Morgunblaðið - 24.11.2001, Qupperneq 38

UMRÆÐAN
38 LAUGARDAGUR 24. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÞEGAR þetta er skrifað hefur
verkfall tónlistarkennara í FT og
FÍH staðið yfir í u.þ.b. þrjár vikur
og reynt hefur verið að semja um
kjör kennara í tæpt ár. Stefna
sveitarfélaganna í launamálum tón-
listarkennara, með Reykjavík í far-
arbroddi, hefur sett framtíð tónlist-
arskólanna í stóra hættu.
Á undanförnum átta árum hafa
laun tónlistarkennara dregist all-
verulega afturúr miðað við aðrar
kennarastéttir sem hafa sambæri-
lega menntun og vinna sambærileg
störf. Tónlistarkennarar hafa sýnt
sveitarfélögum mikið langlundar-
geð, en margir kennarar eru nú
þegar farnir að leita í önnur störf.
Þegar sveitarfélögin tóku við tón-
listarskólunum af ríkinu voru við-
höfð fögur fyrirheit sem því miður
hafa brugðist.
Vegna lágra launa finnst nem-
endum á efri stigum tónlistar-
kennsla ekki vænlegur kostur sem
framtíðarstarf. Þetta er mjög al-
varlegt þegar litið er til framtíðar.
Ef efnilegir nemendur skila sér
ekki inn í starfsgreinina munu
minna menntaðir einstaklingar
kenna og sækja verður ódýran
starfskraft til annarra landa eins
og gerst hefur í sumum lægst laun-
uðu starfsgreinunum.
Er þetta það sem borgarfulltrúar
Reykjavíkurborgar vilja? Brottfall
úr stéttinni og engin endurnýjun
tónlistarkennara. Hver er stefna
borgarinnar? Er stefna annarra
sveitarfélaga einhver önnur? Þessir
aðilar hafa lítið tjáð sig opinberlega
um þessi mál og er stefna þeirra á
huldu. Er því auglýst eftir henni
hér.
Tónlistarkennarar fara fram á
eðlilega og réttláta leiðréttingu á
kjörum sínum. Til þess að það náist
þurfa sveitarfélögin að
bæta tilboð sitt sem
hljóðar uppá tugþús-
undum króna lægri
laun en aðrir kennarar
fá, en um 1995 vorum
við með svipuð laun og
framhaldsskólakenn-
arar.
Það vantar mikið
upp á að eðlilegri og
réttlátri leiðréttingu á
kjörum tónlistarkenn-
ara sé náð, en auðvelt
er að villa um fyrir
fólki með háum pró-
sentutölum þegar
launin eru lág eins og
launanefnd sveitarfé-
laganna og borgarstjóri hafa reynt.
Þá er rétt að benda á að tónlist-
arkennarar hafa u.þ.b. 150 klst.
meiri kennsluskyldu á ári en aðrir
kennarar, en hver kennslustund
okkar er heil klukkustund en
kennslustund í grunn- og fram-
haldsskólum styttri. Auk þess er
vinnutími tónlistarkennara mjög
óheppilegur fyrir fjölskyldufólk,
þar sem þeir verða að kenna langt
fram á kvöld, m.a. vegna einsetn-
ingar grunnskólanna.
Tónlistarskólar á Íslandi hafa
skilað merkum árangri til menning-
arlífsins, sem vakið
hefur athygli víða er-
lendis. Auðvelt er að
glopra árangri sem
þessum niður á stutt-
um tíma ef illa er á
málum haldið. Hins
vegar tekur langan
tíma að vinna upp aft-
ur það sem glatast, ef
fer eins og nú horfir.
Það sem liggur að
baki hinum góða ár-
angri tónlistarskól-
anna eru vel mennta-
ðir kennarar, sem
beita kennsluaðferð-
um til að ná því besta
fram hjá hverjum
nemanda í einkatímum. Mikilvægt
er að hafa gæði, sem standa á fag-
legum grunni, í fyrirrúmi.
Í umræðunni gleymist oft for-
varnargildi tónlistarkennslunnar,
en athuganir sýna að nemendur
sem stunda tónlistarnám leiðast
síður en félagar þeirra út í neyslu
fíkniefna. Má með sanni fullyrða að
tónlistarnám spari borginni háar
upphæðir í ýmsum meðferðum, t.d.
eftir vímuefnaneyslu, með öflugri
starfsemi sinni sem erfitt er að
meta til fjár.
