Morgunblaðið - 14.02.2002, Blaðsíða 46

MINNINGAR
46 FIMMTUDAGUR 14. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Mér verður títt
hugsað til Agnars Guð-
mundssonar. Minning-
in um hann skipar stór-
an sess í huga mér,
bæði hvað varðar
æsku- og fullorðinsár mín.
Óhætt er að segja að Agnar hafi
verið aðsópsmikill, enda maðurinn
hávaxinn, þrekinn og myndarlegur.
– Það var alls staðar eftir honum tek-
ið.
Agnar bjó mestan hluta ævi sinnar
í hinum eina sanna miðbæ Reykja-
víkur. Hann var elstur í hópi sex
systkina, fæddur í Danmörku, en
fluttist ungur að árum til Reykjavík-
ur. Þar ólst hann upp hjá foreldrum
og systkinum í hinu sögufræga húsi,
Næpunni en mörgum þykir einmitt
Næpan vera eitt af kennileitum
borgarinnar. Agnar átti síðar eftir að
fara margar ferðirnar milli Dan-
merkur og Íslands, en ferðalög urðu
ríkur þáttur í lífi hans. Systkini hans
dvöldust flest um langan tíma á er-
lendri grund, og þrjár systur hans
festu þar rætur. Ef til vill hefur Agn-
ar svalað útþrá sinni með siglingu
um höfin blá, oft við ævintýralegar
aðstæður, m.a. á hvalskipunum, enda
varla hægt að segja að hvalveiðar
séu hversdagslegt lifibrauð.
Á heimili þeirra Birnu, móðursyst-
ur minnar og Agnars í Skólastræti 1,
voru ýmsir munir sem minntu á þann
tíma, sérkennilegar þóttu mér hinar
fallega slípuðu hvaltennur, sem víða
gat að líta. Mér er heimilið og fjöl-
skyldan „uppi á lofti“ ákaflega minn-
isstæð. Á fyrsta áratug ævi minnar
bjuggu foreldrar mínir, og við systk-
inin á neðri hæðinni í þessu gamla og
hlýlega timburhúsi, en síðar flutt-
umst við yfir í næsta hús.
Ég man marrið, þegar Agnar gekk
um gólf uppi á lofti, ég man eftir
skipshundinum hans, Rex, stórum
schaferhundi. Í þann tíð voru slíkir
hundar sjaldséðir í Reykjavík. Ég
man margar fyndnar og skemmtileg-
ar sögur sem Agnar sagði af mönn-
um og málefnum og svipbrigðum
hans þegar hann sagði frá. Röddin
var hljómmikil. Ég man eftir smekk-
legum klæðaburði hans, en Agnar
klæddist oftast ljósbrúnum khaki-
fatnaði, sem fór honum afar vel.
Ég man líka þegar reiðarslagið
dundi yfir, og Birnu var svipt burtu
úr þessum heimi, langt um aldur
fram. Síðar færðist aftur mikið líf í
húsið, þegar börnin þeirra fjögur,
Guðrún, Hans, Elín og Júlíus bjuggu
þar um lengri eða skemmri tíma með
fjölskyldum sínum.
Margar voru ferðir mínar upp á
loft eða „út í hús“, eftir að við fjöl-
skyldan fluttumst yfir í næsta hús,
ýmist til að gæta barnabarna Agnars
eða til að hitta fjölskylduna.
Ég man ófáar samverustundir
okkar Júlíusar, en við erum jafnaldr-
ar og fylgdumst lengst af að í skóla.
Agnar var mér ávallt ákaflega
góður. Hann gaf mér allsérstætt
gælunafn sem hann bjó til úr nafninu
mínu, sem aðeins örfáir þekkja. Nú
er Agnar lagður af stað í enn eina
ferðina, þangað sem svo margir ást-
vinir hans eru farnir á undan honum.
Þessi ferð bíður okkar allra.
Mikill sjónarsviptir er að Agnari
Guðmundssyni; fyrir mér og áreið-
anlega mörgum öðrum stendur
mannlíf miðbæjarins eftir, mun fá-
tæklegra en áður var.
Ég og systkini mín, Áslaug, Pétur
og Jens erum Agnari Guðmundssyni
afar þakklát fyrir samfylgdina. Við
og fjölskyldur okkar sendum börn-
um hans, tengdabörnum og barna-
börnum hlýjar samúðarkveðjur.
