Morgunblaðið - 24.02.2002, Blaðsíða 26

LISTIR
26 SUNNUDAGUR 24. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
BANDARÍSKI menntaskólakórinn
The New Canaan High Scool Madr-
igal Ensamble frá Connecticut ríki
er staddur hér á landi og heldur tón-
leika í Langholtskirkju í dag kl.
17.00. Í kórnum eru 27 ungmenni,
valin úr stórum hópi nemenda, en
stjórnandi kórsins er Arthur Sjö-
gren.
Efnisskráin er mjög fjölbreytt,
madrigalar frá endurreisnartíman-
um, nútímalegar mótettur, atriði úr
óperum, negrasálmar og amerísk
þjóðlög, allt rúmast þetta á tónleik-
um kórsins. Á 17 ára ferli hefur kór-
inn farið í sjö tónleikaferðir, meðal
annars til Norðurlandanna, Frakk-
lands, Englands, Hong Kong, Bang-
kok og Singapore. Gagnrýnendur
hafa hlaðið kórinn lofi og sagt hann
sýna allt það besta sem ungt fólk
hefur fram að færa í víðum skilningi.
Arthur Sjögren er stofnandi kórs-
ins og hann stofnaði einnig atvinnu-
kórinn Pro Arte Singers í Stamford í
Connecticut, en það er eini atvinnu-
kórinn þar um slóðir.
Arthur Sjögren er tíður gesta-
stjórnandi á tónlistarhátíðum, meðal
annars á Europa Cantat þar sem
hann stjórnaði 4.000 söngvurum á
Stravinskíj hátíð fyrir belgíska út-
varpið. Hann er sérstaklega þekktur
fyrir þekkingu sína á verkum frá
Skandinavíu, enda af sænskum ætt-
um. Að loknu tónlistarnámi í Banda-
ríkjunum hélt hann til Vínarborgar,
en stundaði einnig nám hjá þekkt-
asta kórstjóra Svía, Eric Ericsson.
Kórinn hefur undanfarna viku haldið
tónleika í mennta- og tónlistarskól-
um á höfuðborgarsvæðinu.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
The New Canaan High Scool Madrigal Ensamble frá Connecticut.
Madrigalakór frá
Connecticut í
Langholtskirkju
NÝJA svið Borgarleikhússins,
sem vígt var í fyrrahaust, var s.l.
miðvikudagskvöld ramminn um
fyrstu tónleika í nýrri röð CAPUT-
hópsins og selló-píanó dúós Sig-
urðar Halldórssonar og Daníels
Þorsteinssonar, „15:15“, sem vísar
til dagstímasetningar allra sjö eft-
irkomandi laugardagstónleika rað-
arinnar. Undan útsýnisleysi var
ekki hægt að kvarta frá bröttum
áhorfendapalli. Um hljómburðinn
var aftur á móti hægt að efast,
enda hvert hljóðfæri „mækað“ eins
og sagt er (mundi nokkur skilja,
hvað þá nota, „hljóðnumið“?) og
lofaði slíkt varla góðu um nátt-
úrulegan enduróm salarins. Þó
kann að hafa spilað inn í ákveðin
tillitssemi við veikustu hljóðfærin,
sembal og spænskan gítar.
Þeir bræður Jónas og Haukur
Tómassynir hafa sjaldan teflt sam-
an tónverkum á einni og sömu dag-
skrá hér á höfuðborgarsvæðinu, en
bættu úr því bæði þetta kvöld og
hið næsta, á sinfóníutónleikum í
Háskólabíói á vegum Myrkra mús-
íkdaga. Að þessu sinni var skipzt
bróðurlega á sviðsljósi með einu
löngu og einu stuttu verki frá hvor-
um.
