Morgunblaðið - 18.01.2003, Blaðsíða 39

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. JANÚAR 2003 39
✝ Þuríður Jónsdótt-ir Edwald fædd-
ist á Ísafirði 10. apríl
1913. Hún lést á öldr-
unardeild Sjúkrahúss
Ísafjarðar 7. janúar
síðastliðinn. Foreldr-
ar hennar voru Matt-
hildur Lýðsdóttir frá
Skriðnesenni við
Bitrufjörð, f. 24.2.
1883, d. 14.3. 1918, og
Jón Samúelsson Ed-
wald frá Miðdalsgröf
í Steingrímsfirði, f.
17.6. 1886, d. 30.4.
1935. Alsystkini Þur-
íðar voru Matthildur, f. 16.3. 1909,
d. 22.8. 1975, og Hagbart, f. 17.12.
1915, d. 12.7. 1997. Hálfsystkini
Þuríðar eru Kristján, Erling, Jón
Ormar, Stella og Borghild. Eru
þau öll á lífi nema Kristján.
8. maí 1937 giftist Þuríður Ás-
geiri Jóhannessyni pípulagninga-
meistara, f. 31. júlí 1913, d. 14.7.
1990. Foreldrar hans voru Hall-
dóra Pétursdóttir, f. 4.6. 1871, d.
5.1. 1932, og Jóhannes Arason, f.
17.8. 1857, d. 11.12. 1918.
Þeirra börn eru 1) Gunnar, fv.
aðstoðarskólastjóri, hans kona
Fríða Á Sigurðardóttir rithöfund-
ur. Eiga þau tvo syni, Ásgeir og
Björn Sigurð. 2)
Samúel verkfræð-
ingur. 3) Jóhanna
Halldóra, aðstoðar-
skólastjóri, hennar
maður Pétur Guð-
mundsson, myndlist-
armaður. Þeirra
börn eru Þuríður,
Þór og Þröstur.
Barnabarnabörnin
eru fjögur.
Eftir lát móður
sinnar var Þuríður
tekin í fóstur hjá
frændfólki sínu í
Strandasýslu.
Lengst af dvaldi hún á Skriðnes-
enni hjá móðurbróður sínum Jóni
og Steinunni konu hans. Um tví-
tugt flutti Þuríður svo aftur til Ísa-
fjarðar. Hún fór til náms í Hús-
mæðraskólann Ósk en starfaði
síðan á Sjúkrahúsi Ísafjarðar sem
gangastúlka en síðar á ævinni í
eldhúsi sjúkrahússins. Seinna
starfaði hún lengst af við rækju-
vinnslu. Fyrst hjá Böðvari Svein-
bjarnarsyni í verksmiðjunni á
Torfunesi en síðan hjá Olsen í
verksmiðjunni við Sundstræti.
Útför Þuríðar verður gerð frá
Ísafjarðarkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Þegar kemur að kveðjustund verð-
ur stundum tungan stirð í munni, og
því stirðari sem nánari eru tengslin.
Ég varð þeirrar gæfu aðnjótandi að
eiga slík tengsl við tengdamóður
mína, Þuríði Jónsdóttur Edwald. Ég
man að þegar ég heyrði nafnið fyrst
setti að mér þó nokkurn skelk, þetta
var svo virðulegt nafn. En hún var
alltaf kölluð Billý. Nafn sem mér
fannst stórmerkilegt, og undraðist
alltaf hvernig hún hefði hlotið, en
svörin eru óskýr jafnt í minni mínu
sem annarra, ef til vill vissi hún það
ekki heldur sjálf. Nafnið hæfði henni
engu að síður vel, léttleiki í því og
gleði, eitthvað strákslegt líka,
skemmtileg þversögn við þá fallegu
konu sem hún var og ég þekkti.
Við Billý hittumst fyrst á blóma-
tímum tengdamömmubrandaranna.
Ég var aðeins sautján ára, nýtrúlofuð
Gunnari, elsta syninum, og kvíði
minn var mikill. En sá kvíði reyndist
óþarfur. Billý gerði skrýtlurnar í
einu vetfangi að lygi, tók mér frá
fyrstu stund eins og sínu eigin barni,
og ekki aðeins það heldur fylgdi ævi-
löng vinátta hennar í kaupbæti.
Fyrsta veturinn okkar Gunnars
vorum við fyrir vestan hjá þeim Billý
og Didda, tengdaföður mínum, og
þar fæddist okkar fyrsta barn á
heimili þeirra á Seljalandsveginum.
Þá ríkti mikil gleði. Ég undrast enn
hvernig Billý kom því til leiðar að
þessi ósk mín um að fæða heima gæti
ræst, það þótti yfirgengileg sérviska
á þeim tíma, en það veit sá sem allt
veit að ég er henni enn þann dag í dag
þakklát. En þannig var Billý, hjálp-
semi hennar og örlæti hjartans sú
lind sem aldrei þraut, og hennar
mesta gleði í lífinu að gefa og hjálpa
öðrum. Enda fannst henni lífið orðið
harla lítils virði þegar ellin gekk svo
hart að henni að henni fannst hún
einskis megnug lengur, engum geta
rétt hönd. Þá varð hjarta hennar
dapurt.
Við fluttum suður til Reykjavíkur
um vorið og lengra varð á milli, en
samgangurinn var alltaf mikill, ferðir
vestur fastur liður, og eins ferðir
þeirra Didda og Billýjar suður. Billý
var þó duglegri við þær ferðir en
tengdapabbi, enda hún mun hrifnari
af Reykjavík en hann. Og alltaf var
jafn gaman að koma heim á Selja-
landsveginn, móttökurnar frábærar,
og ævinlega beið borð hlaðið mat
ferðalanganna. Og þvílíkur matur!
Sjálfsagt á ekki að segja frá svoleiðis,
en það kemur enn fyrir að mig
dreymir matinn hennar Billýjar. Hún
var svo frábær kokkur! Ferðirnar
strjáluðust nokkuð þegar heilsan
leyfði mér ekki lengur að ferðast eins
og mig lysti, en þá varð síminn líf-
línan og ferðirnar suður.
Billý var mikil sögukona. Þannig
gaf hún okkur sem eftir lifum hlut-
deild í lífi sínu, með sögum, mynd-
brotum og minningum, þótt stundum
hlustuðum við kannski ekki nógu
grannt. Samt skýtur þeim upp úr
minninu þessum sögum. Snöggum
myndum úr ævi hennar sem var oft á
tíðum erfið.
Telpunni tæpra fimm ára nýbúinni
að missa móður sína. Missir sem
fylgdi henni ævilangt og mótaði líf
hennar, þótt þann missi ræddi hún
sjaldan.
Harðduglega stelpuskottinu á
Enni með tíkina Buslu, vininn sem
gætti hennar ætíð í þoku og myrkri
þegar hún var ein á ferð. Síðar þegar
Billý fór til Ísafjarðar gróf Busla ein-
hvers staðar upp gamla peysu sem
Billý átti og svaf á þeirri peysu þar til
hún kom aftur heim sumarið eftir.
Ekki undarlegt að Busla skyldi birt-
ast henni skömmu áður en hún dó til
að fylgja henni síðasta spölinn! Og
myndin af Billý þar sem hún lék listir
sínar á hestbaki á útisamkomu í
sveitinni, grönn, létt og ótrúlega lip-
ur, í hvítu pilsi og bol, mynd sem hef-
ur á sér draumkenndan blæ þar sem
hún stendur á baki hestsins sem
hleypur með hana hring eftir hring.
Og sums staðar leyndust þar líka álf-
ar og huldufólk. Svo ótal margar sög-
ur, og eins var um sögurnar þegar
hún vann á spítalanum. Það voru ár
sem henni gleymdust aldrei. Hún
sagði mér að sig hefði langað svo
mikið til að læra hjúkrun.
En af því varð ekki. Þess í stað fór
hún á húsmæðraskóla.
Menntunarskorturinn var henni
engu að síður alla tíð sár kvika, eins
og svo mörgum af hennar kynslóð.
Og sjálfsagt var það þess vegna sem
hún, og Diddi ekki síður, lagði svo
ríka áherslu á menntun og að fólk
nyti hæfileika sinna. Við nutum öll
góðs af því, jafnt börn hennar sem
tengdabörnin, hjálp hennar og stuðn-
ing áttum við ætíð vísan á hverju sem
gekk, þótt hún væri þá komin í fulla
vinnu utan heimilis.
