MR,
segja eðlilegar skýringar á þessum
rekstrarafgangi skólanna um síðustu
áramót.
Í skýrslu Ríkisendurskoðunar
segir að á sama hátt og það teljist
óviðunandi ef halli safnist upp hjá
stofnunum geti það ekki talist eðli-
legt að afgangur sé af rekstri ár eftir
ár, nema það þjóni ákveðnum til-
gangi, s.s. vegna langtímaáætlunar
eða framkvæmda af einhverju tagi.
Nýta féð skynsamlega
Lárus segir Menntaskólann við
Hamrahlíð hafa um árabil verið að
vinna sig upp úr slæmum halla-
rekstri. „Það er eðlilegt að gæta var-
kárni og halda aðhaldinu aðeins
lengur eftir að komið er upp fyrir
núllið til þess að geta verið örugg
með að nýta féð í það sem skynsam-
legt er,“ segir hann.
„Það er svo sannarlega ekki mark-
mið hjá okkur að safna upp einhverj-
um milljónatugum. Þetta verður
nýtt skynsamlega,“ bætir hann við.
Ekki búið að gjaldfæra
ákveðinn kostnað þegar
úttekt fór fram
„Þetta er spurning um hvenær
stofnað er til gjaldanna,“ segir
Yngvi. „Á síðustu tveimur árum vor-
um við til dæmis að byggja upp raun-
greinahús. Var ákveðnum fjármun-
um varið til þess að kaupa nýjar
tilraunastofur fyrir skólann. Þegar
úttektin fór fram um áramótin var
ekki búið að gjaldfæra ákveðinn
hluta af þessu,“ segir Yngvi.
Rektorar MH og MR um athugasemdir Ríkisendurskoðunar
Eðlilegar skýringar á
rekstrarafgangi skólanna
SAMGÖNGURÁÐHERRA hefur
undirritað samning við Hólaskóla
um eflingu fjarnáms ferða-
málabrautar skólans.
Samningurinn er til þriggja ára
og með tilkomu hans verður
Hólaskóla gert kleift að vinna
markvisst að því að bjóða upp á
meginhluta náms ferðamálabraut-
ar í fjarkennslu við lok samnings-
tímabilsins.
Undanfarin tvö ár hefur verið
unnið að þróun fjarnáms við
ferðamálabraut Hólaskóla og
hafa einstök námskeið verið
kennd í fjarnámi. Hafa viðbrögð
við fjarnáminu staðfest að mikill
áhugi og þörf er á slíku námi í
ferðaþjónustu, enda geta nem-
endur þá samræmt atvinnu og
nám. Um er að ræða árangurs-
ríka leið til að opna möguleika
fyrir fólk, sem þegar starfar að
ferðamálum, að afla sér sér-
menntunar á þessu sviði.
Ferðaþjónusta á Íslandi er í af-
ar örum vexti og mikilvægt að
vandað sé til verka en auk þess
gætt að uppbyggingin sé í sam-
ræmi við getu hvers svæðis til að
þróa ferðaþjónustu, sem byggist á
ábyrgri nýtingu umhverfislegra,
félagslegra og menningarlegra
þátta svæðisins. Það, að auðvelda
fólki víða um land að mennta sig
á sviði ferðamála og ferðaþjón-
ustu, er ein af forsendum þess að
auka gæði og framþróun í grein-
inni, segir í fréttatilkynningu frá
samgönguráðuneytinu.
Sturla Böðvarsson samgönguráðherra, Skúli Skúlason, rektor á Hólum,
María Thejll, skrifstofustjóri í samgönguráðuneyti, og Guðrún Þóra
Gunnarsdóttir, deildarstjóri ferðamálabrautar.
Samning-
ur við
Hólaskóla