Morgunblaðið - 24.02.2002, Blaðsíða 37

SKOÐUN
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. FEBRÚAR 2002 37
Yoga Studio – Halur og sprund ehf., Auðbrekku 14, Kópavogi.
Sími 544 5560 og 864 1445. Netfang: yoga@yogastudio.is
Umboðsaðili fyrir Custom Craftworks nuddbekki og Oshadhi ilmkjarnaolíur
www.yogastudio.is
Jóga gegn kvíða með Ásmundi Gunnlaugssyni
hefst þriðjudaginn 5. mars – Þri. og fim. kl. 20.00
Uppbyggjandi námskeið fyrir þá sem eiga við streitu, kvíða og fælni að stríða og/eða eru að ganga í
gegnum miklar breytingar í lífinu. Kenndar verða leiðir til þess að slaka á og öðlast aukið frelsi og lífsgleði.
Engin reynsla eða þekking á jóga nauðsynleg. Ásmundur, sem m.a. byggir námskeiðið á sinni eigin reynslu
af kvíða, tekur fyrir þætti eins og jógastöður, öndunaræfingar, slökun og andleg lögmál sem stuðla að
velgengni, jafnvægi og heilsu. Traust námskeið frá árinu 1994 – byggt á reynslu.
Ásmundur
fullnægi kröfum nútímans og auki
lífsgæði borgarbúa án þess að skerða
möguleika komandi kynslóða. Sjálf-
bær þróun nær til allra þátta í skipu-
lagi borgarinnar og hefur áhrif á lífs-
gæði borgarbúa og mannlíf. Mark-
mið um vistvæna borg lúta að megin
áherslum um sjálfbæra þróun byggð-
arinnar eins og að byggðaþróun og
byggðamynstur miði að því að auka
blöndun og þéttingu íbúða- og at-
vinnusvæða borgarinnar, stuðli að
skipulagningu á fjölbreyttum íbúða-
hverfum, að lögð sé áhersla á vist-
væna samgöngumáta og viðhald og
verndun náttúrusvæða.
Meginmarkmið
Meginmarkmiðin í aðalskipulags-
tillögunni, sem byggjast á framtíðar-
sýninni, eru fjögur. Þau eru eftirfar-
andi:
Að stuðla að öflugu atvinnulífi: Á
undanförnum áratugum hafa orðið
miklar breytingar á vægi atvinnu-
greina í þróaðri ríkjum. Iðnaðarsam-
félagið hefur smám saman verið að
víkja fyrir þjónustu- og hátæknisam-
félaginu. Þessarar þróunar er farið
að gæta á Íslandi, einkum í Reykja-
vík og á höfuðborgarsvæðinu og sýnt
að áfram verða verulegar breytingar
á mikilvægi einstakra atvinnugreina.
Í áætlunum sem unnar hafa verið
fyrir samvinnunefnd um svæðis-
skipulag höfuðborgarsvæðisins er
gengið útfrá þeirri forsendu að störf-
um í hátæknigreinum fjölgi um 700%
til ársins 2024, verslunarstörfum
fjölgi um 26% en fjöldi starfa í iðnaði
haldist óbreyttur. Í þeim áætlunum
er gengið útfrá því að landfrekari at-
hafnir víki alfarið af svæðinu vestan
Elliðaáa, að hafnasvæðunum undan-
skildum, og á því svæði verið lögð
höfuðáhersla á uppbyggingu hinna
nýju atvinnugreina hátækninnar.
Þessi stefna er í takt við þróun sem
nú þegar er hafin í Reykjavík og er í
takt við alþjóðlega þróun í skipulagi
borga.
Á grundvelli fyrrnefndra áætlana
svæðisskipulags höfuðborgarsvæðis-
ins er gert ráð fyrir að störfum fjölgi
úr 72 þúsund störfum árið 1998 í 88
þúsund störf árið 2024 í Reykjavík,
eða um 16 þúsund störf. Vegna breyt-
inga á landnotkun og tilfærslu starfa
má búast við því að byggja þurfi nýtt
atvinnuhúsnæði fyrir um 18 þúsund
störf. Um 70% atvinnuuppbyggingar
mun eiga sér stað austan Elliðaáa.
