Morgunblaðið - 23.02.2002, Blaðsíða 49

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. FEBRÚAR 2002 49
6

 #




#

 0  '0'  
 +

   



  
   


 



.9
7*? 4
?



-<+' 
 ! ,# 

(--'2
 # (
 #  &' 
> "!
 .'!&' 
"  *  .'!!  > 0-- &' 
4 3 .'!! * (!&" *+ ! &' 

 !&# .'!&' 
 # #
#!! !

 # # .'!!
 3!
/ &' 
 !  !  !&#  .' !! &'
 +,-(&# 
6

 #




#

 0  
  '0' +

      
 
 


0
?
 *57
*.

/-!
!& 2% 6E
>'<  
= 

 #


 
1 

 7, 
 




 '
+
 '   0
'  

'

'0 -#% 0 !3! $ ,!!
 !8+, !&' 
> "! *,!&  0 !3&'  * 
- < !
.' !! !  0 !3! $ 
 %!&' 

  *,!&  0 !3! +
&2 &'
 8 ! 8, !
6

 #




 0   '0'  
 +

     1 
 
1   

? 0
?
79 "##!& C
$ 22 ! 
) 8+, *  .' !! 
 # !
0 !3
# # ! 0 
#&
$+, # * !
 "# ! '&' 
3! * ! !&  8 

 # # * !
* !& * &'  !  $ &' !
= * ! 9-
#2#!&&' 
8 ! 8, !  8 ! 8 ! 8, !
6

 #

   +
  #
 0   '0' 
  +
  +


     
  !



  


 