Ég skora á sveitarfélögin að taka
á málum tónlistarskólanna af al-
vöru svo að tónlistarkennarar fái
réttláta leiðréttingu á kjörum sín-
um og gefa launanefndinni ný fyr-
irmæli, þ.e.a.s. að laun verði hækk-
uð í samræmi við þau kjör sem
tónlistarkennarar voru með þegar
sveitarfélög tóku við tónlistarskól-
unum.
Vefur FT er www.ki.is/ft.
Tónlistarskólar
í stórri hættu
Símon H.
Ívarsson
Tónlist
Nemendur sem stunda
tónlistarnám, segir Sím-
on H. Ívarsson, leiðast
síður en félagar þeirra
út í neyslu fíkniefna.
Höfundur er tónlistarkennari
og gítarleikari.
ÞAÐ er með ein-
dæmum frekjan í LÍÚ
mönnum þessa dag-
ana, sem og alla tíð
síðan þeir fengu út-
hlutað kvótanum til
einkaafnota. Nú talar
stjórnarformaðurinn
um að trillusjómenn
hafi með pólitískum
hætti náð að koma sín-
um hagsmunum á
framfæri. Ríkt!…
komandi frá manni
sem hefur haft einka-
umboð ríkisstjórnar-
innar til að haga fisk-
veiðistjórnun landsins
að eigin geðþótta síð-
ustu 10-15 árin! Hann er orðinn svo
vanur að fá sínu framgengt að
minnsta mótlæti breytir honum í
heimtufrekan öskrandi krakka!
Hahahaha… þetta finnst mér alveg
rosalega fyndið.
Mig langar að benda öllum þeim
sem eru orðnir þreyttir á byggða-
stefnu, bæði höfuðborgarbúum sem
öðrum, að byggðir landsins áttu
aldrei í neinum vandræðum áður en
kvótakerfinu var komið á, og síðan
handstýrt af Landssambandi ís-
lenskra útvegsmanna, með Kristján
Ragnarsson í broddi fylkingar. Ó
nei, sjávarbyggðir landsins
blómstruðu, rétt eins og Afganistan
áður en óvitar tóku við stjórnar-
taumum.
Nú er öldin önnur. Er nú komið
fyrir þjóðinni að hagsmunum ber
nú ekki saman á milli höfuðborg-
arsvæðisins og landsbyggðarinnar.
Af hverju? Svarið er sáraeinfalt.
Eftir afleita stjórnarhætti ríkis-
stjórnarinnar er svo komið að
bankakerfið, sem hefur að sjálf-
sögðu allt aðsetur sitt á höfuðborg-
arsvæðinu og sér öllum athafna-
mönnum landsins fyrir lánsfé,
hefur lánað milljarða
ofan á milljarða til
stórútgerða landsins
til að kaupa sér afla-
heimildir. Þeir pening-
ar runnu í vasa þeirra
smærri sem sáu sér
það hagkvæmast að
selja sig út fyrir tugi
og hundruð milljóna.
Fluttu margir síðan til
Reykjavíkur eða
lengra og lifðu hátt.
Eftir standa stór-
skuldug sjávarútvegs-
fyrirtækin, sem glíma
nú við olíuhækkanir
og sjómenn sem vilja
ekki að þeim sé fækk-
að til hagræðingar.
Hvað bankana varðar þá geta
þeir ekki með neinu móti unað við
það að kvótakerfinu sé raskað á
einn eða annan hátt. Þar með eru
tryggingar fyrir að þeir fái lánsfé
sitt endurgreitt fyrir bí, spyrjið
bara stjórnarformann Íslandsbanka
FBA, Kristján Ragnarsson. Á móti
kemur að landsbyggðarkjarnar
sem áður þrifust á sjávarútvegi eru
nú blóðgaðir á versta veg, og þeir
skildir eftir til að deyja. Þetta er
því hrein og bein barátta á milli
landsbyggðar og höfuðborgarsvæð-
is. Megi sá skynsamari vinna!
Hvernig geta landsbyggðarmenn
rétt sinn hlut? Hvernig er hægt að
berjast á móti afli sem öllu ræður?
Upptökin er ekki að finna í LÍÚ,
heldur hjá Sjálfstæðisflokknum. Ef
sá flokkur héti gegnsæju, réttlýs-
andi nafni, þá væri hann sjálfsagt
kallaður Fákeppnisflokkurinn, eða
bara „Við, peningasleikjurnar!“.