Það er svo margs að minnast þegar
kemur að kveðjustund. Á yfirborðinu
er saga hennar lík sögum annarra
kvenna frá sama tíma, en eins og
saga okkar allra er hún einstök.
Verður ævinlega einstök. Ég virði
fyrir mér krosssaumsmyndirnar all-
ar á heimili mínu sem Billý saumaði
út og gaf okkur. Á einum vegg árstíð-
irnar fjórar, vor, sumar, haust, vetur,
lífsgangan sjálf. Svo margar myndir.
Mundi ég að segja henni hvað mér
fannst þær alltaf fallegar? Að fólk
sem til okkar Gunnars kæmi dáðist
að þeim? Ég vona það. Það var svo
sárt að komast ekki vestur og fá að
faðma hana Billý mína einu sinni enn
áður en hún kveddi. En heilsan er
harður húsbóndi eins og hún fékk að
reyna í elli sinni, þessi hrausta dugn-
aðarkona. Þá var huggunin Jóhanna
dóttir hennar, hún Hanna hennar,
sem alltaf gat létt henni lífið og gert
það aðeins bærilegra. Eins og fjöl-
skyldan öll fyrir vestan. Og svo var
það Huja, Þuríður Halldórsdóttir,
æskuvinkona hennar og náfrænka,
sem lifir hana. Þær hringdust á dag-
lega þar til Billý gat ekki lengur vald-
ið símanum. Við hin stóðum aðeins
fjær, gerðum það sem við gátum,
fundum hjálparleysið í baráttunni við
Elli kerlingu og biðum. Svo barði
dauðinn að dyrum. Og þrátt fyrir
ákveðinn létti yfir að stríðinu sé nú
lokið, þá situr eftir söknuðurinn og
treginn yfir öllu því sem við höfum
misst, og þakklætið til hennar sem
gaf okkur svo mikið.
Fríða Á. Sigurðardóttir.
Mig langar til að minnast ömmu
minnar Þuríðar Jónsdóttur Edwald
sem lést 7. janúar síðastliðinn. Kynni
okkar byrjuðu snemma því ég fædd-
ist í húsinu hennar og afa á Selja-
landsvegi 18 á Ísafirði. Eftir að for-
eldrar mínir fluttust suður var ég svo
lánsamur að fá að fara til afa og
ömmu á Ísafirði og dvelja þar á
sumrin nær óslitið til 16 ára aldurs.
Amma hafði til að bera einstaka
þolinmæði sem við börnin nutum
góðs af, auk þess sýndi hún okkur
mikinn skilning. Minnisstætt er mér
að hún lánaði mér þvottabala undir
fiskeldistilraunir og eldavélaofninn
við tilraunir til að bjarga fuglum sem
höfðu orðið olíumengun að bráð.
Minnisstæðast er mér þó þegar bát,
sem ég og afi smíðuðum, rak mann-
lausan á haf út eftir sjósetningu, hve
mikla hluttekningu amma sýndi mér
yfir skipsskaðanum. Þótt amma sæi
um heimilið og væri útivinnandi á
þessum tíma gekk hún næstu daga
fjörur með unga útgerðarmanninum
í leit að hinum tapaða bát. Amma var
mikill sögumaður og sátum við börn-
in oft spennt heilu og hálfu kvöldin
yfir sögum hennar, sem oft voru um
atvik úr viðburðaríkri æsku hennar á
Skriðnesenni.
Hægt væri að skrifa langan lista
yfir kosti ömmu minnar en í endur-
minningu minni stendur uppúr
hversu stórt hjarta hún hafði, sem
lýsti sér m.a. í einstakri hjartahlýju
til barna og dýra og þeirra sem af
einhverjum ástæðum áttu undir högg
að sækja. Það er von mín og trú að
amma sé núna á stað sem hún á skilið
að vera á og ef svo er þá er það mjög
góður staður.
Ásgeir Gunnarsson.
Sem barn var ég á Ísafirði hjá
ömmu og afa í nær öllum fríum og
þráði þá mest af öllu að flytja þangað.