Minning hans lifir.
Margrét Guðrún Ormslev.
AGNAR
GUÐMUNDSSON
✝ Agnar Guð-mundsson fædd-
ist í Kaupmannahöfn
6. mars 1914. Hann
lést á heimili dóttur
sinnar í Reykjavík
31. janúar síðastlið-
inn og fór útför hans
fram frá Dómkirkj-
unni 8. febrúar.
Við höfum nú kvatt
hinstu kveðju mikinn
sómamann, Agnar
Guðmundsson skip-
stjóra. Hann lést eftir
erfiða baráttu við ban-
vænan sjúkdóm, átta-
tíu og sjö ára að aldri.
Að baki er löng og
giftudrjúg ævi um-
hyggjusams fjölskyldu-
föður og fjölbreyttur,
erilsamur starfsferill
sem oft krafðist mikill-
ar ábyrgðar, karl-
mennsku og æðruleys-
is.
Ég kynntist Agnari og konu hans,
Birnu Petersen, í byrjun sjöunda
áratugarins, við upphaf áratuga vin-
áttu okkar Júlíusar, sonar þeirra.
Hið glæsilega heimili þeirra hjóna
við Skólastrætið stóð vinum barna
þeirra opið og fyrr en varði var ég
þar daglegur gestur. Birna var ein-
staklega elskuleg og vönduð mann-
eskja en hún lést langt fyrir aldur
fram, árið 1969, og varð Agnari mik-
ill harmdauði.
Áður en Birna lést og á meðan
Skólastræti 1 iðaði af lífi stórfjöl-
skyldunnar, barna, tengdabarna og
barnabarna kom Agnar okkur strák-
unum fyrir sjónir sem hinn strangi
heimilisfaðir. Ég er ekki frá því að
Júlli hafi gefið þessari ímynd okkar
undir fótinn, enda var hann stoltur af
föður sínum og sífellt að minna okk-
ur á að hann ætti engan venjulegan
föður. Agnar var nú einu sinni þjóð-
kunnur skipstjóri sem hafði staðið
sína plikt á stríðsárunum og lent í
sögufrægum svaðilförum. Okkur
fannst sjálfsagt að slíkir garpar
krefðust hlýðni og reglusemi, jafnt á
heimili sínu, sem á skipsfjöl. En eftir
að Birna lést, eldri systkini Júlíusar
fluttu úr Skólastrætinu og ég kynnt-
ist Agnari betur varð mér ljóst að
hann var sérlega umhyggjusamur
faðir.
Mér hefur oft verið hugsað til þess
hversu mjög við strákarnir reyndum
á þolrif Agnars, einkum eftir að við
vorum komnir í MR og farnir að
kíkja út á lífið. Þá var heimili Júlla í
þjóðbraut og því oft gestkvæmt þar
um helgar. Þegar farið var að stytt-
ast ískyggilega í próf og Agnari þótti
lífsgleðin og kæruleysið keyra úr
hófi átti hann til að gefa tiltal. Því var
að sjálfsögðu beint til Júlla en við
hinir máttum vel taka það til okkar
sem við átti. Við slíkar aðstæður var
Agnar ekki að setja á langar tölur.
Það var ekki hans háttur að teygja
lopann. Hann sagði nokkur mjög vel
valin orð, talaði hægt og skýrt og
kvað fast að. Ef honum var mikið
niðri fyrir áréttaði hann gjarnan mál
sitt með því að byrja á eftirfarandi
tveimur orðum: ,,Ég meina.’’ Síðan
kom ógnþrungin þögn, nokkurs kon-
ar gæsalappir. Þetta verkaði eins og
rétttrúaður klerkur í kirkju sem
þrumar yfir söfnuðinn: ,,Pistilinn
skrifar.’’ Síðan kom umvöndunin,
hnitmiðuð, stutt og einföld en svo
áhrifamikil í ógleymanlegri fram-
sögn Agnars, að enginn gat efast um
alvöru málsins. Ef honum ofbauð
fíflagangurinn var hann snillingur í
því að setja málin upp á svo einfaldan
og kristaltæran hátt að hann hlaut að
vera að tala við fávita: ,,Ég meina:
Það eru bara tvær manngerðir í
þessum heimi: Þeir sem eru á ferð og
sjá vegg framundan og beygja frá –
og hinir sem eru á ferð og sjá vegg-
inn en beygja ekki. Ég meina: Ætliði
að beygja eða ætliði á vegginn?’’
