Morgunblaðið - 14.02.2002, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 14. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Fylgst með umræðum, Kristján Pálsson, Gunnlaugur Stefánsson, Ásta R. Jóhannesdóttir og Hjálmar Árnason.
Morgunblaðið/Golli
VIÐRÆÐUR stjórnvalda
Íslands og Bandaríkjanna
um bókun við varnarsamn-
ing þjóðanna eru ekki hafn-
ar, en bókunin rann út í apríl
sl. Halldór Ásgrímsson, ut-
anríkisráðherra, segir að
engin ákvörðun hafi verið
tekin um að hefja viðræður,
en íslensk stjórnvöld geti þó
komið að því máli með
skömmum fyrirvara.
Þetta kom fram í svari ut-
anríkisráðherra við fyrirspurn Þórunnar Svein-
bjarnardóttur (S) á Alþingi í gær. Þórunn benti á
að tíu mánuðir væru nú liðnir frá því bókun við
varnarsamninginn hefði runnið út og innti ráð-
herrann eftir svörum um
gang mála og samnings-
markmið íslenskra stjórn-
valda.
Halldór Ásgrímsson sagði
varnarsamstarfið við Banda-
ríkjamenn ganga mjög vel og
að gildistími bókunarinnar
við varnarsamninginn hefði
engin áhrif á það. Hins vegar
væri það skoðun íslenskra
stjórnvalda að skynsamlegra
væri að miða við að draga úr
slíkum bókunum og freista þess fremur að ná
lengri samningum um þessi mál milli þjóðanna.
Teldu menn ástæðu til breytinga á gildistíma slíks
samnings mætti skoða slíkt sérstaklega, en að sínu
viti hentaði síður að notast við tímasettar bókanir,
eins og gert hefði verið á síðustu árum.
Núverandi viðbúnaður varnarliðsins er
lágmarksviðbúnaður
„Það hefur engin ákvörðun verið tekin um að
hefja viðræður,“ sagði ráðherra ennfremur og vís-
aði til breytinga í utanríkispólitík Bandaríkjanna
eftir hryðjuverkin 11. september sl. Þá hefðu
stjórnarskipti þar í landi einnig umtalsverð áhrif;
komnir væru að málinu nýir erindrekar sem gæfu
sér góðan tíma til að kynna sér öll atriði og móta
sér afstöðu í framhaldi af því. „Við höfum lýst
þeirri afstöðu okkar að við teljum núverandi að-
búnað varnarliðsins hér á landi vera lágmarks-
viðbúnað. Við viljum ekki að hann sé skertur frek-
ar en orðið er,“ sagði Halldór ennfremur.
Bókun við varnarsamninginn rann út fyrir tíu mánuðum
Reiðubúnir í viðræður
með skömmum fyrirvara
FRAMLEIÐSLA á grasmjöli og
graskögglum hefur dregist mjög
saman hérlendis síðustu árin. Var
hún tæp 2.700 tonn árið 1999, 1.190
árið 2000 en engin í fyrra. Birgðir
innlendra grasköggla í landinu eru
nú um 700 tonn.
Þetta kom fram í svari Guðna
Ágústssonar landbúnaðarráðherra
við fyrirspurnum Jóns Bjarnasonar
alþingismanns. Hann spurði jafn-
framt hversu mikið hefði verið flutt
út af grasmjöli og graskögglum,
hver væri samkeppnisstaða ís-
lenskrar framleiðslu gagnvart inn-
flutningi, hvort íslenskar verk-
smiðjur hefðu verið úreltar síðustu
árin og hversu margar væru nú
starfandi. Ekki er gerður grein-
armunur á grasmjöli og grasköggl-
um hér á eftir.
Árið 1999 voru flutt inn 0,3 tonn
af graskögglum, 571 tonn árið 2000
og 226 í fyrra. Flutt voru út árið
1999 575 tonn, 261 árið 2000 og 69 í
fyrra. Um samkeppnisstöðu inn-
lendu framleiðslunnar fengust ekki
nákvæmar upplýsingar þar sem í
skriflegu svari kemur fram að slíkt
myndi kalla á úttekt sem ekki yrði
unnin á fáum dögum. Vísað var til
skýrslu nefndar um rekstrarskilyrði
graskögglaverksmiðja árið 1999 þar
sem fram kemur að verð á gras-
kögglum frá Danmörku sé 25–40%
lægra en verð á þeim íslensku. Segir
í niðurstöðu nefndarinnar að sam-
keppnisstaða innlendra grasköggla-
verksmiðja sé mun lakari en í Dan-
mörku.
