Morgunblaðið - 28.06.2002, Qupperneq 34

Morgunblaðið - 28.06.2002, Qupperneq 34
UMRÆÐAN 34 FÖSTUDAGUR 28. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ Í vikunni kom út skýrsla Fraser-stofnunarinnar um efnahagslegt frjáls- ræði ríkja. Ánægjulegt var að sjá að Ísland hafði færst í rétta átt á listanum, hækk- að úr átjánda sæti í það ellefta frá árinu 1995 til ársins 2000. Þessi hækkun Íslands á listanum er sérstaklega ánægjuleg með hlið- sjón af því að efnahagslegt frelsi ríkja fór almennt vaxandi á þessu tímabili og því erfiðara en ella fyrir ríki að hækka sig. Ríkjum er raðað á listann með því að gefa þeim einkunn fyrir 37 atriði sem meðal annars lúta að umfangi rík- isins, lagaumhverfi, vernd eign- arréttarins, peningastefnu, fjár- málamarkaði, viðskiptafrelsi og vinnumarkaði. Ísland stendur ágætlega þegar litið er til lagaumhverfis, peninga- mála og fjármálamarkaðar. Ein- kunnagjöfin fyrir fjármálamark- aðinn hækkaði talsvert á þessu fimm ára tímabili, en það sem helst dró landið niður á því sviði var eign- arhald fjár- málastofn- ana, þó sú einkunn færi reyndar líka batnandi. Þar sem þessar tölur eru frá árinu 2000 má reikna með að vegna þeirrar þróunar sem verið hefur síðan og líkleg er á næst- unni muni einkunnin fyrir fjár- málakerfið verða enn betri í næstu skýrslu. Þróunin hefur hins vegar ekki verið jákvæð á öll- um sviðum. Sú einkunn sem hlýt- ur að valda mestum áhyggjum er einkunnin fyrir ríkisútgjöld, en hún lækkar verulega á þessu tímabili og var þó léleg fyrir. Það er ekki út í loftið að gefin er einkunn fyrir ríkisútgjöld þeg- ar verið er að meta efnahagslegt frelsi. Aukin ríkisútgjöld þýða aukna skattheimtu sem aftur þýð- ir að einstaklingarnir halda færri krónum eftir í eigin vasa. Þetta er verulega þýðingarmikið atriði þegar efnahagslegt frelsi ein- staklinga er metið og því eðlilegt að menn gefi því gaum og reyni að draga úr útgjöldum ríkisins sem mest má verða. Ólíkt þróuninni í fjármálageir- anum er fátt sem getur gefið mönnum vonir um að nú sé að rofa til í ríkisfjármálum. Sem dæmi má nefna aukinn kostnað vegna laga um fæðingar- og for- eldraorlof sem samþykkt voru ár- ið 2000 og tóku gildi í byrjun síð- asta árs. Þessi lög höfðu ýmsa alvarlega galla, svo sem að mis- muna börnum eftir fjölskylduhög- um og að gera fólki misnotkun kerfisins enn auðveldari en al- mennt tíðkast um velferðarkerfi. En jafnvel þó litið sé framhjá þessum alvarlegu göllum höfðu lögin einnig þann mikla ókost að auka útgjöld ríkisins umtalsvert. Eins og jafnan þegar þrýstihópar og stjórnmálamenn þeirra vinna að því að „selja“ borgurunum hugmyndir um aukin ríkisútgjöld eru upphaflegar áætlanir í lægri kantinum. Þannig hljóðuðu áætl- anir fjárlagaskrifstofu fjár- málaráðuneytisins, sem birtar eru í greinargerð með frumvarpinu, upp á 3,7-3,8 milljarða króna kostnað á ári þegar lögin hefðu að fullu tekið gildi, sem var hækkun um að minnsta kosti 1,6 milljarða króna frá fyrri lögum. Fyrir nokkrum dögum birtu Samtök atvinnulífsins tölur um áætlaðan kostnað vegna laganna. Þar er gert ráð fyrir að hann verði nálægt 5,5 milljörðum króna á næsta ári, en þá munu lögin hafa tekið gildi í endanlegri mynd. Gangi þessar áætlanir eft- ir, en þær eru gerðar í ljósi feng- innar reynslu, verður kostnaður- inn um 1,7 milljörðum króna meiri á ári til frambúðar en hald- ið var fram fyrir samþykkt lag- anna. Þessi mikli aukakostnaður hefði sjálfsagt haft áhrif á af- stöðu einhverra til frumvarpsins, enda er talsverður munur á því að samþykkja 3,8 