Reyndar var Agnar svo einstök,
áhrifamikil og stórbrotin persóna að
honum verður aldrei lýst með orðum
einum saman.
Ég hef líklega verið eini vinur
Júlla sem fór á sjóinn á sumrin á
mennta- og háskólaárunum. Við það
óx ég í áliti hjá Agnari og Júlli fékk
oft að heyra eftirfarandi athuga-
semd: ,,Viltu sjá Gunna Kjartans.
Hann fer á sjó. Af hverju ferð þú
ekki á sjó?’’ En jafnframt því að vaxa
í áliti hjá Agnari komst ég að raun
um að hann var löngu orðið þjóð-
sagnapersóna hjá íslenskri sjó-
mannastétt. Það var því ekki ónýtt
fyrir strákhvolp með kringlótt gler-
augu sem var að læra heimspeki í há-
skóla, að geta lætt því inn í um-
ræðuna á fyrsta útstíminu að hann
væri, þrátt fyrir allt, heimagangur
hjá Agnari Guðmundssyni.
Með árunum varð samband okkar
Agnars nánara. Júlli var búsettur í
Danmörku um nokkurra ára skeið og
þá átti Agnar það til að bjóða mér í
heimsókn sem ég þáði með þökkum.
Hann var hættur að gefa tiltal en var
óspar á föðurlegar ráðleggingar og
alltaf jafn óborganlega skemmtileg-
ur.
Fyrir rúmu ári bað hann mig um
smá viðvik. Þegar ég kom til hans og
hafði lokið erindinu gaf hann mér
slípaða hvaltönn að skilnaði. Mér
þykir vænt um þessa gjöf. Hún er
mér tákn um áratuga vinsemd þessa
ógleymanlega manns. Ég kveð Agn-
ar Guðmundsson með þakklæti og
virðingu og sendi Júlla, Gunnu, Ellu
og Sidda innilegar samúðarkveðjur.
Kjartan Gunnar Kjartansson.
Látinn er í hárri elli atorkumað-
urinn Agnar Guðmundsson. Hann
var heilsuhraustur og þróttmikill
alla sína ævi, en síðustu árin fór
heilsu hans að hraka og lést hann á
heimili Guðrúnar dóttur sinnar 31.
janúar síðastliðinn. Hann var í faðmi
fjölskyldunnar til síðustu stundar,
umvafinn þremur kynslóðum sem
önnuðust hann af mikilli umhyggju
og natni. Agnar mat samveruna við
fjölskylduna mikils. Hann naut þess
að fá eitt yngsta barnabarnabarnið í
fangið og sátu þau og skemmtu sér
við að ýta á nef hvort annars.
Agnar fæddist í Danmörku og bjó
þar til átta ára aldurs, en þá flutti
hann til Íslands ásamt foreldrum
sðnum og systkinum. Agnar var elst-
ur sex systkina og foreldrar hans
voru Júlíus Guðmundsson kaupmað-
ur og Elín Stephensen, dóttir Magn-
úsar Stephensens landshöfðingja.
Agnar var stór maður vexti, kröftug-
ur og glæsilegur og íþróttamaður
góður. Hann var þrekmaður til
göngu, mikill sundmaður og hafði
unnið til margra verðlauna á yngri
árum.
Eiginkona Agnars var Birna Pet-
ersen og eignuðust þau fimm börn.
Elst barnanna er Guðrún, sem ég
kynntist þegar þau fluttu í hverfið.
Við urðum fljótt bestu vinkonur og
heimagangar hvor hjá annarri. Það
var alltaf spennandi að koma í Skóla-
strætið fyrir mig einbirnið og taka
þátt í ærlafullum leik systkinanna.
Mínar bestu stundir voru þegar
slagsmál þeirra systkina voru í upp-
siglingu og fylgdist ég með af mikilli
eftirvæntingu meðan móðirin af
sinni einskærru rósemi reyndi að
miðla málum og sætta. Í Skólastræt-
inu bjuggu að auki amma Guðrúnar
og tvær móðursystur með sínar fjöl-
skyldur svo þarna var alltaf fjörugt
og nóg um að vera.
