Morgunblaðið - 14.02.2002, Blaðsíða 52

52 FIMMTUDAGUR 14. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
EINHVERN tímann var þessi frasi
notaður í auglýsingu. Það leynist
mikill sannleikur í þessari yfirskrift,
en samt er raunin ekki sú að það hafi
allir þak yfir höfuðið. Á Íslandi í dag
er stór hópur sem ekki á sér griða-
stað sem þeir geta kallað heimili.
Það eru ekki bara svokallaðir „úti-
gangsmenn“ sem eru húsnæðislaus-
ir. Í þessum hópi eru láglaunaðir
einstaklingar/fjölskyldur, einstæðir
foreldrar, öryrkjar, aldraðir og fólk
sem hefur misst eigur sínar vegna
uppáskrifta á lánum fyrir aðra.
Villandi tölur um húsnæðislausa
eða þá sem skráðir eru „óstaðsettir í
hús“ hjá Hagstofu gefa engan veg-
inn raunverulega mynd af húsnæð-
isleysi á Íslandi í dag. Samkvæmt
lögum eiga einstaklingar að vera
með skráð lögheimili einhverstaðar
hvort sem þeir búa þar eða ekki.
Sem dæmi vitna ég í unga einstæða
móður sem er með lögheimili hjá
fyrrverandi tengdamóður sinni en
hún bjó þar síðast fyrir tveimur ár-
um. Hún hefur búið á 11 stöðum síð-
an þá, inni á vinum og vandamönn-
um til skiptis. Stúlkan býr í dag á
gistiheimili með þriggja ára gamla
dóttur sína. Ef hún sem löghlýðin en
heimilislaus borgari færi eftir þess-
um skráningarreglum þá þyrfti hún
að flytja lögheimili sitt ansi oft.
Þessi stúlka er langt frá því að vera
eina dæmið um húsnæðislausa sem
lifa dag frá degi í von um að geta
haft fastan samastað einhvertíma í
framtíðinni. Húsaleiga er á upp-
sprengdu verði og ekki óalgengt að
heyra að fólk greiði allt að 80.000
fyrir þriggja herbergja íbúð. Þó
húsaleigubætur séu ekki lengur
skattlagðar þá er sú upphæð dropi í
hafið hjá láglaunafólki sem þarf að
greiða slíka leigu. En á meðan
vandamálið er tölulega villandi er
slæmt húsnæðisástand ósýnilegt
fyrir almenningi og ráðamönnum
þjóðarinnar. Blákaldur raunveru-
leikinn sýnir sig hjá þeim sem
hýsast á stofugólfinu hjá ættingjum,
búa á gistiheimilum eða leigja sér
þak yfir höfuðið fyrir 80% af launum
sínum. Með öll þessi kostningaloforð
sem eru í gangi í dag þá er eins og
keisarinn hans H.C. Andersen, í
hlutverki velferðarsamfélagsins,
klæðist ekki eingöngu ósýnilegum
fötum, heldur virðist hann líka hafa
stungið höfðinu í sandinn að hætti
strútsins.
DAGBJÖRT L.
KJARTANSDÓTTIR,
félagsráðgjafi.
„Allir þurfa
þak yfir höfuðið“
Frá Dagbjörtu L. Kjartansdóttur:
DALAI Lama segir að tilgangur lífs-
ins sé að leita hamingjunnar. Við
fæðingu hefur manneskjan allar for-
sendur frá náttúrunnar hendi til að
elska lífið. Lífsgleði og lífsorka eru
þættir sem rúmast innra með öllum
hugsandi lífverum og er hér talið til
lífsgæða. Manneskjan er sköpuð til
að taka þátt í lífinu á jákvæðan og
uppbyggilegan hátt. Ýmsar aðstæð-
ur geta þó haft áhrif á hæfni hennar
til að öðlast lífshamingju. Innra með
manninum leynast ótrúlegir hæfi-
leikar til að bæta eigið líf og heilsu.
Hægt er að vinna markvisst að því að
auka lífsgæði, öðlast meiri lífsgleði
og lifa kærleiksríkara lífi. Ein for-
sendan er að einstaklingurinn taki
ábyrgð á eigin lífi og heilsu og að
hann hafi vilja til að þroska dulda
hæfileika sína til að bæta lífsgæðin.
Sumir fræðimenn hallast að því að
sjúkdómar og heilsubrestir orsakist
af þverrandi lífsgæðum og menn geti
bætt andlegt og líkamlegt heilbrigði
með því að styrkja þætti sem stuðla
að aukinni lífsgleði. Hluti af þessu er
að lifa í sátt við sjálfan sig. Með því
er ekki átt við að einstaklingur sem
býr við heilsubrest og félagslegan
skort eigi að sætta sig við ástandið
heldur að leita leiða til að breyta lífi
sínu til að hámarka getuna til að öðl-
ast lífsgleði og lífshamingju. Þó
margir hafi áhuga á að breyta lífi
sínu getur það reynst erfitt og alls
ekki augljóst hvar á að byrja. Lang-
varandi félagslegur skortur, heilsu-
leysi, áföll, missir og sorg geta haft
áhrif á hæfni einstaklinga til að taka
fyrstu skrefin í átt að betra lífi.
Meðal þeirra sem gert hefur rann-
sókn á lífsgæðum er læknirinn Sören
Ventegodt sem veitir forstöðu rann-
sóknastofnun um lífsgæði í Dan-
mörku, heimasíða www.fclk.dk. Nið-
urstaða rannsóknar sem náði til
10.000 manns sýndi að það var lítið
samhengi milli lífshamingju og árs-
tekna, þjóðfélagsstöðu, lífsstíls,
hreyfingar, áfengisnotkunar, reyk-
inga, matarvenja, menntunarstigs
eða atvinnustöðu.
Það var aftur á móti mikið sam-
hengi milli lífshamingju og tengsla
við sjálfan sig, tengsla við maka,
þ.m.t. ánægju með kynlífið, tengsla
við vinina, upplifun af vinnunni, and-
legu og líkamlegu heilbrigði.
Undanfarna áratugi hafa sjónir
margra beinst að því að kenna fólki
að skynja streitu og vanlíðan og önn-
ur einkenni erfiðra samskipta og
benda á aðferðir til að bregðast við
þeim. Nýrri kenningar leggja meiri
áherslu á að fólk læri að lesa eigin til-
finningar, geri sér grein fyrir
ástandi sínu, setji sér lífsgæðamark-
mið og beini sjónum að því að auka
lífsgæðin með breyttu hugsana-
mynstri í stað þess að einblína á
streituvaldana. Þannig geti einstak-
lingurinn þróað með sér jákvæðari
lífssýn og kærleika sem auðveldar
honum að lágmarka áhrif erfiðra að-
stæðna. Einstaklingurinn öðlast
betri tengsl við sjálfan sig og aðra og
hefur jákvæð gagnvirk áhrif í sam-
skiptum og á umhverfi sitt.
GUNNHILDUR
VALDIMARSDÓTTIR,
hjúkrunarfræðingur og kennari.
Lífsgæði og lífsgleði
Frá Gunnhildi Valdimarsdóttur: