Morgunblaðið - 25.08.2002, Blaðsíða 35

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. ÁGÚST 2002 35







 

 
 !"


 
 
 
 

      !"##
# $% &%#'()**+% ,#-% .%,+#/''#
/.+#% "0#1

 

 


 


 

  


  
  

      

    
    
  
!      "# 
 $%& 
%%'%%%'
 %%%%'(

 

  






    

 

  
 

        ! 
"# 

$%    &&'
  

 
  
 ! 
   
 ! 
"#"$$  $#  

%   $# ! 
&'!(!) $# 
  & $# *



    

 


 







  
 
     
 
 
  

 
   

!   "##
$
  
 

   % 



 % 
  
!" #
! $   $# % 

!$ 
 &
!" # '$  (! % 

!" 
!" % 
 $#
!" %  ) % ) * %
#" +
!" % 
&  &' %! &  &  &  ,

  


 




   

 
     

      
!"    #

$ %
&  
 ''(
 !   "# !$"  

 
%  !  !!&  ' (  )*  )& #+ ( ( !$" 
&(!!   ,  - *.
✝ Ellinor AnneliseHelene Mar-
garete von Zitzewitz
Kjartansson fæddist í
Berlín 10. apríl 1921.
Hún lést á hjúkrunar-
og dvalarheimilinu
Kumbaravogi sunnu-
daginn 18. ágúst síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru hjónin
Max Hermann Otto
von Zitzewitz, f. 30.
maí 1892, d. 28. okt.
1965, og Annelise von
Zitzewitz, fædd
Mach, f. 1. okt. 1899,
d. 26. feb. 1991. Ellinor var elst sex
systkina. Systkini hennar eru Gud-
run, f. 17. apríl 1922, prestsekkja í
Holstein, Hans Joachim, f. 12.
sept. 1923, d. 12. maí 1946, Max-
imillian, f. 8. febrúar 1928, d. 2.
apríl 1947, Volker, f. 14. feb. 1934,
bóndi í Holstein, og Gisa, f. 28. maí
1941, bóndakona í Namibíu.
Ellinor ólst upp hjá foreldrum
sínum á jörðinni Sillingsdorf í
Pommern í Þýskalandi til níu ára
aldurs, en síðan í Kratzig og
Gerdshagen í Pommern. Hinn 3.
mars 1945 yfirgaf fjölskyldan
Kratzig, komst til Holstein og bjó
eftir það í Karlshof.
Ellinor gekk í kvennamennta-
skóla og síðar í hús-
mæðraskóla en
stundaði búfræði-
nám 1947 til 1949.
Hún kom til Ís-
lands í júnímánuði
1949 og var vinnu-
kona á Spóastöðum í
Biskupstungum í eitt
ár.
Ellinor giftist árið
1950 Árna Kjartans-
syni, bónda á Seli í
Grímsnesi, f. 17. feb.
1910, d. 27. des.
1986. Fósturbörn
hennar eru: Sigrún
Guðmundsdóttir, Þórunn Árna-
dóttir, Knútur Kristinn Ragnars-
son (dó á 13. ári), Heiðar Alexand-
ersson, Þorsteinn Jóhannsson,
Kristín Eyjólfsdóttir og Geir Guð-
mundsson. Þá eru ótalin mörg
börn sem dvöldu á Seli tímabund-
ið, oftast sumar eftir sumar.
Ellinor bjó á Seli meðan heilsa
leyfði, en dvaldi síðan í tæpt ár á
heimili fyrir aldraða á Blesastöð-
um, en síðustu tvö árin var hún á
dvalar- og hjúkrunarheimilinu
Kumbaravogi á Stokkseyri.
Útför Ellinor fer fram frá Skál-
holtsdómkirkju á morgun, mánu-
daginn 26. ágúst, og hefst athöfnin
klukkan 14.
Í friði leggst ég til hvíldar og sofna,
því að þú, Drottinn,
lætur mig búa óhultan í náðum.
(Sálmarnir 4:9.)
Er það ekki ósk sérhvers manns að
loknu ævistarfi að fá að kveðja lífið í
friðsæld svefnsins? Ellinor fékk þá
ósk uppfyllta að morgni 18. ágúst. Nú