Agnar var góður og skemmtilegur
heimilisfaðir og leit ég mikið upp til
hans. Hann var góður sögumaður og
hafði mikla kímnigáfu. Hann hafði
siglt um heimsins höf og lent í mörg-
um háskalegum ævintýrum á stríðs-
árunum. Nokkrum dögum fyrir and-
látið sagði hann okkur frá
svaðilförum með togaranum Arn-
birni hersi en skipið varð fyrir
sprengjuárás við Englandsstrendur
í stríðinu. Agnar var einnig mikill
áhugamaður um mat og matargerð
og smakkaði ég oft á ýmsu framandi
þar á bæ. Ef ég sýndi á mér einhvern
bilbug þá sagði Agnar ósköp rólegur:
„Ætlarðu ekki að klára þetta Gústa
mín?“ og dró mig þá að landi eins og
sagt er. Mér þótti sérstaklega vina-
legt að vera kölluð Gústa í Skóla-
strætinu en Agnar og Birna voru
eina fólkið sem gáfu mér það gælu-
nafn.
Með Agnari er gengin litrík hetja
úr miðbænum sem eins og fleiri af
þessari kynslóð setti svip sinn á bæ-
inn í áratugi. Ég er mjög þakklát fyr-
ir þær stundir sem ég átti með Agn-
ari og vil að leiðarlokum þakka
innilega vináttu og trygglyndi.
Elsku Gunna og fjölskylda, við
mæðgur sendum okkar innilegustu
samúðarkveðjur. Blessuð sé minning
Agnars Guðmundssonar.
Ágústa G. Sigfúsdóttir.
Þegar ég kom til
vinnu í Kennarahús-
inu 11. janúar sátu
þeir sem komnir voru
mjög hnípnir á kaffi-
stofunni. Mér brá í
brún. En ég fékk
fljótt skýringu á því þegar mér var
tjáð að Sigurjón Pétursson hefði
beðið bana í umferðarslysi kvöldið
áður.
Sigurjóni kynnt ég fyrst að ráði
við gerð síðustu kjarasamninga
Kennarasambands Íslands, sem
voru undirritaðir fyrir réttu ári.
Sigurjón hafði verið ráðinn sem
grunnskólafulltrúi hjá Samb. ísl.
sveitarfélaga þegar grunnskólinn
fluttist til sveitarfélaganna. Margir
skólamenn voru með efasemdir um
þessa ráðningu þar sem Sigurjón
hafði ekki haft sérstök afskipti af
skólamálum. Það kom hins vegar
fljótt í ljós að maðurinn hafði þá
eiginleika til að bera að hann yrði
fljótur að átta sig á málefnum skól-
anna og sú varð raunin. Það vakti
raunar undrun skólamanna hve yf-
irgripsmikil þekking hans á skóla-
málum varð á stuttum tíma. Þar
naut Sigurjón mikillar reynslu
sinnar sem sveitarstjórnarmaður
en hitt þó ekki síður hve gjörhugul
vinnubrögð hann notaði.
Sem starfsmaður Skólastjóra-
félags Íslands hafði ég haft nokkur
samskipti við Sigurjón áður en til
síðustu kjarsamninga kom, bæði
bréflega og í gegnum síma. En í
SIGURJÓN
PÉTURSSON
✝ Sigurjón Péturs-son fæddist á
Sauðárkróki 26.
október 1937. Hann
lést af slysförum 10.
janúar síðastliðinn
og fór útför hans
fram frá Hallgríms-
kirkju 21. janúar.
samningagerðinni og
ekki síður á kynning-
arfundum sem fylgdu
í kjölfarið urðu kynnin
nánari.
Það var auðfundið
að Sigurjóni var mjög
umhugað að samskipti
skólanna við sveitar-
félögin gætu gengið
vel fyrir sig og breytir
engu um það þótt við
höfum ekki alltaf ver-
ið sammála um túlkun
samninga. Skólastjór-
um ekki síður en
sveitarfélögunum var
það ómetanlegt að hafa í forsvari
sveitarfélaganna mann sem sett
hafði sig inn í allar aðstæður og
gat án nokkurra fordóma rætt
stöðu mála. Ekki síst er þetta
ómetanlegt þegar jafn miklar
breytingar er um að ræða eins og
fólust í nefndum kjarasamningi.
Þarna var í raun samið um nýtt
starfsumhverfi og því líklegt að
túlkun á ýmsum þáttum þeirra
yrði viðkvæm. Þarna naut starfs-
reynsla Sigurjóns sín vel. Sveit-
arfélögin voru í fáum orðum sagt
afar heppin með þessa ráðningu og
skólastarfi í landinu mjög mikill
missir og eftirsjá að hans nýtur
ekki lengur við.