Að auka gæði byggðar: Umhverf-
is- og búsetugæði ná bæði til mann-
gerðs og náttúrulegs umhverfis,
íbúalýðræðis og möguleika íbúa til
þáttöku í ákvörðunum um umhverfi
sitt. Lykilatriði í skipulagi einstakra
hverfa hvað umhverfis- og búsetu-
gæði varðar er sú vistfræðilega hug-
myndafræði sem miðar að sjálfbærri
þróun borgarumhverfisins sem felur
m.a. í sér þéttleika, nálægð við þjón-
ustu, öryggi umferðar, skjól, hljóð-
vist, blöndun, félagslegt jafnvægi,
íbúalýðræði og sveigjanleika og
tengsl við opin svæði. Í þessu sam-
hengi verða útbúnir skilmálar innan
þriggja ára frá staðfestingu aðal-
skipulagsins um þróun og uppbygg-
ingu vistvænnar byggðar, gæði
byggðar í íbúðarhverfum og á at-
vinnusvæðum og mótun hönnunar-
stefnu Reykjavíkur. Ritin verða leið-
beinandi við deiliskipulagsgerð.
Nokkurt ójafnvægi hefur ríkt á
milli fjölda starfa og fjölda íbúa ef
svæðin austan og vestan Elliðaáa eru
borin saman. Til að stuðla að sjálf-
bærri þróun borgarumhverfisins
þarf að auka blöndun byggðar og ná
fram auknu jafnvægi í dreifingu at-
vinnusvæða og íbúðasvæða og skapa
þannig aukin atvinnutækifæri nær
íbúðahverfum. Blöndun byggðar
dregur úr umferðarþörf og styttir
vegalengdir á milli íbúða og verslun-
ar-, þjónustu og atvinnu. Í aðalskipu-
lagi er því gert ráð fyrir að störf
dreifist betur um borgina og dregið
verði úr aðskilnaði mannlegra at-
hafna og stuðlað að fjölbreyttara
borgarumhverfi.
Það er markmið aðalskipulagsins
að á hverjum tíma verði fjölbreytt
framboð íbúðarsvæða og íbúðarhús-
næðis, á nýjum svæðum jafnt og á
þéttingarsvæðum og í fjölbýli jafnt
og í sérbýli, sem taki mið af þörfum
húsnæðismarkaðarins hverju sinni.
Þá er lögð áhersla á að innan hvers
skólahverfis verði fjölbreytt framboð
húsagerða, minni og stærri íbúða, til
að tryggja félagslega fjölbreytni.
Að leggja áherslu á hagkvæma
nýtingu lands og þjónustukerfa: Til
að bæta landnýtingu og mynda sam-
fellda byggð og draga úr útþynningu
byggðar er gert er ráð fyrir tals-
verðri uppbyggingu á byggðaþróun-
arsvæðum innan þéttbýlissvæðisins á
skipulagstímabilinu. Íbúafjöldi í
borginni í upphafi ársins 2000 var um
110 þúsund sem þýðir að íbúaþétt-
leiki í Reykjavík er um 17,47 íbúar á
hektara. Framreikningur á fjölda
íbúa í Reykjavík á skipulagstíma-
bilinu sýnir að í upphafi ársins 2024
er íbúafjöldinn um 134 þúsund miðað
við viðmiðunarspá og ný bygginga-
svæði um 11 km² sem þýðir að innan
þéttbýlisins verður íbúaþéttleiki um
20,49 íbúar.
Þéttari borg eykur skilvirkni á
margan hátt. Grunnkerfi borgarinn-
ar, s.s. veitur og samgönguæðar, nýt-
ast betur, landrými sparast og vega-
lengdir styttast, grundvöllur fyrir
almenningssamgöngur styrkist og
stofn- og rekstrarkostnaður minnk-
ar. Í tillögu sem unnin hefur verið
fyrir samvinnunefnd um svæðis-
skipulag höfuðborgarsvæðisins er
gert ráð fyrir allt að 16.500 íbúðir
byggist í Reykjavík á skipulagstíma-
bilinu. Íbúðunum verður komið fyrir
innan þéttbýlissvæðis borgarinnar.
Mesta aukningin á sér stað austan
Elliðaáa, eða um 12.000 íbúðir og um
4.500 íbúðir vestan Elliðaáa. Upp-
bygging íbúða á skipulagstímabilinu
á sér stað á nýjum svæðum, á end-
urskipulögðum svæðum og á ein-
stökum minni þéttingasvæðum innan
núverandi byggðar.