Gildi flokksins, sem ég ólst upp við
að virða, eru löngu farin forgörð-
um. Forysta þessa flokks er getu-
laus, Davíð hefur ekki einu sinni
komið upp góðum brandara í nokk-
ur ár!
Ef landsbyggðarbúar ætla sér að
kjósa þennan flokk í næstu kosn-
ingum þá vona ég að þeir séu búnir
að versla sér timbur… til að negla
fyrir gluggana sína að kosningum
loknum. Ástandið er þegar orðið
svo slæmt að menn með góðar, arð-
bærar viðskiptahugmyndir fá ekki
lánað til sjávarplássa. Er ekki hægt
að fara í mál vegna þessa sökum
mismununar vegna búsetu? Eða er
það bara í ESB, þeim samtökum
sem ríkisstjórnin forðast eins og
heitan eldinn. Af hverju ætli það
sé?
Eini flokkurinn sem er af ein-
hverri alvöru að gæta hagsmuna
sjávarbyggðanna með ótvíræðum
hætti er Frjálslyndi flokkurinn. All-
ir aðrir eru með hálfkák, þora ekki
að segja sína skoðun… hvað þá
framfylgja henni… ef þeir þá hefðu
eina!
Að lokum vil ég bara segja þetta.
Fylgi Frjálslyndra í dag, að mínu
mati, endurspeglar í raun og veru
einungis það hversu lítill hluti Ís-
lendinga eru hugsandi í dag um
framtíðina. Ef svo fer sem horfir
undir stjórn Sjálfstæðisflokksins og
þeirra meðleppa, þá verður ekki
mikið eftir fyrir börn þessarar
þjóðar að erfa, alls ekki mikið.
Nei, hættu nú, nafni!
Kristján Ragnar
Ásgeirsson
Fiskveiðistjórn
Gildi flokksins, sem ég
ólst upp við að virða,
segir Kristján Ragnar
Ásgeirsson, eru löngu
farin forgörðum.
Höfundur er rekstrarfræðingur.
L
engi hefur verið rök-
rætt um kosti þess
og galla að Ísland
sækti um aðild að
Evrópusambandinu.
Bent hefur verið á að samning-
urinn um Evrópska efnahags-
svæðið dugi okkur fullkomlega
en á síðustu mánuðum hafa þó
efasemdarraddir um að svo verði
áfram gerst háværari.
EFTA-ríkin hafa sett fram
óskir um að EES-samningurinn
verði endurskoðaður en ljóst er
að innan Evrópusambandsins er
ekki mikill áhugi á að verða við
þeim óskum, og ekki ljóst hve
langt á að
ganga í upp-
færslu samn-
ingsins.
Það eru
einungis þrjú
ríki sem stór-
an ávinning
hafa haft af
EES-samningnum: Ísland, Nor-
egur og Liechtenstein. Ávinn-
ingur ríkja Evrópusambandsins
er ekki svo mikill og því lítið
sem ýtir á aðildarríki ESB að
endurskoða EES-samninginn. Í
ESB-stoð Evrópska efnahags-
svæðisins verða brátt 100 sinn-
um fleiri íbúar en í EFTA-
stoðinni, þ.e. 480 milljónir á móti
4,8 milljónum.
Íslenskir stjórnmálamenn hafa
lengi dregið að taka af skarið um
hvort ástæða sé til að huga að
aðildarviðræðum en utanrík-
isráðherra hefur nú sagst munu
leggja áherslu á að beita sér fyr-
ir því að EES-samnningurinn
verði endurskoðaður. Formaður
stjórnarandstöðuflokksins Sam-
fylkingarinnar telur kostina við
aðild fleiri en gallana og telst því
persónulega hlynntur aðild en
stefna flokks hans er aftur á
móti ekki skýr. Niðurstaða úr
kosningu um málið meðal fé-
lagsmanna Samfylkingarinnar á
að liggja fyrir á næsta ári. Árið
þar á eftir er kosningaár og ef
guð lofar verður Evrópusam-
bandsaðild kosningamál.
Samfylkingin hefur gefið út
bók með greinum um Evrópumál
eftir fjölda fræðimanna. Í mörg-
um greinunum er stuðningi lýst
við hugsanlega aðild þar sem Ís-
landi væri frekar ávinningur að
aðild en hitt. Sú athyglisverða
kenning hefur einnig verið sett
fram að Íslendingar hafi þegar
afsalað sér fullveldi með því að
undirrita samninginn um Evr-
ópska efnahagssvæðið árið 1994.