$7


- " CA&
-# ( 

# 3! .' !!&' 
( #
 &' 5 ! $ ! !

  ! !
.' !!  ! !
(M' &' 
$ &#  ! !
  !  8, !
„Heldur þykir mér
hún nú vera stutt-
klædd.“ Óskar Jóns-
son, foringi í Hjálpræð-
ishernum, svaraði að
bragði, er hann í lok 7.
áratugarins var inntur skoðunar á
stúlku sem elsti sonur hans kynnti
fjölskyldunni. Sá kvæntist reyndar
stuttpilsu þessari og þar með eign-
aðist herforinginn tengdadóttur sem
kunni engin skil á majór, ofursta og
generál, hvað þá brigader. En það
kom ekki að sök. Brigader Óskari
var annt um innihaldið; frelsunina,
líknina, frekar en formið og fyrir-
komulagið, þótt köllun hans og lífs-
starf birtust í þeim umbúnaði sem
einkennir svo mjög Hjálpræðisher-
inn: Herskipulag, búningar og bonn-
ettur, blásið í lúðra, barið á bumbur,
marserað og vitnað á víðavangi, oft
með meiri tilþrifum en almenningur
átti annars að venjast. Á Her braut
fjörlegur sálmasöngurinn lengi vel í
bága við hefðbundnari trúariðkun
annarra lúterskra í landinu, sem í arf
höfðu tekið Heilræðin og hljóðlátan
guðsótta frá húslestrum í rökkvuð-
um baðstofum íslenskra torfbæja.
En því skyldi fólkið ekki tjá gleðina í
lotningu og trú á guð sinn? Það voru
ekki aðeins Laxness, Þórbergur og
Steinn Steinarr sem gerðu sér mat
úr sérstöðu Hersins. Trúareinlægn-
in „þar sem lífið talaði en ekki guð-
fræðin“ æsti ýmsa til andúðar og
óspekta. En stíll Hersins var og er sá
að svara ekki óhróðri, halda bara
sínu striki og láta verkin tala.
Foringjar Hjálpræðishersins hafa
löngum búið við það að vera sendir
til nýrra staða og starfa, innanlands
jafnt sem utan. Fyrirvaralaust berst
bréf sem segir að nú skuli pakka.
Nokkrum vikum síðar kemur annað
sem upplýsir hvert skuli haldið, og
þá er ekki til setunnar boðið og fjöl-
skyldan leggur í’ann. Í starfinu
kynntust Óskar og Imma af eigin
raun öðrum löndum, íbúum þeirra og
menningu, og eignuðust fjölda vina –
vináttubönd sem endast ævina út.
En skipanirnar gátu tekið á, sérstak-
lega ef starfið var mjög blómlegt.
ÓSKAR
JÓNSSON
✝ Óskar Jónssonfæddist í Reykja-
vík 4. júní 1916.
Hann lést á líknar-
deild Landakotsspít-
ala 23. janúar síðast-
liðinn og fór útför
hans fram frá Hall-
grímskirkju 5. febr-
úar.
Aftur og aftur var byrj-
að á byrjuninni á
ókunnugum stöðum,
við framandi aðstæður
og jafnvel tungumál.
Með á flakkinu voru
krakkarnir þeirra,
linnulítið að skipta um
vini og byrja í nýjum
skólum. Það má velta
því fyrir sér hvað þurfi
til að svona uppeldi fari
ekki illa með börn, en
stæli þau og æfi í aðlög-
un, umgengni við aðra,
í því að tjá sig ófeimin
og tala á mannamótum,
leiða hjá sér áreitni, vera skjót til
svars og oft æði orðheppin, skapgóð
og mannblendin eins og raun ber
vitni. Er það trúin, tónlistin, sameig-
inleg sýn og samvinna, eða bara æf-
ingin sjálf?
Eftir samkomur á Her fóru marg-
ar kynslóðir af herfólki og þess
vegna heilu skipshafnirnar ef því var
að skipta, í kvöldkaffi heim til Ósk-
ars og Immu. Imma spilaði á gítar og
raddaði sönginn. Þar voru börnin
þeirra og síðar barnabörn hvert með
sitt hljóðfærið, enda farin að spila
löngu áður en þau gátu lesið númerin
í sálmabókinni. Óskar lék á mandólín
eða konsertínu. Hann var að öllum
líkindum eini Íslendingurinn, eða
einn af örfáum, sem spilaði á það
hljóðfæri. Oft voru sungnir trúarleg-
ir textar við melódíur sem almennt
eru þekktar sem sálmalög, en voru
upphaflega slagarar. „Því skyldi sá í
neðra fá öll bestu lögin?“ Það var
glatt á hjalla og mikið hlegið. Í þeirri
fjölskyldu hlæja allir hátt, og hlógu
miklu hærra en tengdadóttirin, sem
gat hlegið lyst sína án þess að nokk-
uð heyrðist í henni að ráði. Af öllum
hló þó Óskar hæst.
Alltaf voru þau nefnd saman Ósk-
ar og Imma, og erfitt er að hugsa um