Talsverður munur er á þéttleika
íbúðasvæða í borginni í dag, en al-
mennt er þó þéttleikinn meiri vestan
Elliðaáa. Nýjustu hverfi borgarinn-
ar, Grafarholt og Staðahverfi, eru
með meðaltalsþéttleika um 20 íbúðir
á hektara. Í aðalskipulaginu er sett
fram stefna um að auka þéttleika
byggðar talsvert frá því sem þróunin
hefur verið. Meðaltalsþéttleiki á nýj-
um byggingasvæðum og þéttinga-
svæðum verður því um 27 íbúðir á
hektara brúttó, sem er talsverð
aukning frá aðalskipulaginu 1996–
2016, þar sem gert var ráð fyrir að
meðaltalsþéttleiki væri um 15–20
íbúðir á hektara. Aukinn þéttleiki
byggðar er í takt við hugmyndir um
sjálfbæra þróun borgarumhverfisins
og þá staðreynd að hann stuðlar að
hagkvæmari samgöngum og betri
nýtingu lands og þjónustukerfa. Í
þessu ljósi er einnig gert ráð fyrir að
þétting byggðar hámarkist næst leið-
um almenningsvagna á nýjum bygg-
ingasvæðum og þar sem samþjöppun
þjónustu í kjarna á sér stað.
Að samgöngur verði skilvirkar,
öruggar og vistvænar: Ferðavenjur í
borgum grundvallast venjulega á því
borgarskipulagi sem er við lýði og
hefur skapast á löngum tíma. Skipu-
lag landnotkunar, þéttleiki byggðar
og gatnaskipulagið ráða mestu um
hvaða ferðamátar verða ákjósanleg-
astir þegar ferðast er innan borga.
Reykjavík er ung borg sem fyrst og
fremst hefur byggst upp á öld einka-
bílsins. Á undanförnum fjórum ára-
tugum hefur einkabíllinn verið þarf-
asti þjóninn í samgöngum innan
borgarinnar og hefur mikilvægi hans
vaxið stöðugt á kostnað vistvænni
ferðamáta.
Að stuðla að breytingum á ferða-
venjum er langtímaverkefni sem
kallar á margþættar samhæfðar að-
gerðir. Einn mikilvægasti þátturinn í
slíkum aðgerðum eru nýjar áherslur í
skipulagi byggðarinnar; að þétta
byggðina, stuðla að blöndun land-
notkunar og skipuleggja nýju hverfin
með þarfir vistvænna ferðamáta að
leiðarljósi. Þessir þættir munu fyrst
og fremst hafa áhrif þegar til lengri
tíma er litið og búa í haginn fyrir þró-
aðri hágæða almenningssamgöngur.
Sú aðgerð sem gæti haft mest áhrif á
breyttar ferðavenjur þegar til
skemmri tíma er litið, er aukinn for-
gangur almenningsvagna í umferðar-
kerfinu og aukin ferðatíðni á anna-
tímum.
Næsta sunnudag mun ég fjalla um
nokkur helstu áherslumál í aðal-
skipulagstillögunni.
Höfundur er formaður skipulags- og
bygginganefndar Reykjavíkur.
FRÉTTIR
Á GÖTUM í Mýrdal er ennþá uppi-
standandi gamalt hlóðaeldhús sem
var byggt í kring um 1920 og notað
fram til 1943 sem eldhús. Fyrst var
þar eldað á hlóðum og kjöt reykt en
síðast var komið þar fyrir eldavél.
Eftir að hætt var að nota það til
matseldar var kofanum breytt í
kálfahús, en nú hefur það staðið
ónotað í nokkur ár. Þegar fréttarit-
ari var þarna á ferð var núverandi
húsmóðir á Götum, Guðrún Ein-
arsdóttir, að líta eftir kofanum en
undanfarna daga hefur töluvert
snjóað í Mýrdalnum. Bak við kof-
ann er trjálundur sem var plantað í
kringum 1950 og hafa trén dafnað
vel.
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Gamla hlóðaeldhúsið á Götum og Guðrún Einarsdóttir veður snjóinn.
Öslar snjóinn við Götur
Fagradal. Morgunblaðið.