Sú ósk rættist þegar ég varð 9 ára og
þá varð heimili þeirra mitt annað
heimili. Mig dreymdi reyndar í laumi
um að búa einhvers staðar ein með
ömmu því hvergi var betra að vera,
þar mátti allt og alltaf átti hún eitt-
hvað gott í skápnum, kex eða annað
góðgæti. En það besta við ömmu var
að hún var aldrei reið og hún skamm-
aði mann aldrei, sama hversu illa
maður lét. Margar góðar minningar
skjóta upp kollinum, sunnudagsbíl-
túrarnir á Moscowich-bílnum hans
afa með nestið hennar ömmu, smá-
kökubaksturinn fyrir jólin, þar sem
sírópskökurnar voru í aðalhlutverki,
allir pakkarnir, fullir af ýmis konar
glaðningi, sem við fengum með
mjólkurbílnum vestur á Barða-
strönd, og þannig mætti lengi telja.
Amma var ein af þeim manneskjum
sem hugsaði fyrst og fremst um að
gleðja aðra. Til dæmis prjónaði hún
ullarsokka og vettlinga fyrir jólin á
alla sem tengdust henni á einhvern
hátt og þær eru ófáar krosssaums-
myndirnar og púðarnir sem hún
saumaði um ævina og gaf. Jólagjaf-
irnar frá ömmu og afa voru líka alltaf
bestu pakkarnir sem við systkinin
fengum. Eftir að ég flutti að heiman
og fór að búa var hún gjörn á að
gauka að manni smá aur einmitt þeg-
ar mest þurfti á að halda.
Það er erfitt að þurfa að sætta sig
við það að einhver sem hefur alltaf
verið stór hluti af lífi manns þurfi að
hverfa á brott. Af eigingirni hefði ég
helst viljað að amma hefði orðið eilíf.
En heilsu hennar hafði hrakað og
hún hafði talað um það um nokkurt
skeið að það væri kominn tími til að
hún fengi að fara. Nú hefur hún feng-
ið hvíldina og ég vil trúa því að nú líði
henni vel um leið og ég er þakklát
fyrir allan þann tíma sem við áttum
saman.
Þuríður Pétursdóttir.
Mig langar til að rita nokkur minn-
ingarorð um ömmu mína, sem lést
þriðjudaginn 7. janúar á nítugasta
aldursári. Kynni okkar ömmu voru
með ágætum alla tíð, þrátt fyrir að
hafa takmarkast nokkuð af búsetu,
en amma bjó allan sinn fullorðinsald-
ur á Ísafirði en ég í Reykjavík. Sam-
gangur var þó töluverður á mínum
yngri árum, bæði kom amma oft suð-
ur til Reykjavíkur og eins fór ég oft í
fylgd foreldra minna og síðar ein-
samall vestur. Ætíð var það tilhlökk-
unarefni að koma í heimsókn á Selja-
landsveginn og var manni tekið
fagnandi af ömmu og afa, meðan
hann lifði, en hann lést árið 1990. Er
ég komst á fullorðinsár fækkaði vest-
urferðum nokkuð og er ég kom þang-
að ásamt unnustu minni og dóttur
sumarið 2000 var orðið æði langt síð-
an ég hafði hitt ömmu síðast. Urðu
fagnaðarfundir með okkur og sér-
staklega þótti mér gaman að geta
leitt þær saman, langömmu og
barnabarnabarn.
Amma mín var einstaklega
hjartahlý manneskja og velviljuð.
Bar aldrei skugga á okkar samskipti,
utan kannski einu sinni þegar ég, á
hinum viðkvæma unglingsaldri,
reyndi eftir bæjarferð með móður
minni og ömmu að hundsa köll ömmu
á mig þar sem ég sat aftast í strætó
umkringdur fólki á líku reki. Þrátt
fyrir að mér hafi ekki verið hlátur í
huga þá, man ég að við amma hlógum
hjartanlega saman að atvikinu síðar.
Kæra amma, um leið og ég minnist
með söknuði liðinna samverustunda,
vil ég þakka þér fyrir þá góðvild og
umhyggju sem þú hefur ávallt sýnt
mér og mínum.
Björn Sigurður Gunnarsson.
