Morgunblaðið - 19.02.2002, Blaðsíða 18

NEYTENDUR
18 ÞRIÐJUDAGUR 19. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
SELJENDUR og innflytjendur líf-
rænt ræktaðrar matvöru á Íslandi
segja sölu hennar hafa aukist jafnt og
þétt á síðustu árum og hafa fulla trú á
því að um sé að ræða vaxandi grein í
matvöruverslun. Eitt dæmi er 35%
aukning í sölu á lífrænt ræktaðri
þurrvöru í Hagkaupi á síðasta ári.
Greint var frá því í Morgunblaðinu
um daginn að sænska verslunarkeðj-
an Konsum hefði tífaldað sölu á líf-
rænt ræktaðri matvöru frá 1991–2000
og að velta fyrirtækisins hafi á sama
tíma aukist um 500 milljónir sænskra
króna, eða rúma 4,7 milljarða króna.
Rúnar Sigurkarlsson annar eig-
enda Yggdrasils segir aukningu í sölu
á lífrænt ræktuðum matvælum hafa
verið mjög mikla í nágrannalöndum
okkar undanfarin misseri og að hlut-
deild þeirra í sölu á matvörum al-
mennt sé orðin 2,5%. Sú aukning hafi
ennfremur orðið mjög hröð.
Hlutfall lífrænt ræktaðrar matvöru
af heildarsölu matvæla á Íslandi er
mun minna, segir Rúnar ennfremur,
eða innan við 1%. „Hins vegar leikur
enginn vafi á að sama þróun mun
verða hér á landi og er hún þegar far-
in af stað. Ef til vill eru ekki nema 2–3
ár í það að sala á lífrænt ræktaðri
matvöru verði álíka mikil hér á landi
og í löndunum í kringum okkur.
Aukningin hefur aldrei orðið jafn
mikil og á síðasta ári. Ég finn ekki
fyrir nokkrum samdrætti því aukn-
ingin heldur áfram og ef fram heldur
sem horfir þurfum við sjálfsagt að
stækka verslunina,“ segir hann.
Rúnar kveður þá breytingu jafn-
framt hafa orðið á neytendum lífrænt
ræktaðra matvæla að þeir sem kjósi
slíka vöru aðhyllist ekki endilega til-
tekinn lífsstíl, eins og áður var al-
gengt, heldur hafi fyrst og fremst í
huga að velja matvæli sem þeir telja
örugg, til dæmis án sætu- og auka-
efna, svo eitthvað sé nefnt.
Rúnar segir breytingar á sölu á líf-
rænt ræktaðri matvöru og náttúru-
vöru í raun óhjákvæmilegar. „Maður
trúir því varla hvað margir eru með
óþol fyrir alls kyns efnum í mat í dag.
Það virðist vera miklu meira um of-
næmisviðbrögð við matvælum en
þegar ég byrjaði með þennan rekstur
fyrir 16 árum. Þegar ég fór af stað
þótti eiginlega „út úr kortinu“ að vera
með slíka verslun. Í fyrstu sóttist fólk
einkum eftir lífrænt ræktuðu græn-
meti, núna er vöruvalið mun breiðara
og í raun hægt að fá alla matvöru líf-
ræna, líka kex og súkkulaði. Þótt til-
tekinn fjöldi hugsi áfram um hollustu
er umræðan líka farin að snúast um
aukin gæði matvöru,“ segir hann.
Framtíðin er „búð í búð“
Um 1.100 vöruliðir fást hjá
Yggdrasli, sem bæði er verslun og
heildsala, og kveðst Rúnar meðal
annars dreifa um 450 vöruliðum til
Nýkaupa og á annað hundrað vörulið-
um til Fjarðarkaupa. Kveður hann
viðbrögð kaupenda við þessum vörum
hafa verið mjög góð og að fólk sé
ánægt með þessa viðbót við venju-
bundið matvöruúrval.
Rúnar segir þá leið hafa verið farna
í stórmörkuðum erlendis að setja líf-
rænt ræktaða matvöru í hillur með
annarri vöru en það hafi ekki gefist
nægilega vel. „Margir evrópskir stór-
markaðir hafa því brugðið á það ráð
að setja upp „búð í búð“ en þá eru líf-
rænu vörurnar seldar í sérstakri
verslun innan stórverslunarinnar.
Dæmi um það hérlendis væri Lífsins
lind í Nýkaupum í Kringlunni,“ segir
hann.
Lífrænt ræktaðar matvörur eru að
jafnaði dýrari en þær sem ekki falla
undir sömu skilgreiningu og segir
Rúnar verðmuninn geta verið 20–30%
og allt upp í 40%, en segir ennfremur
að hann hafi verið meiri fyrir fáeinum
árum. Lífrænt ræktað grænmeti er til
að mynda talsvert dýrara en annað og
segir Rúnar lista- eða viðmiðunarverð
