Morgunblaðið - 23.02.2002, Blaðsíða 42
UMRÆÐAN
42 LAUGARDAGUR 23. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÞEGAR hið nýja frumvarp rík-
isstjórnarinnar ,,um virkjun Jök-
ulsár á Brú og Jökulsár á Fljótsdal
og stækkun Kröfluvirkjunar“ er
skoðað kemur í ljós að þar á að
fara allt aðrar leiðir en lagt er til
að gildi um önnur fyrirtæki og
virkjanakosti þegar litið er til þess
nýja raforkuumhverfis
sem stóð til að skapa
með nýjum raforkulög-
um sem taka áttu gildi
eftir tæpa fjóra mánuði
ef marka má samþykkt
ríkisstjórnar frá því
fyrir um ári.
Með frumvarpinu um
virkjun jökulánna er
verið að afhenda
Landsvirkjun einn hag-
stæðasta virkjanakost
sem þjóðin hefur ráð á.
Samkvæmt því á virkj-
analeyfið að vera ótíma-
bundið. Ekki til 50 ára
eins og gert var ráð
fyrir í nýju raforkuum-
hverfi og ekki í sam-
ræmi við tillögu auðlindanefndar
sem segir að náttúruauðlindir og
landsréttindi í þjóðareign megi
ekki selja eða láta varanlega af
hendi til einstaklinga eða lögaðila.
Þó megi veita þeim heimild til af-
nota eða hagnýtingar á þessum
auðlindum og réttindum gegn
gjaldi, að því tilskildu að hún sé
tímabundin eða henni megi breyta
með hæfilegum fyrirvara eftir því
sem nánar er ákveðið í lögum. Þá
kemur fram í nýja virkjanafrum-
varpinu að ef Landsvirkjun hefur
ekki hafið framkvæmdir eftir 10 ár
falli leyfið úr gildi. Nýtt raforku-
umhverfi gerir ráð fyrir 5 árum.
Og ef Landsvirkjun hefur ekki
komið virkjuninni í rekstur eftir 15
ár fellur leyfið niður. Nýtt raf-
orkuumhverfi gerir ráð fyrir 10 ár-
um.
Í nýja virkjanafrumvarpinu er
hvorki gert ráð fyrir því að Lands-
virkjun greiði fyrir leyfið né virðist
ráðherra eiga að semja við fyr-
irtækið um endurgjald fyrir land
og landgæði sem virðist þó verða
reglan fyrir aðra ef marka má
hugmyndir um nýtt raforkuum-
hverfi. Áréttað skal að tilgangur
þeirra breytinga sem boðaðar hafa
verið á raforkuumhverfinu, og Ís-
land er skuldbundið að koma á nú
eftir fjóra mánuði, er ,,að skapa
forsendur fyrir samkepppni í
vinnslu og viðskiptum með orku“.
Nýtt raforkuumhverfi og
samkeppni í orkuvinnslu
Á síðustu starfsdögum Alþingis
sl. vor var lagt fram frumvarp til
nýrra raforkulaga sem fól í sér
grundvallarbreytingu á íslenskum
raforkumarkaði. Megin tilgangur
laganna á að verða ,,að skapa for-
sendur fyrir samkepppni í vinnslu
og viðskiptum með orku“. Það
byggir þannig á nýjum viðhorfum í
raforkumálum og er
í samræmi við það
sem hefur verið að
gerast í ríkjum Evr-
ópusambandsins.
Boðað var að
frumvarpið yrði lagt
aftur fram strax á
haustdögum enda
um viðamiklar
breytingar að ræða.
Í greinargerð frum-
varpsins kemur
fram að með ákvörð-
un sameiginlegu
EES-nefndarinnar
frá 1999 hafi sú til-
skipun sem þessar
breytingar byggja á
orðið hluti EES-
samningsins og að Ísland sé því
skuldbundið til að innleiða þessar
breytingar í íslenska löggjöf fyrir
1. júlí 2002, eða eftir rúma fjóra
mánuði. Tími Alþingis til að fjalla
um málið og afgreiða er því orðinn
stuttur og hefur vakið athygli að
það skuli ekki enn hafa verið lagt
fram að nýju.
Samkvæmt framangreindu raf-
orkufrumvarpi sem lagt var fram,
samþykkt af ríkisstjórn sl. vor,
skal ekki gefa út virkjanaleyfi til
lengri tíma en 50 ára. Virkjana-
leyfi fellur úr gildi fimm árum eftir
veitingu ef leyfishafi hefur þá ekki
hafið framkvæmdir og tíu árum
eftir veitingu ef virkjun er ekki
komin í rekstur. Jafnframt voru
ákvæði í frumvarpinu sem kveða á
um gjaldtöku vegna eftirlits, fyrir
virkjanaleyfið sjálft og heimild til
handa ráðherra að semja við þá
aðila sem leyfi fá ,,um endurgjald
fyrir land og landgæði þau sem um
ræðir hverju sinni“.
Tillögur auðlindanefndar
Auðlindanefnd skilaði tillögum
sínum fyrir u.þ.b. tveimur og hálfu
ári. Þar er mikil áhersla lögð á
samræmda stefnu og stjórn á nýt-
ingu náttúruauðlinda sem byggi á
eftirfarandi meginatriðum:
1. Heilsteyptum lagaramma um
hlutverk og ábyrgð ríkisins á ráð-
stöfun og nýtingu náttúruauðlinda.
2. Beitingu hagrænna stjórn-
tækja á grundvelli vel skilgreinds
eignar- eða afnotaréttar þar sem
því verður við komið ásamt leið-
réttandi sköttum og uppbótum þar
sem það á við.
Nefndin kom með tillögu að nýju
stjórnarskrárákvæði í samræmi
við framangreint þar sem auðlindir
sem ekki eru háðar einkaeignar-
rétti verði lýstar þjóðareign og
verði ákvæðið svohljóðandi:
– Náttúruauðlindir og landsrétt-
indi sem ekki eru háð einkaeign-
arrétti eru þjóðareign eftir því
sem nánar er ákveðið í lögum.
Handhafar löggjafar- og fram-
kvæmdarvalds fara með forsjá,
vörslu og ráðstöfunarrétt þessara
auðlinda og réttinda í umboði þjóð-
arinnar.
– Náttúruauðlindir og landsrétt-
indi í þjóðareign má ekki selja eða
láta varanlega af hendi til einstak-
linga eða lögaðila. Þó má veita
þeim heimild til afnota eða hagnýt-
ingar á þessum auðlindum og rétt-
LÝST ER
EFTIR
AUÐLINDA-
STEFNU
Svanfríður
Jónasdóttir
Hvernig ætlar ríkis-
stjórnin að sannfæra út-
gerðarmenn um réttlæti
þess að greitt sé fyrir
aðgang að sjávarauð-
lindinni, spyr
Svanfríður Jónasdóttir,
þegar Landsvirkjun
er á sama tíma afhent
þessi dýrmæta auðlind,
ókeypis og til ótíma-
bundinnar nýtingar?
HLUTFALL ungs
fólks er óvenju hátt í
Bessastaðahreppi. Á
undanförnum árum
hafa skóla- og tóm-
stundamál verið fyr-
irferðarmiklir mála-
flokkar og mikil
uppbygging átt sér
stað á skömmum
tíma. Framundan eru
einnig miklir fram-
kvæmdatímar í þess-
um efnum ef listi
sjálfstæðismanna fær
áframhaldandi braut-
argengi. Fyrirhugað-
ar eru framkvæmdir
við leikskólann sem væntanlega
munu eyða biðlistum tveggja ára
barna og eldri þegar í haust, og á
næstu tveimur árum eru áform um
viðbyggingu við leikskólann sem
rúmar tvær deildir.
Nú stöndum við frammi fyrir því
verkefni að búa í haginn fyrir ung-
linga í hreppnum í 8. til 10. bekk
svo þeir þurfi ekki lengur að sækja
skóla í annað sveitarfélag. Ég
stend heils hugar að þeirri stefnu-
mótun sem felst í nýsamþykktri
þriggja ára fjárhagsáætlun
hreppsins að taka
þessa bekki einn af
öðrum inn í skólann
hér og byrja á 8. bekk
innan tveggja til
þriggja ára. Þessi fyr-
irætlan krefst góðs
undirbúnings og býð
ég fram krafta mína,
reynslu og þekkingu á
sviði uppeldis- og
skólamála við undir-
búninginn og fram-
kvæmdir í kjölfarið.
Við þurfum að hyggja
að mörgu sem varðar
innra starf skólans við
þær breytingar sem
framundan eru, og eru mér tóm-
stundmál, þar með talið tónlist-
arnám unglinganna, ofarlega í
huga. Tómstundastarfið þarf að
vera að stórum hluta til staðar inn-
an skólans, undir stjórn þeirra
sem starfa í skólanum og í
tengslum við skólastarfið. Með því
móti eigum við það fremur tryggt
að hver og einn fái að njóta áhuga-
mála og hæfileika sinna og eigum
við þess frekari kost að halda bet-
ur utan um hvern einstakling og
leiðbeina á þann veg sem við telj-
um æskilegt og uppbyggilegt. Í áð-
urnefndri þriggja ára áætlun sveit-
arfélagsins lúta stærstu málin að
áframhaldandi uppbyggingu leik-
og grunnskólans og íþróttahússins.
Einnig eru áform um byggingu
minni íbúða til að svara eftirspurn
fólks sem er að byrja búskap og
þeirra sem eldri eru og vilja
minnka við sig. Tillaga að deili-
skipulagi við Breiðumýri þar sem
gert er ráð fyrir slíkum húsum
liggur nú frammi til kynningar.
Við þessa uppbyggingu sem fram-
undan er þurfum við að vera var-
kár í umgengni okkar við náttúru
nessins nú sem áður. Sú stefna
sem mótuð hefur verið að hér skuli
rísa samtals 2.800 til 3.000 manna
byggð, er í mínum huga skynsam-
leg og samrýmist ágætlega sjón-
armiðum náttúruverndar og varð-
veislu opinna náttúrulegra
útivistarsvæða.
Ég óska eftir stuðningi í 3. sæti
listans og hvet íbúa sem hafa
kosningarétt til að taka þátt í próf-
kjörinu í íþróttahúsinu í dag og
hafa með þátttöku sinni áhrif á
það hvernig frambjóðendur raðast
á listann.
Skólamál
áfram í
fyrirrúmi
Erla Guðjónsdóttir
Höfundur er frambjóðandi í
prófkjöri D-listans.
Bessastaðahreppur
Tómstundastarfið,
segir Erla Guðjóns-
dóttir, þarf að vera
að stórum hluta til
staðar innan skólans.
Sjálfstæðisfélag
Bessastaðahrepps
efnir til prófkjörs í
dag. Tólf manns gefa
kost á sér, sex konur
og sex karlar. Til liðs
við reynsluboltana
kemur metnaðarfullur
hópur fólks, sem vill
leggja lóð sitt á vog-
arskálarnar og stuðla
að farsælum lausnum
framfaramála í sveit-
arfélaginu.
Enginn vafi er á að
flest búum við á Álfta-
nesi vegna sérstöð-
unnar og vegna kyrr-
láts umhverfis. Við
sem búum á Álftanesi erum flest
sammála um að hér þurfi að vera
til staðar góð þjónusta, við hæfi
stærðar sveitarfélagsins. Fram-
undan eru metnaðarfull verkefni,
sem komið hefur verið á framfæri
við íbúa.
Fái fulltrúar Sjálfstæðisfélags-
ins til þess umboð í kosningum í
maí í vor, munum við standa fyrir
þessum fimm meginverkefnum
meðal annarra mikilvægra:
Byggt verður við leikskólann
Krakkakot og biðlistar heyra þar
með sögunni til frá og
með næsta hausti.
Álftanesskólinn verð-
ur stækkaður og 8.
bekkur heima 2004/
2005 og síðan fylgja í
kjölfarið sá 9. og 10.
Íþróttasalurinn í
Íþróttamiðstöðinni
verður stækkaður
2004 til 2005.
Hafin verður upp-
bygging félagsaðstöðu
fyrir eldri borgara á
næsta kjörtímabili.
Byggðar verða
minni íbúðir við
Breiðumýri fyrir unga
fólkið og þá eldri, sem
vilja minnka við sig.
Ágætu Álftnesingar, kjósum í
prófkjöri Sjálfstæðisfélagsins í dag
og veljum þannig fulltrúa á lista
félagsins til ábyrgðar í hrepps-
nefnd Bessastaðahrepps í komandi
kosningum í maí.
Metnaðarfull
verkefni
framundan
Guðmundur
G. Gunnarsson
Bessastaðahreppur
Hér þarf að vera
til staðar, segir
Guðmundur G.
Gunnarsson, góð þjón-
usta við hæfi stærðar
sveitarfélagsins.
Höfundur er oddviti hreppsnefndar
Bessastaðahrepps og er þátttakandi
í prófkjöri Sjálfstæðisfélagsins.
Málarar - Múrarar - Píparar - Smiðir
Dúkarar - Rafvirkjar - Ræstitæknar
Til þjónustu reiðubúnir!
Eitt númer - 511 1707
www.handlaginn.is
handlaginn@handlaginn.is
Tannstönglabox
Verð kr. 2.590
Mörkinni 3, sími 588 0640
Opið mánudag-föstudag 11-18,
laugardag 11-15
Á horni Skólavörðustígs og
Klapparstígs, sími 551 4050
Útsalan
stendur yfir
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is netfang: flis@flis.is
flísar
SKOÐUN