Morgunblaðið - 07.06.2002, Blaðsíða 17

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. JÚNÍ 2002 17
reynd ekki lengur í höndum for-
stjóra. Það er lagaleg skylda stjórn-
ar samkvæmt framangreindri 4. gr.
laga um Byggðastofnun að fjalla um
reikningana og samþykkja þá og
það er skylda formannsins að sjá til
þess að þeir komist á dagskrá
stjórnarfundar. Það að reikningarn-
ir hafa enn ekki verið afgreiddir er á
ábyrgð stjórnar en ekki forstjóra.
Þess skal getið, að endurskoðandi
stofnunarinnar, Árni Snæbjörnsson,
afhenti Fjármálaeftirlitinu reikn-
inga Byggðastofnunar fyrir árið
2001 strax og þeir lágu fyrir, með
fyrirvara um að stjórn stofnunar-
innar hefði ekki fjallað um þá.
Sömuleiðis sendi fjármálastjóri
stofnunarinnar skýrslu til Fjármála-
eftirlitsins byggða á ársreikningun-
um eins fljótt og frekast var mögu-
legt eða fyrir hádegi föstudaginn 17.
maí 2002, einnig með fyrirvara um
afgreiðslu stjórnar.
Til upplýsingar skal þess getið að
ársreikningar Byggðastofnunar
hafa verið samþykktir sem hér seg-
ir:
Ársreikningur 2000, samþykktur
14.3. 2001
Ársreikningur 1999, samþykktur
18.4. 2000
Ársreikningur 1998, samþykktur
26.5. 1999
Ársreikningur 1997, samþykktur
3.6. 1998
Ársreikningur 1996, samþykktur
11.2. 1997
Ársreikningur 1995, samþykktur
16.4. 1996
2. Hér að ofan er reyndar skýringin.
Þar sem stjórnarformaður hindraði
forstjóra í að leggja bréf Fjármála-
eftirlitsins fyrir á stjórnarfundi hinn
7. maí 2002 sendi forstjóri ljósrit af
bréfinu í ábyrgðarpósti dags. 7. maí
2002, til allra stjórnarmanna nema
stjórnarformanns, sem hafði veitt
bréfinu móttöku daginn fyrir stjórn-
arfund athugasemdalaust. Þess skal
auk þess getið að endurskoðandi
Byggðastofnunar, Árni Snæbjörns-
son, löggiltur endurskoðandi, hefur
staðfest, að hann hafi rætt efni
þessa bréfs við stjórnarformann
nokkrum dögum fyrir stjórnarfund.
Stjórnarformanni var þannig full-
kunnugt um erindið og hefði sem
ábyrgur formaður átt að beita sér
fyrir, að þetta bréf ásamt ársreikn-
ingunum yrði rætt á stjórnarfundi.
3. Ekki kemur fram í bréfinu hvað-
an þessi staðhæfing er fengin, en
hún er röng og alls ekki í samræmi
við fréttina. Ráðuneytið fullyrðir að
eftir mér sé haft:
„að tuttugu milljónir króna sem
Byggðastofnun lánaði út á rússnesk-
an togara í hitteðfyrra að skipan
stjórnarformanns stofnunarinnar
séu glatað fé. Í fréttinni kemur einn-
ig fram að óskað hafi verið eftir því
að útgerðarfélag togarans verði tek-
ið til gjaldþrotaskipta.“
Það eina sem haft er eftir mér í
fréttinni er eftirfarandi:
„Theodór Bjarnason, núverandi
forstjóri, sagði í samtali við frétta-
stofuna að sérfræðingar stofnunar-
innar mætu þessa fjármuni sem
glatað fé.“
Í fyrirspurn ráðuneytisins er ver-
ið að ýja að því á grundvelli rangrar
staðhæfingar að forstjóri stofnunar-
innr hafi brotið þagnarskyldu. Að
sjálfsögðu hef ég ekki brotið neina
þagnarskyldu um atriði sem ég hef
ekki tjáð mig um, en varðandi þau
atriði sem höfð eru eftir mér er um
að ræða hluti sem þegar eru op-
inberir.
Fyrir liggja fleiri árangurslaus
fjárnám hjá Ísrúss ehf. og krafist
hefur verið gjaldþrotaskipta á félag-
inu.
Gissur Sigurðsson fréttamaður
hafði samband við mig vegna mál-
efna Ísrúss ehf. og spurði mig hvort
ég teldi kröfu Byggðastofnunar ekki
örugglega vera tapaða sem ég svar-
aði eins og fram kemur í fréttinni að
það væri mat sérfræðinga stofnun-
arinnar (fylgiskjal 6A). Annað í
þessari frétt er ekki haft eftir for-
stjóra Byggðastofnunar eins og
kemur fram hér áður.