á lífrænt ræktuðu grænmeti hérlend-
is að jafnaði 20% hærra í heildsölu.
„Þessi verðmunur hefur hins vegar
minnkað almennt og sumar lífrænar
vörur eru nú á svipuðu verði og aðrar,
til dæmis hrökkbrauð eða pasta. Á
hinn bóginn mun verðmunur alltaf
verða einhver á þessum vörum. Ein
ástæðan er hærri framleiðslukostnað-
ur fyrir bóndann því lífrænar afurðir
eru ekki ræktaðar í jafn miklu magni
og aðrar og einnig er meiri vinna við
framleiðsluna,“ segir hann.
Rúnar segir ennfremur að nýr
þáttur í sölu á lífrænt ræktuðum
vörum sé áherslan á heiðarleg við-
skipti og er þá miðað við að fram-
leiðslan sé ekki byggð á barnaþrælk-
un, að þeir sem koma að ferlinu fái
mannsæmandi laun og að bændum sé
hjálpað til þess að fara út í lífræna
ræktun, svo dæmi séu tekin.
Hafa mikla trú á þessari grein
Nýkaup opnaði heilsuvörumarkað-
inn Lífsins lind, búð með lífrænt
ræktaðar vörur, inni í verslun sinni í
Kringlunni um miðjan desember.
Árni Ingvarsson kaupmaður í Ný-
kaupum segir að áður en Lífsins lind
var opnuð hafi 1–200 lífrænt ræktað-
ar vörur verið í hillum víðs vegar um
verslunina og að sala á þeim hafi verið
mjög lítil fyrir vikið. Í Lífsins lind eru
1.100–1.200 vöruliðir og segir Árni að
ef sala á sömu vörum og voru áður á
víð og dreif um búðina sé borin saman
við sölu eftir að Lífsins lind var opnuð
sé aukningin í einhverjum tilvikum
50–100%. „Viðtökur viðskiptavina
hafa verið mjög góðar. Við höfum lagt
mikla áherslu á vörukynningar, nú
síðast kynningu á lífrænt ræktuðu
lambakjöti nú um helgina, sem fólki
hefur líkað vel. Viðskiptavinir okkar
skiptast í raun í tvo hópa, annars veg-
ar eru þeir sem hafa tamið sér tiltek-
inn lífsstíl og valið lífrænt ræktaðar
vörur um langt skeið og hins vegar
eru hefðbundnari neytendur sem vilja
hugsa um hollustuna líka.“
Árni segir misjafnt eftir löndum
hversu hátt hlutfall sala á lífrænt
ræktuðum matvörum sé af sölu mat-
vöruverslana. Í einstaka löndum geti
sala á tilteknum flokki þeirra verið
allt að 10%. „Hlutfallið 1–5% er mjög
algengt. Þessi markaður stækkar
hins vegar í sífellu og við höfum mjög
mikla trú á þessum geira,“ segir
hann.
Nýkaup kaupir lífrænt ræktaðar
vörur að langmestu leyti af innlend-
um birgjum og segir Árni að versl-
unin muni jafnframt hefja innflutning
á slíkum vörum á næstu mánuðum.
Nokkuð breitt úrval af lífrænt rækt-
uðum matvörum er til sölu í Lífsins
lind og segir Árni standa til að fjölga
þeim á næstunni og hefja sölu á líf-
rænt ræktuðu nautakjöti.
Fólk til í að borga meira fyrir
lífrænt ræktaða matvöru
Gísli Sigurbergsson verðlagsstjóri í
Fjarðarkaupum segir að lífrænt
ræktuð þurrvara hafi verið á boðstól-
um hjá Fjarðarkaupum í um eitt ár og
að nú séu um 150 slíkir vöruliðir í
versluninni. Dæmi um slíka vöru eru
brauð, kex, morgunkorn, kaffi, sultur,
ávaxtasafar og þess háttar, segir
Gísli.
„Umræðan um lífrænt ræktaðar
vörur fer vaxandi og sala á slíkum
vörum er alltaf að aukast. Viðtökur
okkar viðskiptavina hafa verið mjög
góðar og eitt af því sem við erum með
í bígerð er að opna verslun með líf-
rænt ræktaðar matvörur inni í versl-
uninni. Gæti það jafnvel orðið á þessu
ári,“ segir hann.
Gísli segir viðskiptavini gera kröfu
um framboð á lífrænt ræktuðum
vörum og að til standi að fjölga slíkum
vöruliðum í versluninni. „Það virðist
einu gilda að þessi vara sé talsvert
dýrari. Viðskiptavinurinn er til í að
borga meira fyrir hana. Eitt dæmi í
því sambandi er lífrænt ræktaðar
kartöflur. Tveggja kílóa poki af þeim
kostar 398 krónur meðan aðrar kart-
öflur kosta 159 krónur eða þar um bil.
Samt sem áður seljum við um 300 kíló