Þuríður sem reyndar var alltaf
kölluð Billý var starfsmaður rækju-
verksmiðjunnar O.N. Olsen á Ísafirði
í áratugi en í þeirri verksmiðju var
unnið mikið brautryðjendastarf í
vinnslu á bæði rækju og skelfiski og
segja má að Billý hafi upplifað og
unnið öll tímabil í þeirri þróun sem
vinnsla þessarra afurða hefur tekið
hér á landi allt frá handpillun til flók-
innar vélvæðingar.
Ég kynntist Billý þegar ég fór að
vinna sem unglingur í rækjunni, í þá
daga var gífurlega mikil vinna og all-
ir sem vettlingi gátu valdið fengu
vinnu ef þeir á annað borð vildu hana.
Fyrstu dagarnir voru ekki árekstra-
lausir, þú ert með vitlausa svuntu,
könnuna mína, ekki gera svona, held-
ur hinsegin, og Billý var svo sem ekki
ein um það að setja ofan í við mann og
fyrstu viðbrögðin voru auðvitað „þær
þykjast vita allt þessar kerlingar!“
Seinna lærðist mér að skilja að
þetta voru ekki aðfinnslur heldur
voru þær að kenna mér og öðrum
unglingum réttu vinnubrögðin og
fyrir það verð ég þeim alltaf þakklát.
Í minningunni var Billý ein af
þessum konum sem unnu verkin sín
af alúð, það var ekkert tiltökumál að
standa vaktina frá fjögur á nóttunni
til fimm síðdegis, koma með heima-
bakað með kaffinu fyrir okkur vinnu-
félagana og kaffitíminn var nýttur til
að prjóna á barnabörnin eða sauma
út myndir sem síðar prýddu veggi
kaffistofunnar. Að sitja auðum hönd-
um var ekki stíll þeirrar kynslóðar
sem Billý taldist til.
Ég minnist Billýjar með hlýhug
hún hafði bein í nefinu til að segja
okkur til syndanna ef á þurfti að
halda en líka gat hún umvafið okkur
og stappað í okkur stálinu ef þess
þurfti. Því veit ég að ég mæli fyrir
munn allra gömlu vinnufélaganna
þegar ég kveð Billý okkar í síðasta
sinn og þakka henni fyrir að hafa ver-
ið vinur okkar.
Fjölskyldu Billýjar vottum við
okkar dýpstu samúð, hún átti góða að
að eiga ykkur.
Kolbrún Sverrisdóttir
Ísafirði.
ÞURÍÐUR JÓNS-
DÓTTIR EDWALD
Sérfræðingar
í blómaskreytingum
við öll tækifæri
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 551 9090.
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir, afi og langafi,
REIDAR VILHELM ISAKSEN,
Hraunbæ 103,
lést á Landspítala Landakoti þriðjudaginn
14. janúar.
Sigríður Fanney Isaksen
Viktoría Isaksen, Valdimar Steinþórsson,
Vilhelmína Isaksen, Erling Guðmundsson,
afabörn og langafabörn.
BORGHILDUR MARÍA RÖGNVALDSDÓTTIR,
Þórunnarstræti 115,
Akureyri,
lést á Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri
fimmtudaginn 16. janúar.
Jarðarförin verður auglýst síðar.
Fyrir hönd aðstandenda,
Sigríður Traustadóttir,
Trausti Pétur Traustason.
Afmælis- og minningargreinum má skila í tölvupósti, netfangið er minning@mbl.is, svar er
sent sjálfkrafa um leið og grein hefur borist. Ef greinin er á disklingi þarf útprentun að
fylgja. Nauðsynlegt er að símanúmer höfundar og/eða sendanda (vinnusími og heimasími)
fylgi með. Þar sem pláss er takmarkað getur þurft að fresta birtingu greina, enda þótt þær
berist innan hins tiltekna frests. Nánari upplýsingar eru á mbl.is. Um hvern látinn ein-
stakling birtist formáli og ein aðalgrein af hæfilegri lengd á útfarardegi, en aðrar greinar
skulu ekki vera lengri en 300 orð, u.þ.b. 1.500 slög (með bilum) eða um 50 línur í blaðinu (17
dálksentimetrar). Tilvitnanir í sálma eða ljóð takmarkast við eitt til þrjú erindi. Einnig er
hægt að senda örstutta kveðju, HINSTU KVEÐJU, 5–15 línur, og votta virðingu án þess að
það sé gert með langri grein. Greinarhöfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki
stuttnefni undir greinunum.