milljarða króna árleg útgjöld til allrar eilífðar en 5,5 milljarða króna árleg útgjöld í sama tíma. En báðar þessar tölur eru vita- skuld óásættanlegar hafi menn áhuga á að draga úr ríkisút- gjöldum, lækka skatta og auka efnahagslegt frelsi einstakling- anna. Það er vitaskuld enn verra að auka árleg útgjöld úr 2,1 millj- arði króna, eins og fyrri lög kost- uðu, í 5,5 milljarða króna en að auka þau „aðeins“ í 3,8 milljarða króna. En þeir sem vilja draga úr skattheimtu og ríkisútgjöldum hafna hvoru tveggja. Þessi mikla og skipulagða aukning útgjalda eykur ekki bjartsýni um að tekið verði af festu á ríkisfjármálunum. Ekki er heldur hægt að segja að staða skattgreiðenda hafi batnað þegar enn einn sérhagsmunahópurinn kynnti útgjaldahugmynd sína í fyrradag. Þar var á ferðinni hóp- ur fólks sem telur að stjórnvöld geri ekki nóg til að styrkja leikna innlenda dagskrárgerð í sjón- varpi. Ríkið rekur að vísu fyr- irtæki sem skattleggur heimili landsins um 27.000 krónur á ári, meðal annars með þeim rökum að það sinni innlendri dag- skrárgerð, en það er bara ekki nóg að mati þrýstihópsins. Ríkið rekur einnig leikhús og styrkir leikhópa og kvikmyndagerð. Fyrir utan að reka Kvikmynda- sjóð setur ríkið einnig fé í sér- stakan stuttmyndasjóð og annan til styrktar heimildarmyndum. En þetta nægir víst ekki því nú þarf einnig að styrkja leikna inn- lenda dagskrárgerð fyrir sjón- varp með sérstökum rík- isstyrktum sjóði. Og næst þarf sennilega að stofna sjóði um stuttmyndir og heimildamyndir fyrir sjónvarp, og jafnvel ein- hverjar fleiri gerðir mynda ef hugmyndaflugið leyfir. Vissulega má endalaust stofna nýja ríkisstyrkta sjóði til að gera hitt og þetta sem myndi gleðja ýmsa og jafnvel verða til gagns. Staðreyndin er hins vegar sú að ef menn vilja ekki að allt sem þeir afla fari í skattgreiðslur og renni svo frá ríkinu til ýmissa „góðra mála“ þá verður einhvern tímann að láta staðar numið. Ef marka má reynsluna er umtals- verð hætta á að þessi hugmynd um nýja ríkisstyrkta sjóðinn verði að veruleika og þar með yrði enn þrengt að efnahagslegu frelsi einstaklinganna. En þó of mikil lausatök og eft- irlátssemi hafi verið í ríkisfjár- málum gefur viðtal við forsætis- ráðherra frá síðustu helgi von um að tekið verði í taumana, að minnsta kosti í þeirri fjár- lagagerð sem framundan er. Í viðtalinu segir hann að skila þurfi myndarlegum afgangi af ríkis- sjóði á næsta ári og hver veit nema fjármálaráðherra og aðrir fagráðherrar hafi þessi orð í huga þegar haustar og þrýsti- hóparnir gerast háværari. Lausatök Ólíkt þróuninni í fjármálageiranum er fátt sem getur gefið mönnum vonir um að nú sé að rofa til í ríkisfjármálum. VIÐHORF Eftir Harald Johannessen haraldurj@mbl.is PÉTUR Blöndal al- þingismaður hefur oft talað um „fé án hirðis“. Nú ætlar hann sér að hirða þetta fé sjálfur og hagnast á. Þessir fimm stofnfjáreigendur eru að misnota aðstöðu sína sem stofnfjáreigendur til að græða tæplega 40 milljónir persónulega. Þeir hafa þá skyldu sem stofnfjáraðilar að stuðla að vexti og við- gangi SPRON. Þeirri skyldu eru þeir að bregðast. Þeir láta ráð- ast af gróðafíkn og láta hagsmuni sparisjóðsins og viðskiptavina hans lönd og leið. Aðgerðir þingmanns og félaga hans til að ná yfirráðum í SPRON með því að ganga gegn vilja og mark- miðum Alþingis eru forkastanlegar. Þingmaðurinn var á móti frumvarpi ríkisstjórnarflokkanna um að heimila sparisjóðunum að breytast í hluta- félög. Í stað þess að sætta sig við nið- urstöður meirihluta Alþingis hefur þingmaðurinn nú talið