á viku af þessum lífrænu. Fólk er
greinilega að temja sér betri lifnaðar-
hætti, þótt það þyki ekki sannað að líf-
rænt ræktuð matvara sé endilega
hollari,“ segir Gísli.
35% aukning í sölu lífrænnar
þurrvöru á liðnu ári
Anna Margrét Jónsdóttir gæða-
stjóri hjá Hagkaupum segir að sala á
lífrænt ræktuðum vörum hafi byrjað í
versluninni fyrir 3 árum. Í fyrstu hafi
einungis verið um að ræða fáeina
vöruliði en í dag séu þeir rúmlega
hundrað. Anna Margrét segir enn-
fremur að sala á lífrænt ræktaðri
þurrvöru hafi vaxið um 35% á liðnu
ári og að aukningin hafi verið stöðug
yfir árið. „Við höfum auglýst þessa
vöru í Hagkaupsblaðinu og einnig er
vitund fólks um lífrænt ræktaðar
vörur að aukast. Þessar vörur hafa
verið innan um aðrar í hillum versl-
unarinnar, sem ég tel að hvetji hinn
almenna neytanda til þess að velja líf-
rænt. Á hinn bóginn má segja að þeir
sem kaupa lífrænt ræktaða fram-
leiðslu vegna tiltekins lífsmáta vilji
frekar geta keypt þá vöru í afmörk-
uðum verslunum. Í verslun Hagkaups
í Smáralind erum við bæði með sér-
stakar hillur með lífrænt ræktuðum
vörum og lífrænt ræktaðar vörur inn-
an um aðrar í hillum og með því telj-
um við okkur koma til móts við báða
hópana. Það hefur gengið mjög vel að
bjóða lífrænt ræktaðar vörur sem val-
kost innan um aðrar en við fylgjumst
vitaskuld með þróuninni. Í það
minnsta er ljóst að neytendur vilja líf-
rænt ræktaða vöru og við komum til
móts við það sem viðskiptavinurinn
vill. Hvernig það verður gert í fram-
tíðinni ræðst síðan af viðtökunum. En
það er ljóst að við munum fjölga þess-
um vörum,“ segir Anna Margrét.
Í Hagkaupi hefur áherslan einkum
verið lögð á lífrænt ræktaða þurrvöru
og grænmeti og segir Anna Margrét
vilja fyrir því að auka framboð á líf-
rænt ræktuðum ávöxtum líka. „Hvað
lífrænt ræktaða ávexti varðar verðum
við að geta tryggt samskonar gæði og
í öðrum ávöxtum. Lífrænt ræktaðir
ávextir líta öðruvísi út. Þeir sem
kaupa slíka ávexti vegna tiltekins lífs-
stíls vita að hverju þeir ganga, en al-
mennir neytendur láta útlitið hins
vegar á sig fá. Það er nokkuð sem við
verðum að hafa í huga,“ segir Anna
Margrét Jónsdóttir að lokum.
Mikil aukning í sölu á
lífrænt ræktaðri vöru
Morgunblaðið/Sverrir
Kaupmenn telja að „búð í búð“
sé framtíðarfyrirkomulag í sölu
á lífrænt ræktuðum matvörum.
Sala á lífrænt ræktaðri matvöru hefur auk-
ist jafnt og þétt síðustu misseri, að sögn
seljenda. Helga Kristín Einarsdóttir fjallar
um þróunina í sölu á lífrænt ræktaðri vöru
og mikla trú kaupmanna á vaxandi umsvif.
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
HAGNAÐUR Sparisjóðsins í Kefla-
vík var 170 milljónir króna í fyrra og
jókst um 38% milli ára. Hagnaður
fyrir skatta dróst hins vegar saman
um 27%, fór úr 179 milljónum árið
2000 í 131 milljón í fyrra. Skýringin á
þessu er sú að tekjuskattur var
tekjufærður í reikningi sparisjóðsins
á síðasta ári en var gjaldfærður árið
2000. Framlag í afskriftareikning út-
lána hækkaði um 73 milljónir, eða
84%. Framlagið fyrir árið 2001 er
0,94% af niðurstöðu efnahagsreikn-
ings en var 0,60% árið áður.Vaxtam-
unur bankans, sem mælir hlutfall
hreinna vaxtatekna af meðalstöðu
heildarfjármagns, var svipaður milli
ára, 3,82% í fyrra en 3,86% árið 2000.
Rekstrarkostnaður hækkaði um
14% á síðasta ári, og þar af hækkuðu
laun um 13% og annar almennur
rekstrarkostnaður um 16%. Kostn-
aðarhlutfall sparisjóðsins, þ.e. önnur
rekstrargjöld sem hlutfall hreinna
rekstrartekna, hækkaði lítillega milli
ára, úr 67,8% í 68,7%.
Innlán sparisjóðsins jukust um
rúmlega 8% milli ára, en útlán hans
ásamt markaðsskuldabréfum jukust
um 23%.