annað án þess að tala um hitt þótt á
ýmsa lund væru þau ólík. Imma létt
og „spontant“, og Óskar að öllu jöfnu
hægari en jafnframt hlýr og blátt
áfram. Ekki skorti þau hjónin skop-
skynið í daglega lífinu. Á góðri
stundu glitti oftast í grallarann í
Óskari, og gat hann þá orðið svolítið
stríðinn. En frúnni var hjartanlega
skemmt. Félagsleg verkaskipting
þeirra var sú að Imma hélt tækifær-
isræðurnar, bjartri röddu, fyrir
beggja hönd. Einhvern tíma sem oft-
ar í veislu, þá sænskra brúðhjóna,
var ósk hennar til unga fólksins að
það mætti eiga jafnmarga sólríka
daga og þau Óskar hefðu átt saman
um ævina.: „Saa blir ni inte sol-
brända,“ laumaði bóndinn þá út úr
sér.
Árið 1937 var Óskar sendur ungur
foringi til Akureyrar að hjálpa til á
flokknum.
„Þessi huggulegi og kurteisi laut-
inant, í uniformi með gulum snúrum,
sem talaði svo vel á samkomum.“
Fyrir var Imma 15 ára, þá þegar bú-
in að taka afstöðu um að verða for-
ingi og þjóna guði. Þar vaknaði ástin,
þar hófst samstarfið. Eitthvað þurfti
Óskar þó að bíða eftir Immu sinni
sem átti eftir að eldast aðeins og
ljúka foringjanáminu. Hann var sett-
ur til starfa í Færeyjum og skrifaðist
þaðan á við festarmeyna. Áður hafði
Óskar unnið við uppbyggingu starfs-
ins á Siglufirði, og einatt einnig orðið
að grípa til hendinni á síldarplönun-
um til að eiga on’í sig og á.
Séra Bjarni Jónsson gaf þau Ósk-
ar og Immu saman 13. febrúar 1943
og á eftir var halelújabrúðkaup hald-
ið í Herkastalanum. Undir augliti
drottins lofuðu þau meðal annars að
hindra aldrei hvort annað í starfi.
Mikil áhersla er lögð á það í Hjálp-
ræðishernum að hjón séu samhent,
og alveg fram undir þennan dag hafa
þær reglur gilt að foringjar í hjóna-
bandi séu jafnir að tign og fái skipun
í sama embættið. Það þýðir að verk-
sviðið var sameiginlegt heima og í
vinnunni, og í hartnær sextíu ár urðu
þau að koma sér saman um nákvæm-
ustu útfærslur á framvindu dagsins.
Með þeim var jafnræði. „Við Imma
vorum svo gæfusöm að vinna vel
saman og hafa líkar þarfir. Okkur
gekk vel að tala okkur að samkomu-
lagi, og líklegast má telja það á fingr-
um annarrar handar þau skipti sem
okkur greindi alvarlega á.“ „Og þá
skiptir öllu máli að sofna ekki ósátt.
Við pössuðum það. Óskar minn var
alltaf rólegur og ég fékk nóga ást,
kallinn minn gaf mér mikið af
henni.“ Imma brosir glettnislega.
Um þau lék alltaf einhver óræð meg-
in og nánd – þau voru skotin hvort í
öðru.
Einn góðan veðurdag er Óskar
orðinn tengdafaðir minn fyrrver-
andi, þá reyndi á elsku hans ekki að-
eins í orði heldur einnig á borði og á
ég honum mikið að þakka.
Snjólaust vetrarmyrkur grúfir yf-
ir. Gamli maðurinn er máttfarinn og
mókir að mestu. Imma situr við rúm-
stokkinn með blað og blýant og yrkir
honum ástaróð. Ég kveð með þökk
og leyfi þeim að vera einum.
Guðríður Adda Ragnarsdóttir.
Glettinn, glaður, góður og hlýr.
Þessi orð koma í huga minn þegar ég
minnist Óskars Jónssonar. Ég var
svo lánsöm á mínum uppvaxtarárum
að njóta samvista við þau Immu.
Einmitt þannig er það, Imma og
Óskar eru oftast nefnd í sömu and-
ránni. Lýsandi fyrir líf þeirra og
samband, sem var mjög náið og kær-
leiksríkt.
En tengsl mín við þessi yndislegu
hjón voru þau að Kári móðurbróðir
minn var kvæntur Betsy, systur
Óskars, en hún er látin.
Ég er ekki í vafa um að þessi
kynni hafi átt stóran þátt í að móta
lífsafstöðu mína, ásamt því að vera í
KFUK.
Að koma í boð eða bara heimsókn
á Freyjugötuna var bæði gefandi og
gott. Þá var og lagður grunnur að
góðum tengslum og góðum minning-
um, sem núna, á dánarstund Óskars,
rifjast upp.
Mér hefur alltaf fundist þau Óskar
og Imma vera máttarstólpar
Reykjavíkursamfélagsins, og finnst
nú höggvið stórt skarð þar í. Veit ég
að margir Reykvíkingar eru á sama