Fréttamaður var með allar upp-
lýsingar í málinu um stöðu lána og
tryggingar. Það eina sem var haft
eftir mér var að ég teldi ósennilegt
að kröfur þessar yrðu varðar í gjald-
þrotaskiptum og væri það mat sér-
fræðinga eins og kemur fram hér
áður að þeir teldu þær vera tapaðar.
Á þessu stigi kynni þögn mín eða
getgátur um annað að hafa verið
túlkaðar sem ég væri að leyna al-
menning upplýsingum. Ekki kemur
fram gagnvart hverjum ég ætti að
hafa brotið þagnarskyldu, varla
gagnvart lántakanda, en við gjald-
þrot eru öll gögn opinber.
Eins og ráðuneytinu ætti að vera
fullkunnugt um var tekin ákvörðun í
þessu máli þrátt fyrir ítrekaðar að-
varanir fyrrverandi forstjóra
Byggðastofnunar, Guðmundar
Malmquist, með rökum sem ríkis-
endurskoðandi yfirfór og staðfesti
með bréfi dags. 8.2. 2000 (fylgiskjal
7). Þrátt fyrir þetta gaf stjórnarfor-
maður skrifleg fyrirmæli um að
greiða út lánið (fylgiskjal 8).
Staða málsins er að krafan er skráð
hjá stofnuninni sem 70% áhætta.
Ítrekað hefur verið gert árangurs-
laust fjárnám hjá Ísrúss ehf. Lands-
bankinn hefur óskað eftir að Ísrúss
ehf. verið tekið til gjaldþrotaskipta
sem tekið verður fyrir 6. júní nk.
(fylgiskjal 7A).
Það skal vakin athygli á að nær öll
gögn í þessu máli voru afhent Ólafi
E. Jóhannssyni, 18. maí 2001, eftir
úrskurð Úrskurðarnefndar um upp-
lýsingamál (fylgiskjal 9). Málið var
ítarlega til umfjöllunar í fjölmiðlum
á árinu 2001. Hér má nefna fjögurra
blaðsíðna grein í LÍÚ-blaðinu, 2.
tbl., 10. árg., maí 2001 (fylgiskjal 9
A). Upplýsingar í málinu eru þannig
ekki lengur verndaðar hjá Byggða-
stofnun heldur augljóslega tilgengi-
legar hverjum sem er. Aðgangur að
gögnunum er þannig opinn og allir
sem skoða opinber gögn í málinu
geta mótað sér skoðun, sem ekki
getur orðið á annan veg en sú sama
og sérfræðingar Byggðastofnunar
hafa. Þegar talað er um þagnar-
skyldu tel ég að nauðsynlegt sé að
átta sig á aðstæðum og hvað hug-
takið þýði í reynd.
(Óheimilt að veita aðgang til al-
mennings, skv. 5. gr. upplýsinga-
laga.)
4. Hér er óskað eftir, að ráðuneytið
afhendi skjalfestan rökstuðning
vegna athugasemda stjórnarfor-
mannsins í málinu. Sjá ítarlega
greinargerð dr. Bjarka Jóhannes-
sonar, forstöðumanns þróunarsviðs
Byggðastofnunar, dags. 24.5. 2002
vegna þessara athugasemda, þar
sem fullyrðingar stjórnarformanns-
ins eru hraktar (fylgiskjal 12).
5. Í 5. lið í bréfi ráðuneytisins er
haft eftir stjórnarformanni, að for-
stjóri hafi ekki framfylgt stjórnar-
samþykkt frá 6. júní 2000. Þessi full-
yrðing stjórnarformanns er hvergi
rökstudd og er alfarið hafnað. For-
stjóri hefur aldrei unnið gegn sam-
þykktum stjórnar.
Ég vil taka fram eftirfarandi:
a) Þegar undirritaður var ráðinn til
starfa fékk hann fljótlega að vita,
að stjórn Byggðastofnunar hefði
ákveðið að flytja innheimtuna út
úr stofnuninni og koma henni fyr-
ir hjá frjármálastofnun. Lögð var
á það áhersla að einungis væri um
að ræða óveruleg verkefni, að
merkja út innheimtulista og
senda út innheimtuseðla: 1–1½
starf.
b) Stjórnarformaður fullyrti við for-
stjóra að stjórn Byggðastofnunar
hefði ákveðið að færa þessa starf-
SJÁ SÍÐU 18