Það séu því ekki fullgild rök
gegn aðild að ESB að með henni
myndu Íslendingar afsala sér
fullveldi. Þvert á móti myndum
við endurheimta fullveldið að
nokkru leyti með því að ganga í
ESB, þar sem þá fengjum við
tækifæri til að koma skoðunum
okkar á framfæri og hafa áhrif,
en vera ekki einungis þöglir
þiggjendur tilskipana.
Þau rök gegn aðild að Íslend-
ingar séu smáþjóð sem báknið í
Brussel muni ekki hlusta á hafa
einnig verið hrakin: Evrópusam-
bandið er samstarfsvettvangur
fullvalda ríkja, hverra hags-
munir fara saman, og hefð er
fyrir því að taka tillit til skoðana
allra og taka ákvarðanir sem oft
byggjast á málamiðlunum. Því
tekur reyndar oft langan tíma
fyrir aðildarríkin sem nú eru 15,
en mun fjölga verulega á næstu
árum, að sammælast um ákvarð-
anir. Málamiðlanir taka tíma en
þær eru þess virði. Við þurfum
hvort sem er að láta þessar
ákvarðanir yfir okkur ganga.
Sem aðilar að ESB gætum við
haft eitthvað að segja. En mál-
flutningurinn þarf að vera rök-
studdur og vel úr garði gerður
og þá er hlustað hvort sem flytj-
endur eru Íslendingar eða Þjóð-
verjar, eins og fróður maður um
Evrópumál, Eiríkur Bergmann
stjórnmálafræðingur, komst að
orði í Kastljósinu í vikunni. Auk
þess eru smáþjóðir innan ESB
og aðrar á leiðinni inn í ESB
sem segja að þær hafi einmitt
áhrif vegna þess að þær séu inn-
an sambandsins en ekki utan
þess.
Áhrifaleysi ríkja utan Evrópu-
sambandsins bar líka á góma í
viðtali sem ég átti við Franz
Fischler, einn framkvæmdastjór-
anna hjá Evrópusambandinu,
síðastliðið vor. „Einn stærsti
kosturinn við aðild er að aðild-
arríkin eiga hlut í ákvarð-
anatökuferlinu innan sambands-
ins. Þau geta haft áhrif á
grundvallarreglur og stefnumót-
un sambandsins. Ríki sem
standa utan sambandsins geta
ekki gert annað en að fylgjast
með og aðlaga sig ákvörðunum
sambandsins í ýmsum geirum.
Þetta eru skýr merki um kosti
þess að gerast aðilar,“ sagði
Fischler.
Og seinna sagði Fischler:
„Evrópusambandið er ekki
stofnun þar sem þeir stóru koma
vilja sínum fram á kostnað
þeirra minni. Sambandið er
hlynnt fámennum ríkjum. Allir
hafa rétt á sinni skoðun og eng-
um er gert að fórna þjóðarhags-
munum.“ Fischler hefur því fyrir
löngu staðfest málflutning Evr-
ópusinna á Íslandi.
Það er greinilegt að vega þarf
og meta kosti og galla hugs-
anlegrar aðildar Íslands að Evr-
ópusambandinu. Framsókn-
arflokkurinn og Samfylkingin
hafa nú gefið út skýrslur um
Evrópumálin og eru þær góður
umræðugrundvöllur. Nú gengur
ekki lengur að skjóta málinu á
frest og nauðsynlegt er að það
verði aðalmálið í kosningunum
2003.
Evrópusinnar eru allra flokka
en það væri Samfylkingunni til
framdráttar að skýra línur í
sinni pólitík, Evróputengdri og
ekki, og gera það að afdrátt-
arlausri stefnu sinni að Ísland
sæki um aðild að Evrópusam-
bandinu. Ef löngu föllnum rök-
um um erfiðleika smáþjóða og
fórnun fullveldis með inngöngu í
ESB verður áfram haldið á lofti
verður varla miklu lengur hægt
að taka íslensk stjórnmál alvar-
lega.
EFTA
eða ESB
Þvert á móti myndum við endurheimta
fullveldið að nokkru leyti með því að
ganga í ESB, þar sem þá fengjum við
tækifæri til að koma skoðunum okkar á
framfæri og hafa áhrif, en vera ekki
einungis þöglir þiggjendur tilskipana.
VIÐHORF
Eftir
Steingerði
Ólafsdóttur
steingerdur-
@mbl.is