Jónas reið á vaðið með Sjö brot-
um úr sálumessu (án orða) fyrir
flautu, óbó, klarínett, horn, víólu
og harmónikku. Í tónleikaskrá kom
fram af hnyttinni hreinskilni, að
verkið, upphaflega frá 1977, væri
loks nú komið á lokapunkt eftir
tvær undangengnar árangurslaus-
ar atlögur. Þrátt fyrir nokkuð ólík-
an svip hinna sjö mislöngu þátta
bar verkið svipmót íhugullar
kyrrðar með tíðri notkun langra
þagnrofinna hljóma sem segja
mætti að hæfu fermötuna í æðra
veldi. En stundum líka með öllu
vakrari beitingu þrástagandi ör-
fruma – langlíflegast í V., sem
minnti ósjálfrátt á velhífaða veiði-
menn á „parforce“ refaskyttiríi að
hætti enskra hefðarmanna. Gagn-
stígir tónskalar einkenndu byrjun
og enda, nikkan og víólan áttu
saman kumpánlegan vals í III., og
sálarornandi nikkusóló blániður-
lagsins undirstrikaði heildarkeim-
inn af spírítískri, frekar en kaþ-
ólskri, sálumessu við stemmnings-
ríkan dans andaglasa.
Pétur Jónasson lék af þokka-
fullri yfirvegun stutt en íbyggið
verk fyrir klassískan gítar, Sónötu
XIV („sónata“ mun safnheiti höf-
undar á hvers konar ósungnum
tónverkum, andstætt „kantötu“),
er birtist sem rapsódískar hug-
renningar innan um samtengjandi
rísandi 8 tóna (5+3) skala. Sem lið-
ur í samhverfu lengdarformi tón-
leikanna (langt-stutt-stutt-langt)
kom þvínæst jafnstutt verk eftir
Hauk fyrir klarínett Guðna Franz-
sonar, Spring Chicken. Kvökuðust
þar á stór og lítill alifugl í líflegum
tjáskiptum lága chalumeau-sviðsins
og pískrandi clarínóregistursins
efra í skemmtilega geðskiptri út-
færslu spilarans.
Síðast á skrá var liðlega hálftíma
löng nonetta Hauks Tómassonar
fyrir heldur fáséða en því litríkari
kammeráhöfn flautu, óbós, klarín-
etts, horns, gítars/rafgítars, harm-
ónikku, sembals, víólu og kontra-
bassa. Nafngiftin „Kópía“ átti
trúlega síður við stælingu en við
frummerkingu orðsins (gnægð,
allsnægtir), enda mátti til sanns
vegar færa að farið væri um víðan
blæbrigðavöll í fimm þáttum verks-
ins, Örbrigði, Innsetning, Hlekkir,
Déjà vu [„endursýn“] og Stúfar.
Raunar svo víðan að æra myndi
óstöðugan að tíunda í smáatriðum.
Nægja verður að sinni að slá föstu,
að undirrituðum þótti margt til-
komumikið í kaleidóskópískri tón-
sýn höfundar, þar sem fjölbreytnin
í áferð og hljóðfæravali lyfti
hjakkkenndri kyrrstöðunni, sem
manni finnst stundum hafa sligað
einstaka eldri verk höfundar, á
verulegt flug. Meðal fjölmargra
stílgrasa mátti, auk gamalkunnra
misútvíkkaðra mínímalískra að-
ferða, sem byltust líkt og í spenni-
treyju í III., kenna áhrif frá frjáls-
um djassi, framsæknum tangó
Piazzolla, punktastíl seinni Vínar-
skólans og ugglaust sitthvað fleira.
Í eitilsnörpum meðförum CAPUT-
snillinganna níu mátti að þessu
sinni varla heyra dauðan punkt,
enda lék gjöfult músíkalskt lita-
skyn tónskáldsins á als oddi í hvers
konar óvæntum hljóðfærasamsetn-
ingum og gat m.a.s. brugðið á
glens þegar minnst varði.
Hér virtist höfundur hafa ramb-
að á vænlega framhaldsleið –
a.m.k. ef venjulegir hlustendur
eiga að skipta máli sem lokahlekk-
ur í keðju nýrrar tónsköpunar.