minnumst við hennar með djúpu
þakklæti fyrir bjartsýni hennar og
kærleiksríkt ævistarf fjarri ættlandi
sínu og fjölskyldu. Hún reyndist Árna
fóstra mínum ástríkur lífsförunautur
og annaðist heimilið af umhyggju og
myndarskap. Hún unni Íslandi og
sveitinni sinni af alhug.
Börnin öll sem áttu öruggt athvarf
á Seli minnast þeirra hjóna með virð-
ingu og þakklátum huga.
Selsheimilið var alltaf eftirsótt fyr-
ir sumardvalarbörn og börn sem áttu
í tímabundnum erfiðleikum. Mörg
voru móðurlaus og reynt var að
græða sárin. Þar fengu þau að njóta
sín við leik og störf í fögru umhverfi.
Þau lærðu að vinna og bera virðingu
fyrir náttúrunni og öllu lífi. Þeim var
treyst til að taka ábyrgð á sjálfum sér
og öðrum.
Enn leita þau heim að Seli með fjöl-
skyldur sínar og er þeim hér þakkað
fyrir tryggð og hjálpsemi sem þau
sýndu Ellinor, Árna og bræðrum
hans, ekki síst þegar erfiðleikar ell-
innar steðjuðu að.
Ellinor hefur notið þeirrar gæfu að
sjá fósturbörnin verða nýta þjóð-
félagsþegna og gott fólk.
Blessuð sé minning hennar.
Sigrún Guðmundsdóttir.
Mig langar til að minnast hennar
Ellinor í örfáum orðum. Mér finnst
ekki mjög langt síðan ég kom að Seli
með litla ferðatösku og átti að dvelja
hjá þeim hjónum Árna og Ellinor á
meðan faðir minn var á sjúkrahúsi.
Ég skildi það ekki þá, en ég var komin
til að vera. Ég var á Seli í nokkur ár
og það var góður skóli. Við vorum
nokkuð mörg börnin sem ólumst upp
að meira og minna leyti hjá þeim
hjónum og fengum gott atlæti. Ell-
inor var hörkudugleg og vann öll verk
úti sem inni og vildi að aðrir gerðu
það sama. Sjaldan féll henni verk úr
hendi og notaði hverja stund til ein-
hvers gagns.
Hún var gestrisin og margir sóttu
hana heim, bæði þýskir landar henn-
ar sem og aðrir og oft var mannmargt
í eldhúsinu á Seli. Ég finn enn lyktina
af brauðinu sem hún bakaði og
pönnukökunum sem hún galdraði
fram á svipstundu. Ellinor var lífs-
glöð og sá bjartar hliðar á flestum
málum en hún upplifði líka erfiða tíð.
Fóstursonur þeirra hjóna, Knútur,
lést aðeins 12 ára gamall og var mikill
missir að góðum dreng sem þau elsk-
uðu bæði svo heitt. Það var dimmur
vetur.
Hún var okkur hjónunum þakklát
þegar við sameinuðum nöfnin þeirra
Árna og Knúts á yngsta barninu okk-
ar. Nú hefur hún yfirgefið okkur södd
lífdaga og haldið á fund þeirra sem
bíða hennar og henni þótti svo vænt
um. Við Ævar og fjölskylda okkar
þökkum innilega fyrir að hafa átt góð-
ar stundir með þessari einstöku konu
og vottum ættingjum og vinum henn-
ar dýpstu samúð.
Kristín Guðbjörg
Eyjólfsdóttir.
Merk kona er fallin frá, Ellinor á
Seli.
Það var vorið 1949 að foreldrar
mínir fengu vinnukonu frá Þýska-
landi, var hún ein úr hópi þess fólks
sem bændasamtökin stóðu fyrir ráðn-
ingu á hingað til lands til landbún-
aðarstarfa. Um komu þessa fólks var