Á þeim ferðalögum sem ég var í
með Sigurjóni vegna kynningar-
funda var hann mjög skemmtileg-
ur og margfróður eins og þeir hafa
tjáð sig um sem best þekktu hann.
Það er ávinningur fyrir hvern og
einn að kynnast slíkum mönnum.
Með þessum fáu orðum vil ég fyrir
hönd Skólastjórafélags Íslands
þakka Sigurjóni fyrir samstarfið
og votta honum virðingu. Eigin-
konu og öðrum ástvinum sendi ég
innilegar samúðarkveðjur.
Kári Arnórsson.
Elsku Ek.
Þú getur ekki ímynd-
að þér hvað ég sakna
þín mikið, það hefur svo
margt breyst síðan þú
fórst.
Ég trúi ekki að þú
sért farinn og að ég fái aldrei að sjá
þig aftur.
Við sem ætluðum að fara til Tæ-
lands næsta sumar, í ferðina sem við
vorum búin að tala um síðustu 2 árin.
Það er varla hægt að leggja meira á
einn vinahóp heldur enn þetta, á 3
mánuðum erum við búinn að missa
tvo úr okkar hóp og ég veit ekki hvort
við þolum meira.
Ég hef aldrei smakkað eins góðan
austurlenskan mat og þann sem þú
eldaðir. Ég man að einu sinni þegar
við bjuggum á Miklubrautinni,
komstu í heimsókn með kjúkling sem
þú eldaðir.
En í staðinn fyrir að setjast svo við
borðið og borða, sagðistu þurfa að
fara heim að elda fyrir afmæli systur
þinnar og fórst svo. Eins og systir þín
spurði mig um daginn: Hver á nú að
halda svona partý eins og þú hélst. Þú
hafðir svo gaman af því að skipu-
leggja partý og varst mjög góður í
því. Til dæmis núna fyrir rúmlega
mánuði hélt vinur okkar upp á afmæl-
ið sitt sem þið voruð búnir að tala um
og undirbúa í meira en tvo mánuði áð-
ur. Enda var þetta eitt besta partý
ársins.
Ég vona svo innilega að þú sért nú
hamingjusamur í paradís með Söru.
EKACHAI
SAITHONG
✝ Ekachai Saith-ong fæddist í
Surin í Taílandi 12.
júlí 1981. Hann lést í
Reykjavík 20. nóv-
ember síðastliðinn
og fór útför hans
fram frá Langholts-
kirkju 29. nóvember.
Ég gleymi þér aldrei,
takk fyrir að vera frá-
bær vinur. Þín vinkona
Sigrún.
Elsku ástin mín, ég á
ávallt eftir að sakna þín.
Þetta var yndislegur
tími sem við áttum sam-
an.
Ég er svo þakklát
fyrir að hafa kynnst
svona yndislegum
manni eins og þér. Ég
trúi því varla að þú sért
farinn og fæ aldrei að
sjá danssporin þín og bragða á ljúf-
fenga matnum þínum. Ég hlakkaði
alltaf til helganna að djamma með þér
því þú skemmtir þér alltaf svo vel að
maður gat ekki annað en skemmt sér
líka vel í kringum þig og ég gleymi
aldrei þessu fallega brosi sem kom
mér til að brosa.
Að lokum vil ég þakka þér fyrir að
hafa stutt mig svona mikið eftir að
Sara systir mín lést og nú vil ég reyna
að styðja fjölskylduna þína.
Ég elska þig og mun alltaf gera
það. Þú varst frábær og munt alltaf
vera það.
Vertu sæll elsku Ek minn, ég
hlakka til að hitta þig aftur í Paradís.
Ég bið að góður guð verndi og
styrki fjölskylduna þína í hennar
miklu sorg.
Þig, sem í fjarlægð fjöllin bak við dvelur
og fagrar vonir tengdir líf mitt við,
minn hugur þráir, hjartað ákaft saknar,
er horfnum stundum ljúfum dvel ég hjá.
Heyrirðu ei, hvern hjartað kallar á,
heyrirðu storminn kveðju mína ber?
Þú fagra minning eftir skildir eina,
sem aldrei gleymist, meðan lífs ég er.
(Valdimar Hólm Hallstað.)
Kveðja,
Maríum.