sig hafa fundið leið framhjá þessum lögum. Það er með ólíkindum að alþingismaður skuli standa að aðgerðum „gegn anda laganna“ eins og viðskiptaráðherra orðar það. Ef þingmanninum og hinum lepp- um Búnaðarbankans tekst ætlunar- verk sitt að ná yfirráð- um yfir stofnfé SPRON eru allir sparisjóðir í landinu í hættu. Stóru bankarnir munu hirða þá sparisjóði sem þeim líst vel á og sameina þá sínum rekstri. Litlir sparisjóðir á lands- byggðinni verða skildir eftir því þeir þykja ekki eins feitir bitar. Við þetta mun allt samstarf sparisjóðanna veikjast og dótturfélög spari- sjóðanna verða seld eða sameinuð sambæri- legum félögum stóru bankanna. Þetta mun þýða endalok sparisjóðanna eins og við þekkjum þá í dag. Er það vilji stjórnvalda og viðskiptavina að starf- semi sparisjóðanna leggist niður? Meginstoðir fjármálafyrirtækja eru þrjár: fjármagn, viðskiptavinir og starfsmenn. Aðgerðir þingmannsins og félaga miða að því að ná tangar- haldi á fjármagninu. Þeir segja að þeir muni ekki segja upp starfsfólki og hagræðing mun eiga sér stað með eðlilegri þróun. Hvað er eðlileg þró- un? Er það að leggja niður allar stoð- deildir SPRON og láta stoðdeildir Búnaðarbankans sjá um þau störf? Er það eðlileg þróun að loka þeim útibúum sem þeim hentar? Ég spái því að ef þessi yfirtaka tekst þá muni starfsfólki SPRON fækka um 50% á næstu sex mánuðum. Hvað verður þá um traust viðskiptavina á SPRON? Byggist það ekki á sambandi starfs- manna við viðskiptavini. Það er mín skoðun að markmið Búnaðarbankans og leppa hans sé eingöngu að ná yfir- ráðarétti yfir fjármagni SPRON og eignarhlutum sem SPRON á í öðrum félögum en afdrif viðskiptavina og starfsmanna skipti þá litlu sem engu máli. Ég skora á stjórnvöld að standa vörð um sparisjóðina svo þeir geti um ókomin ár haldið áfram að veita við- skiptavinum góða þjónustu og verði áfram bakhjarl atvinnulífs víða um landið. „Góði“ hirðirinn reynir að hirða SPRON Geir Þórðarson SPRON Í stað þess að sætta sig við niðurstöður meirihluta Alþingis, segir Geir Þórðarson, hefur þingmaðurinn talið sig finna leið framhjá lögunum. Höfundur er stofnfjáreigandi í SPRON. SPARISJÓÐUR Reykjavíkur og ná- grennis fagnar 70 ára starfsafmæli sínu í ár. Í 70 ára sögu SPRON hefur áherslan í starf- seminni ávallt verið sú að veita viðskiptavinum persónulega og góða fjármálaþjónustu og með því móti hefur fyr- irtækið vaxið og dafnað mjög vel. Lykillinn að þessari þróun er gott og vel þjálfað starfsfólk og traust bakland, þar sem stofnfjáraðilar spari- sjóðsins eru. Stofnfjár- aðilar sparisjóðsins eru stór og mjög mikilvægur hluti við- skiptavina SPRON og hefur samstarf þeirra og starfsfólks verið mjög gott í gegnum árin. Viðskiptavinum SPRON hefur fjölgað jafnt og þétt og síðastliðin ár hefur aukningin verið mjög mikil og segir það sína sögu um hvað það er sem viðskiptavinirnir vilja – góða og persónulega þjónustu frá hæfu og traustu starfsfólki. Starfsfólk og viðskiptavinir Hvað er það sem gerir fyrirtæki að því sem það er? Í hverju liggja mestu verðmætin? Í mínum huga er svarið einfalt – það liggur í þekkingu og hæfni starfsmanna – mannauði fyr- irtækisins – og þeim viðskiptasam- böndum sem starfsmenn koma á við viðskiptavinina. Í starfsmannastefnu SPRON segir m.a.: „Til að tryggja velgengni SPRON þarf hóp af hæfum, áhuga- sömum og metnaðar- fullum starfsmönnum. Starfsmenn byggja upp starfsframa sinn í fyrir- tæki sem býður hvetj- andi starfsumhverfi og tryggir að einstaklingar fái notið sjálfstæðis og ábyrgðar í starfi. Hjá SPRON