heilmikið fjallað bæði í blöðum og út-
varpi og tekið sérstaklega fram sem
dæmi um hve fjölskrúðugur hópurinn
væri, að þar væri meira að segja
stúlka af aðalsættum. Þetta var Ell-
inor von Zitzerwitz og hún kom til
okkar að Spóastöðum til ársdvalar.
Þá bjuggu þar foreldrar mínir með
fimm börn öll undir skólaaldri, í hálf-
byggðu íbúðarhúsi enda stutt liðið frá
stórbruna þar á bæ.
Og aðalsmærin unga fékk svo
sannarlega nóg að sýsla. Það var
nokkuð sama hverju þurfti að sinna,
hún gekk að öllum störfum jafnt, úti
sem inni, og fórst það vel úr hendi.
Ekki minnist ég tungumálavanda
þessa fyrstu daga með Ellinor þó að
ekkert töluðum við nema íslenskuna.
Hún hafði gott lag á okkur krökkun-
um og kenndi okkur margt nytsam-
legt bæði til hugar og handa.
Að vera sparsamur og heiðarlegur
og gera skyldu sína voru dyggðir sem
hún mat mikils, þakka það góða í líf-
inu og ef eitthvað miður gott henti
„þá hefði það nú samt getað verið
verra“, þetta voru orð sem hún tók
sér oft í munn.
Hún opnaði okkur dyr út í heim
sem okkur var forvitnilegur og fram-
andi, sagði okkur sögur frá bernsku
sinni og pakkarnir sem hún fékk frá
Þýskalandi voru spennandi, ógleym-
anlegar eru ilmandi sírópskökurnar
sem hún fékk fyrir jólin frá mömmu
sinni.
Þegar líða tók að vori og styttist í
verklok hjá Ellinor á Spóastöðum var
Árni á Seli, bóndinn á næsta bæ, allt í
einu kominn í vestið sem hún hafði
verið að prjóna um veturinn og við
haldið að Folke, bróðir hennar, ætti
að fá þegar hún kæmi heim til Þýska-
lands.
Þetta var fyrirboði farsæls hjóna-
bands, hún varð húsfreyja á íslensku
sveitaheimili, sat það með reisn og
bar hróður sveitamenningarinnar
langt út um heim. Þangað var gott að
koma, gestrisni í hávegum höfð, enda
gestakoma tíð, húsmóðirin ræðin og
áhugasöm um fólk og málefni líðandi
stundar.
Þegar Ellinor kom að Seli bjó Árni
þar ekkjumaður í félagi við bræður
sína tvo, ásamt dóttur sinni Þórunni
og uppeldisdóttur Sigrúnu, þessu
fólki öllu hélt hún heimili ásamt fjölda
unglinga sem dvöldu á Seli í lengri
eða skemmri tíma. Fóstursyni áttu
þau tvo, þá Knút og Geir, sem þau
bundu miklu ástfóstri við. Það varð
þeim mikill harmur þegar Knútur
veiktist og dó aðeins 12 ára gamall.
Hún varð einn af brautryðjendun-
um í Ferðaþjónustu bænda, úr ís-
lensku ullinni vann hún marga flíkina
og aldrei kom hún í heimsókn án þess
að hafa prjónana með sér.
Ellinor var mikil heimskona, ferð-
aðist vítt um heim og var fróð um
þjóðir og lönd, hún var góður ferða-
félagi, tók gjarnan með sér kunningja
sína og vini og ógleymanleg verður
mér ferð með henni um Evrópu fyrir
áratug.
Síðustu árin hafa verið Ellinor erf-
ið, heilsan biluð og minnið farið,
smám saman hefur hún fjarlægst
okkar heim. Henni verða því kær-
komin vistaskiptin og við trúum því
að nú séu þau Árni og Knútur öll sam-