TÓNLIST
Borgarleikhúsið
Jónas Tómasson: Sjö brot úr sálumessu;
Sónata XIV. Haukur Tómasson: Spring
Chicken; Kópía. CAPUT (Kolbeinn
Bjarnason, flauta; Eydís Franzdóttir, óbó;
Guðni Franzson, klarínett; Emil Friðfinns-
son, horn; Pétur Jónasson, gítar/
rafgítar; Tatu Kantomaa, harmónikka;
Guðrún Óskarsdóttir, semball; Guð-
mundur Kristmundsson, víóla; Hávarður
Tryggvason, kontrabassi). Stjórnandi:
Guðni Franzson. Miðvikudaginn 20. febr-
úar kl. 20:02.
KAMMERTÓNLEIKAR
Andaglös og allsnægtir
Ríkarður Ö. Pálsson
SUNNUDAGS-MATINÉE tónleikar
með Richard Simm píanóleikara
verða haldnir kl. 16 í dag í tónlist-
arhúsinu Ými. Á efnisskránni eru
m.a. sónötur eftir Scarlatti, „Meph-
isto-valsinn“ eftir Lizst og einleiks-
verk fyrir píanó eftir Ravel og
Grieg, auk þjóðlagaútsetninga eftir
Richard Simm sjálfan.
Efnisskrána hefur Simm sett
saman með það í huga að búa til
dagskrá þar sem gestir gætu átt
notalega tónlistarstund á sunnu-
dagseftirmiðdegi. „Efnisskráin er
mjög fjölbreytt en er þó ekkert
verkanna frá því á klassíska tíma-
bilinu,“ segir hann. „Ég flyt fjórar
sónötur eftir Scarlatti sem eru í
barokkstíl. Þær voru upphaflega
samdar fyrir sembal en það þykir
mjög skemmtilegt að spila þær fyr-
ir píanó. Sónöturnar eftir Scarlatti
eru flestar í hraðari kantinum, en
ein af þessum fjórum sem ég flyt á
tónleikunum er frekar hæg. Nú síð-
an flyt ég rómantíska tónlist eftir
Lizt og Grieg, en einnig impressj-
óníska tónlist eftir Ravel og Deb-
ussy. Þá mun ég flytja tvö írsk lög
sem ég hef útsett sjálfur, annað
verkið er þekkt danslag, sem venju-
lega er leikið á fiðlu, og hitt er
mjög fallegt þjóðlag.“
Richard Simm hefur vakið at-
hygli fyrir tónsmíðar sínar og út-
setningar. Hefur hann meðal ann-
ars unnið útsetningar við íslensk
þjóðlög og írsk sem gefnar hafa
verið út í Bandaríkjunum.
Um efnisskrá Sunnudags-
matinée-tónleikanna segist Rich-
ard Simm ekki síst hafa tekið mið
af því sem hann myndi vilja heyra.
„Klassísku verkin eftir tónskáld á
borð við Beethoven og Mozart eru
oft flutt, enda stórkostleg verk.
Það er þó ekki það sem mér finnst
mest spennandi að spila. Mér finnst
mikilvægt að flytja tónlist sem
maður fær mikið út úr að spila, er
gefandi en um leið krefjandi,“ segir
hann.
Richard Simm fæddist á Eng-
landi og hlaut tónlistarmenntun
sína bæði í London og í München.
Hann var í níu ár kennari við Há-
skólann í Wales og kenndi auk þess
í þrjú ár við University of Illinois í
Chicago. Hann hefur búið og starf-
að á Íslandi frá árinu 1989 og er
eftirsóttur einleikari, meðleikari
og kennari. Richard Simm hefur
hlotið fjölda verðlauna, m.a. Vivian
Hamilton-verðlaunin fyrir túlkun
sína á verkum Chopin. Hann hefur
haldið tónleika í Wigmore Hall í
London, en einnig í Bandaríkjunum
og Þýskalandi, og að sjálfsögðu hér
á landi, meðal annars sem einleik-
ari með Sinfóníuhljómsveit Íslands.
Gefandi en um
leið krefjandi verk
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Richard Simm píanóleikari heldur einleikstónleika í Ými í dag.
Sunnudags-matinée með Richard Simm