starfar samheldinn, traustur og afbragðsgóður hópur fólks sem hefur það að aðalmarkmiði að veita góða þjónustu og leggja sitt af mörkum til að sparisjóðurinn geti vax- ið og dafnað í því sam- keppnisumhverfi sem hann starfar í. Frumkvæði starfs- manna, hugmyndir og framtakssemi hefur gert SPRON að leiðandi fyr- irtæki með auknu þjónustuframboði og tækninýjungum á fjármálamark- aðnum. Okkur hefur tekist að skapa SPRON sérstöðu vegna sveigjanleika og hæfni starfsmanna og í því liggja mikil verðmæti sem starfsmenn, stofnfjáraðilar og viðskiptavinir hafa notið góðs af í gegnum árin. SPRON er eftirsóknarverður vinnustaður og áhugi almennings á að fá að starfa í SPRON, í því starfsumhverfi sem skapað hefur verið, er mikill. SPRON í efsta sæti Í árlegri vinnustaðagreiningu SPRON, sem unnin er í samvinnu við IMG-Gallup, leggja starfsmenn mat á starfsanda, aðbúnað, hvatningu og tækifæri til starfsþróunar. Í síðustu greiningu sem gerð var skilaði niður- staða starfsmanna SPRON í efsta sæti þeirra fyrirtækja á Íslandi, sem gert hafa slíkar kannanir meðal starfs- manna sinna. Það segir mikið um hug starfsmanna til SPRON. Í könnunum sem gerðar hafa verið meðal viðskipta- vina SPRON hafa niðurstöður einnig verið afbragðsgóðar. Þjónustukönnun meðal viðskiptavina sem gerð var sl. vetur sýnir að viðskiptavinir SPRON eru mjög ánægðir með þá þjónustu sem þeir fá hjá SPRON. Ennfremur má geta þess að spari- sjóðirnir hafa undanfarin þrjú ár ver- ið í verðlaunasæti í könnun Íslensku ánægjuvogarinnar. Íslenska ánægju- vogin mælir ánægju viðskiptavina helstu fyrirtækja í nokkrum atvinnu- greinum. Fyrstu tvö árin voru spari- sjóðirnir með hæstu einkunn allra fyrirtækja á Íslandi, þ.m.t. fjármála- fyrirtækja, sem mæld voru og í síð- ustu könnun voru sparisjóðirnir með hæstu einkunn í samanburði við önn- ur fjármálafyrirtæki sem mæld voru. Framtíð SPRON er björt ef … Það er skiljanlegt að samkeppnis- aðilar SPRON hafi mikinn áhuga á að komast yfir þessi miklu verðmæti sem í SPRON liggja og það sam- keppnisforskot sem SPRON hefur. Sá áhugi sem komið hefur fram hjá Búnaðarbankanum varðandi yfirtöku á SPRON, sýnir okkur að þeir mögu- leikar sem liggja í SPRON eru gíf- urlegir og framtíðin björt, ef rétt er að málum staðið. Búnaðarbankinn er greinilega tilbúinn að ganga langt til að ná yfirráðum yfir SPRON. En varðveitast þessi verðmæti ef fyrirætlanir Búnaðarbankans um yfir- töku ná fram að ganga? Það má stór- lega efast um það. Samstarf og sam- hugur er það sem skapar þessi verðmæti – óvinveitt yfirtaka, eins og gerð er tilraun til nú, er ekki til þess fallin að tryggja óbreyttar aðstæður starfsmanna og viðskiptavina SPRON. Eins og kom fram á fjölmennum starfsmannafundi, sem haldinn var í SPRON 26. júní sl., er stuðningur starfsmanna einróma við stjórn og framkvæmdastjórn SPRON varðandi það að tryggja framtíð SPRON og áframhaldandi skapandi starfsum- hverfi og uppbyggingu traustra við- skiptasambanda við viðskiptavini sparisjóðsins. Það er einlæg von mín að stofnfjár- aðilar SPRON styðji okkur starfs- menn í þeirri baráttu, að SPRON fái að starfa áfram sem sjálfstætt fyrir- tæki, nýta áfram þá krafta og hæfi- leika sem í starfsmönnum býr og skapa með því framtíðarverðmæti. Harpa Gunnarsdóttir SPRON Efast má um það, segir Harpa Gunnarsdóttir, að þessi verðmæti varð- veitist ef Búnaðarbank- inn yfirtekur SPRON. Höfundur er forstöðumaður starfs- mannaþjónustu SPRON. SPRON verði áfram sjálfstæður sparisjóður

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.