an á ný.
Móðir mín og við systkinin minn-
umst Ellinor með þakklæti fyrir sam-
fylgdina, það var gott að eiga svo
tryggan vin að nágranna.
Steinunn Þórarinsdóttir.
Með þessum línum ætla ég að
kveðja kæra vinkonu mína, Ellinor
Kjartansson í Seli í Grímsnesi. Ell-
inor hét fullu nafni Ellinor Annelise
Helene Margarete von Zitzewitz,
ættuð frá stórbýli í Pommern. Hún
kom til Íslands árið 1949 til að vinna
landbúnaðarstörf og réðst að Spóa-
stöðum í Grímsnesi hjá Þórarni
bónda og Ingibjörgu konu hans. Ell-
inor ætlaði að safna sér fyrir skóla-
gjöldum til að fara í landbúnaðarhá-
skóla í Þýskalandi en það fór á annan
veg; eftir eitt ár giftist hún Árna
Kjartanssyni í Seli, sem var næsti
bær við Spóastaði. Henni fannst gott
að vera á Íslandi og hún var fljót að
læra að gera íslenskan mat, eins og
slátur og kæfu. Þau hjón voru sam-
taka um að byggja upp búið, þau
höfðu bæði kindur og kýr. Þau
byggðu stórt íbúðarhús árið 1958. Og
ári seinna fengu þau rafmagn í bæinn.
Þá fóru fljótlega að koma vinir og
ættingjar frá Þýskalandi og þetta
þróaðist hægt og bítandi upp í ferða-
þjónustu. Það var byggður sumarbú-
staður og síðar annar og stærri og
alltaf kom mikið af gestum. Ellinor
kynntist mörgu góðu og skemmtilegu
fólki í gegnum ferðaþjónustuna og
hafði gaman af. Fólk kom ekki aðeins
til að dást að Íslandi og fjöllunum,
heldur einnig til að taka þátt í lífsgleð-
inni og áhuganum sem fylgdi henni.
Þetta var ábyggilega mikil auglýs-
ing fyrir íslenskar landbúnaðarvörur,
lambakjötið og ullina. Margar lopa-
peysur prjónaði hún og seldi úr landi.
Og alltaf komu fleiri og fleiri gestir.
Það var ótrúlegt hvernig allt þetta
fólk gat rúmast þarna. Þegar þau
hjón hættu kúabúskap gátu þau farið
að ferðast um heiminn og fóru marg-
ar ferðir, m.a. til Suður-Afríku. Árni
bóndi dó árið 1985, en Ellinor gafst
ekki upp á búskapnum og hélt áfram
með kindurnar og ferðaþjónustuna af
fullum krafti. Síðustu árin voru henni
erfið þegar hún missti heilsuna og
beinbrotnaði margoft, en alltaf var
hún jákvæð og bjartsýn. Þórunn,
dóttir Árna, er nú tekin við búinu á
Seli.
Á síðustu árum tókst henni nokkr-
um sinnum að ferðast til sinna gömlu
heimkynna en þar fannst henni allt
vera í mikilli niðurníðslu.
Ellinor verður lögð til hvílu við hlið
Árna bónda síns og Knúts fóstur-
sonar í Mosfellskirkjugarði.
Góð kona er gengin og ég þakka
henni fylgdina.
Sigrún Matthíasdóttir.
ELLINOR
KJARTANSSON
ÆSKILEGT er að minningargreinum fylgi á sérblaði upplýsingar um
hvar og hvenær sá, sem fjallað er um, er fæddur, hvar og hvenær dáinn,
um foreldra hans, systkini, maka og börn, skólagöngu og störf og loks
hvaðan útför hans fer fram. Ætlast er til að þessar upplýsingar komi að-
eins fram í formálanum, sem er feitletraður, en ekki í greinunum sjálfum.
Formáli minningargreina