 

(. 
(. 

 #$
 
 

 

 / 
 
 0
 1




&




 
& 
' %





'  ! 5678

  
)
  93
 
&   
! "
 
! "
''#&
+%#,
 $'%


%$,
+%(

-(
 ! $%
+#+&%
+,-'
++.$#/
++.'/
,'.#
*+ * 
  
++
 
#++



*+
*+ 
,  ,+







 








 
 $++' $++'
 
  
 
 
  
 
!"  #!
Hagnaður fyrir
skatta minnkar
um 27%
HAGNAÐUR samstæðu Jarðbor-
ana árið 2001 var um 15,4 milljónir
króna, en var 95,3 milljónir árið
2000. Gengisþróun á árinu var Jarð-
borunum óhagstæð en vænlega
horfir um verkefni fyrirtækisins á
árinu 2002, að því er fram kemur í
tilkynningu frá Jarðborunum.
Hlutafé Jarðborana hf. er 259,6
milljónir króna. Eigið fé félagsins
var í árslok 865,8 milljónir króna,
eiginfjárhlutfall var 61,7% en arð-
semi eigin fjár hefur minnkað veru-
lega, úr 13,4% árið 2000 í 1,9% árið
2001.
Stærstu verkefni Jarðborana hf. á
árinu 2001 voru unnin fyrir Orku-
veitu Reykjavíkur á Hellisheiði
vegna fyrirhugaðrar byggingar 120
MW jarðvarmavirkjunar á svæðinu.
Bent S. Einarsson framkvæmda-
stjóri segir í tilkynningunni að þær
breytingar sem nú eiga sér stað inn-
an og utan orkumarkaðarins muni
skapa Jarðborunum mikla mögu-
leika. „Verkefnastaða ársins 2002 er
góð og hefur vaxandi áhugi helstu
orkufyrirtækja landsins þar veruleg
áhrif. Þau hyggjast auka raforku-
framleiðslu sína með jarðvarma.
Þátttaka Jarðborana á síðustu
tveimur árum í félögum, sem hafa
það að markmiði að virkja jarðhita,
staðfestir þann ásetning félagsins
að taka þátt í framþróun í orku-
málum.“
Hagnaður Jarð-
borana 15 milljónir

 

 


    




&





 
' %
& 





( %

'  ! 

  
&
 
&   
&&%
&$-
),&
 $$



*%%
#$,
 +$-
%+.,/
+.&/
%,
  
# 
# 



    









$  


 
   
 ! "
! "
! "


 
 
$++' $++'