máli.
Allir þekktu Óskar og Immu, og
þau voru eins og fulltrúar alls þess
góða sem borgarsamfélag þarfnast.
Óskar hafði útgeislun. Hann var
sjentilmaður og afar músíkalskur.
Þetta hafa börnin hans erft, eins og
sannaðist best við fjölmenna jarðar-
för hans, þar sem fallegur söngur
þeirra og hljóðfæraleikur fyllti kirkj-
una.
Þar vitnaði presturinn í fyrsta
Davíðssálm og finnst mér þessi orð
vera lýsing á lífi Óskars sem allt
snerist um að þjóna Guði, sem hann
elskaði.Og hann gerði það svo fal-
lega. Öll hans boðun í orði og verki
var einlæg og óþvinguð og henni
fylgdi innri styrkur og gleði sem
hann þáði af Guði í ríkum mæli. Ég
vitna hér í vers 1-3: „Sæll er sá mað-
ur, er eigi fer að ráðum óguðlegra,
eigi gengur á vegi syndaranna og
eigi situr í hópi þeirra, er hafa Guð
að háði, heldur hefir yndi af lögmáli
Drottins og hugleiðir lögmál hans
dag og nótt. Hann er sem tré, gróð-
ursett hjá rennandi lækjum, er ber
ávöxt sinn á réttum tíma, og blöð
þess visna ekki. Allt er hann gjörir
lánast honum.“
Ég þakka Guði fyrir Óskar Jóns-
son og þakka sömuleiðis fyrir Immu
og börnin, sem eru arfur þeirra til
okkar og gleðst yfir að sjá, að trú-
festi Guðs varir frá kyni til kyns! Ég
óska þeim öllum blessunar Guðs.
Þórdís Klara Ágústsdóttir.
Með örfáum orðum vil ég fá að
minnast Óskars Jónssonar, þessa
hugljúfa drengs og vinar, nú þegar
leiðir skiljast í bili. Óskar Jónsson
var sérstakur í öllu sínu lífi, ávallt
gefandi hvort sem maður hitti hann á
götu úti eða hlýddi á hann boða fagn-
aðarerindið í Herkastalanum.
Alltaf var vísað til vegar, leiðina
sem svo mörgum hefur orðið til
blessunar. Óskar var alltaf á verði og
vakandi. Það var mér einstök upp-
lifun að kynnast Óskari. Ég fékk allt-
af nýja hvatningu og nýjan styrk á
hinni erfiðu göngu í fallvöltum heimi
Drottins. Við hlið Óskars starfaði
alla tíð Ingibjörg kona hans sem
klettur við hlið hans og véku þau
aldrei af verðinum. Þau hjónin voru
svo innilega samhent í öllu. Ég átti
þess oft kost á ferðum mínum í
Reykjavík að koma við á samkomu í
Herkastalanum þar sem þau hjónin
stóðu í fararbroddi að boða orð Jesú
Krists.
Þegar ég var viðstaddur útför
hans um daginn fann ég að þetta var
hans fagnaðarhátíð. Óskar, sá tryggi
og trúi þjónn, var kominn heim til
Drottins eftir að farsælli þjónustu
var af hans hálfu lokið hér á jörð. At-
höfnin var heilög og jafnframt hátíð-
leg stund. Ég vil af heilum hug
þakka Óskari alla þá ljósgeisla sem
hann gaf lífi mínu og þeir munu lýsa
tilveru minni áfram. Ég hef lært
mikið af þeim hjónum Óskari og
Ingibjörgu. Ég bið góðan Guð að
blessa þeim allt það sem ég mætti af
þeirra hálfu.
Megi hann vaka yfir starfi Hjálp-
ræðishersins til eflingar betra lífi í
landinu. Ég þakka Óskari fyrir sam-
veruna og bið ástvinum hans bless-
unar. Guð bregst aldrei þeim sem
honum treysta og á hann trúa.
Árni Helgason, Stykkishólmi.
MIKIL áhersla er lögð á, að
handrit séu vel frá gengin, vél-
rituð eða tölvusett. Sé handrit
tölvusett er æskilegt, að disk-
lingur fylgi útprentuninni. Það
eykur öryggi í textameðferð og
kemur í veg fyrir tvíverknað.
Þá er enn fremur unnt að senda
greinarnar í símbréfi (569 1115)
og í tölvupósti (minn-
ing@mbl.is). Nauðsynlegt er,
að símanúmer höfundar/send-
anda fylgi.
Um hvern látinn einstakling
birtist formáli, ein uppistöðu-
grein af hæfilegri lengd, en aðr-
ar greinar um sama einstakling
takmarkast við eina örk, A-4,
miðað við meðallínubil og hæfi-
lega línulengd, - eða 2.200 slög
(um 25 dálksentimetra í
blaðinu). Tilvitnanir í sálma eða
ljóð takmarkast við eitt til þrjú
erindi. Greinarhöfundar eru
beðnir að hafa skírnarnöfn sín
en ekki stuttnefni undir grein-
unum.
Frágangur
afmælis-
og minning-
argreina