Um úreldingu segir að þrjár verk-
smiðjur af fjórum hafi óskað úreld-
ingar, í Vallhólma í Skagafirði,
Brautarholti á Kjalarnesi og Flatey í
Austur-Skaftafellssýslu. Fóðuriðjan
í Ólafsdal í Dalasýslu hafi ákveðið
að halda áfram starfsemi. Þar hafi
ekki farið fram nein framleiðsla á sl.
sumri og að ársstörf séu 4,5.
Um 700 tonna
birgðir af gras-
kögglum
FUNDUR hefst á Alþingi í
dag, fimmtudaginn 14. febr-
úar, kl. 10.30. Stærsta og
viðamesta dagskrármálið er
frumvarp iðnaðarráðherra
til laga um Kárahnjúkavirkj-
un og stækkun Kröfluvirkj-
unar. Hefur forseti Alþingis
látið þau boð út ganga að
komið geti til þess að fundur
standi í allan dag og fram á
kvöld vegna þessa máls.
Í upphafi þingfundar verð-
ur hins vegar umræða utan
dagskrár um nýlegar upp-
sagnir á Múlalundi. Máls-
hefjandi er Jóhanna Sigurð-
ardóttir, þingmaður
Samfylkingarinnar, en Páll
Pétursson félagsmálaráð-
herra er til andsvara.
Rætt um
Kárahnjúka-
virkjun
ENGINN fær meira en 50.000
krónur greitt úr Lífeyrissjóði
bænda í elliífeyri á mánuði og
enginn meira en 30.000 kr. í
makalífeyri.
Þetta kemur fram í svari
fjármálaráðherra við fyrirspurn
Drífu Hjartardóttur (D) um
Lífeyrissjóð bænda og jafn-
framt að 3.618 einstaklingar
fengu greiddan lífeyri úr sjóðn-
um í október 2001.
Samtals fá liðlega 1.000
manns um 5.000 kr. að með-
altali í ellilífeyri á mánuði, 976
manns fá um 14.600 kr., 396 fá
um 24.000 kr. og 87 um 32.500
kr. en enginn meira en 50.000
kr. 504 fá tæplega 4.800 kr. í
makalífeyri á mánuði að með-
altali, 233 tæplega 13.700 kr. og
9 tæplega 22.000 kr. en enginn
meira en 30.000 kr. 105 fá um
6.000 kr. að meðaltali í örorku-
lífeyri á mánuði, 110 um 15.300
kr., 82 um 25.000 kr., 46 um
33.600 kr. og 22 um 43.500 kr.
en enginn meira en 50.000 kr.
Samkvæmt ársuppgjörum
Lífeyrissjóðs bænda voru virkir
sjóðfélagar 4.812 á árinu 2000
og 5.122 á árinu 1999 en gera
má ráð fyrir að virkum sjóð-
félögum ársins 2000 fjölgi þeg-
ar upplýsingar berast frá rík-
isskattstjóra vegna eftirlits
embættisins með greiðslum
landsmanna í lífeyrissjóði.
Í svarinu kemur ennfremur
fram að ákvæði samþykktanna
um lífeyrisréttindi eru með
svipuðum hætti og hjá almennu
lífeyrissjóðunum, sem byggja
réttindakerfi sín á samningum
Alþýðusambands Íslands og
Vinnuveitendasambands Ís-
lands. Með lögum nr. 122/1977
var afnumið lögbundið hámark
iðgjaldagreiðslna í Lífeyrissjóð
bænda. Iðgjaldsstofninn var
ekki lengur búvöruverð heldur
reiknuð laun eða greidd laun í
landbúnaði þar sem búrekstr-
arformi væri þannig háttað.
Lágar lífeyrisgreiðslur úr
sjóðnum til sumra bænda megi
því skýra með því að þeir hafi
stundað búskap í fá ár eftir
stofnun sjóðsins, en hann tók
til starfa 1. janúar 1971.
Lífeyrissjóður bænda starfar
eftir lögum nr. 12/1999. Ið-
gjaldið skal vera 4% af ið-
gjaldsstofni, sem er reiknuð
laun eða greidd laun í landbún-
aði. Mótframlagið er 50%
hærra en iðgjaldið og er það að
jafnaði greitt úr ríkissjóði og
hafa bændur þá samið um
greiðslu þess en annaars verða
þeir að greiða það sjálfir. Fjár-
hæð lífeyris úr sjóðnum veltur
á því hve hátt endurgjald eða
há laun sjóðfélagi ákvarðaði sér
meðan hann var í búrekstri,
segir jafnframt í svarinu.
Greiðslur úr lífeyrissjóði bænda
Enginn með
meira en 50
þúsund krónur
á mánuði
ALLS hafa 40 sveitarfélög af 122 í
landinu lokið við gerð heildaráætl-
ana um úrbætur í fráveitumálum.
Sveitarfélög sem fengið hafa út-
hlutað styrkjum til fráveitufram-
kvæmda hafa lokið gerð heildar-
áætlana fyrir þann hluta
sveitarfélags sem viðkomandi
framkvæmdir ná yfir. Í þessum 40
sveitarfélögum búa um 70% lands-
manna og eru þau mislangt komin
með úrbætur í fráveitumálum.
Þetta kemur fram í svari Sivjar
Friðleifsdóttur umhverfisráðherra
við spurningum Drífu Hjartardótt-
ur alþingismanns. Hún spurði
einnig hvernig væri háttað stuðn-
ingi ríkisins í þessum málum. Í
svarinu kemur fram að samkvæmt
lögum frá árinu 1995 geti stuðn-
ingurinn numið allt að 200 millj-
ónum króna á ári en þó aldrei
meiru en sem nemi 20% af kostn-
aði styrkhæfra framkvæmda fyrra
árs. Þá spurði þingmaðurinn hvort
til greina kæmi að Ísland fengi
undanþágu frá reglum Evrópu-
sambandsins í þessum málum
vegna séraðstæðna, t.d. fámennis.
Í svarinu segir að hér við land
nægi eins þreps hreinsun í lang-
flestum tilvikum enda landið
strjálbýlt og íbúar fáir. Eins þreps
hreinsun miði fyrst og fremst að
því að fjarlægja botnfellanlegan og
fljótandi úrgang úr skolpi. Bent er
á að reglur Evrópusambandsins
taki tillit til aðstæðna í umhverfi
og til fámennra sveitarfélaga.
Í lokin spurði þingmaðurinn
hvort til greina kæmi að styrkja
sveitarfélög lengur en til ársins
2005 eins og gildistími laganna til-
greinir. Fram kemur í svarinu að
fráveituframkvæmdir sveitarfélag-
anna hafi farið hægar af stað en
ráð var fyrir gert en fráveitunefnd
mun meta stöðuna og hvaða við-
brögð verði nauðsynleg á gildis-
tíma laganna og eftir árið 2005. Þá
kemur fram að milli 80 og 90 sveit-
arfélög þar sem um 30% lands-
manna búa hafi ekki kynnt áform
um úrbætur í fráveitumálum.
40 sveitarfélög af 122 hafa lokið áætlanagerð í fráveitumálum
Eins þreps hreins-
un nægir í lang-
flestum tilvikum
ÞRÍR þingmenn Vinstri grænna,
þau Árni Steinar Jóhannsson, Þur-
íður Backman og Jón Bjarnason
hafa lagt fram þingsályktunartil-
lögu um samninga við lággjalda-
flugfélög. Í tillögunni felst að sam-
gönguráðherra verði falið að kanna
hvort unnt sé að semja við lág-
gjaldaflugfélög um flugferðir til
Akureyrar eða Egilsstaða.
„Árið 2000 hóf lággjaldaflug-
félagið GO reglubundnar flugferðir
um Keflavíkurflugvöll. Með því
gafst efnalitlum ferðamönnum
kostur á að komast til Íslands og
jafnframt bauðst íslenskum ferða-
mönnum að fljúga ódýrt til meg-
inlands Evrópu. Með tilkomu nýs
ferðamannahóps hér á landi efldist
þjónusta við efnalitla ferðamenn,
svo sem ódýr gisting. Það segir sig
sjálft að með brotthvarfi flugfélags-
ins GO minnkar grundvöllur fyrir
þjónustu af því tagi umtalsvert.
Auk þess hlýtur að teljast bagalegt
fyrir íslenska ferðamenn að geta
ekki lengur nýtt sér þjónustu lág-
gjaldaflugfélags,“ segir í greinar-
gerð með tillögunni.
Bætt nýting flugvalla ferða-
þjónustunni til hagsbóta
Flutningsmenn benda á í þessu
sambandi að á Akureyri og Egils-
stöðum séu alþjóðaflugvellir. Betri
nýting þeirra yrði ferðaþjónustunni
í landinu tvímælalaust til mikilla
hagsbóta. Því beri að kanna til fulls
hvort semja megi við lággjaldaflug-
félag um að lenda á Akureyri eða
Egilsstöðum þar sem kostnaður
flugfélaga vegna umferðar um vell-
ina þar yrði mun lægri en á Kefla-
víkurflugvelli.
Flugferðir til Akureyrar og Egilsstaða
Áhugi á að semja við
lággjaldaflugfélög